Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. In sommige gevallen kunnen bepaalde medicijnen de opname van voedingsstoffen in het lichaam verminderen. Dit kan leiden tot tekorten aan vitaminen en/of mineralen, bijvoorbeeld door langdurig gebruik van prednison of prednisolon. Een bijwerking is dat uw lichaam door deze medicijnen minder calcium en kalium kan opnemen. Vaak is botontkalking het gevolg.

Prednison en prednisolon zijn zware medicijnen die worden ingezet om ontstekingen en overgevoeligheidsreacties te remmen. Ze worden ook wel corticosteroïden genoemd en worden voornamelijk voorgeschreven bij ziekten waarbij ernstige ontstekingen mensen erg ziek maken. Voorbeelden van deze ziekten zijn reuma, multiple sclerose en darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Ook kunnen de zware medicijnen worden voorgeschreven na orgaantransplantaties en bij chemotherapie.

Bijwerkingen

Zonder gebruik van corticosteroïden zijn de ontstekingen vaak niet te onderdrukken; het medicijn is meestal onontbeerlijk. Maar naast de positieve effecten van deze middelen, krijgen veel mensen bij langdurig gebruik soms ernstige bijwerkingen. In het begin zijn dat dikwijls klachten aan het maagdarmstelsel, hoofdpijn en spierpijn. Ook houden mensen doorgaans vocht vast. Op de langere termijn komen mensen vaak aan en kan botontkalking voorkomen. Langdurig gebruik van prednis(ol)on kan leiden tot mineralentekorten. Hoe zit dat?

Prednison en mineralentekorten

Door het medicijngebruik neemt het lichaam minder calcium in de darmen op en verwijderen de nieren meer calcium uit het lichaam. Met als gevoel een calciumtekort in het lichaam. Daarnaast stimuleren de middelen ook de botafbraak. Langdurig gebruik van corticosteroïden leidt daarom vaak tot botontkalking. Een andere bijwerking is dat er minder kalium wordt opgenomen, dat soms zorgt voor een kaliumtekort.

Wat is het gevolg van een calcium- en kaliumtekort?

Calcium is belangrijk voor de opbouw van botten en het gebit. Op latere leeftijd is calcium ook erg belangrijk voor een goede werking van de zenuwen en spieren, de bloedstolling en de verplaatsing van andere mineralen in het lichaam. Een tekort aan calcium kan zich uiten in pijn in de botten, spierkrampen en moeilijk kunnen lopen. De benodigde hoeveelheid calcium is onder andere afhankelijk van leeftijd en geslacht. Volgens de Gezondheidsraad hebben volwassen mannen en vrouwen(19-50 jaar) gemiddeld 1000 mg calcium nodig. Boven de leeftijd van 70 jaar stijgt dit naar 1200 mg per dag. Kalium is belangrijk voor veel processen in het lichaam. Zo is het samen met chloride en natrium betrokken bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Doordat kalium de bloeddruk verhogende effecten van natrium tegenwerkt, is het effect ervan vaak gunstig voor de bloeddruk. Daarnaast is kalium belangrijk voor de geleiding van zenuwprikkels en het samentrekken van onze spieren. Een tekort aan kalium uit zich mogelijk in hartkloppingen, vermoeidheid, spierkrampen of slappe spieren.

Wat kunt u doen tegen mineraaltekorten en botontkalking?

Als u langer dan drie maanden corticosteroïden gebruikt of moet gaan gebruiken, dan kan een extra inname van calcium en vitamine D nodig zijn. Vitamine D zorgt ervoor dat calcium beter wordt opgenomen en de combinatie draagt bij aan sterke botten. De aanbevolen dosering is (20 μg) 800 IEper dag. Een verlaagde vitamine D-spiegel in het serum is een extra argument om vitamine D-suppletie te geven, maar ook bij normale vitamine D-spiegels wordt suppletie aanbevolen (Daele, 2008). De aanvaardbare bovengrens van vitamine D-inname voor volwassenen is 100 μg (4000 IE) per dag (NordicCouncil, 2013) In uiterste gevallen worden soms ook medicijnen voorgeschreven die botontkalking kunnen voorkómen. Dit is afhankelijk van het geslacht en de leeftijd van de patiënt en de dosering van prednis(ol)on. Bij gebruik van hogere doseringen prednis(ol)on is het advies om regelmatig de kaliumconcentratie in het bloed te laten controleren en zo nodig aan te vullen. Naast het op peil houden van de mineralenstatus, is voldoende beweging, voldoende buiten komen en een gezonde gevarieerde voeding met zuivel ook erg belangrijk om de ontkalking van botten tegen te gaan.

Wees alert

Vooral bij langdurig gebruik van prednis(ol)on is het belangrijk om stil te staan bij de mogelijke effecten in het lichaam. Botontkalking kan worden voorkomen of de verergering van het proces kan worden gestopt, maar het is niet meer omkeerbaar. Gezonde en sterke botten zijn erg belangrijk, vooral op latere leeftijd.

Literatuur
1 https://supplementinfo.nl/medicijnen-voedingssupplementen-tegelijk-gebruiken/
2 https://www.apotheek.nl/medicijnen/prednison?product=prednison#wat-zijn-mogelijke-bijwerkingen
3 Factsheet ‘Nutrientenstatus bij prednis(ol)on’ – IVM en NPN