Ontstoken oogleden: wat doe ik eraan?

Ik heb blefaritis, een ontsteking aan mijn ooglid. Mijn linkeroog is op dit moment extreem rood en jeukt enorm. Ook doet mijn ooglid pijn en zitten er schilfertjes op. Ik doe mijn best om mijn oogleden schoon te houden, zoals mijn arts me heeft geadviseerd. Maar ik wil graag weten of er kruiden of supplementen zijn die mijn symptomen kunnen verlichten of, liever nog, het probleem voor altijd uit de wereld helpen! Wat kunt u mij aanraden? A.G.

Blefaritis is een ontsteking van het ooglid die meestal op de wimperrand zit. De ontsteking zorgt voor jeuk, irritatie en rode oogleden. Ook het oog zelf kan geïrriteerd raken en wordt soms gevoeliger voor licht.
Blefaritis is vaak een hardnekkig, chronisch probleem. De symptomen kunnen van tijd tot tijd verergeren, waarna ze weer lange tijd naar de achtergrond verdwijnen. De belangrijkste oorzaken zijn een slechte ooglidhygiëne (zoals niet elke avond de oogmake-up verwijderen) en bacteriële infecties. Ook is blefaritis vaak te wijten aan een gestoorde functie van de meibomkliertjes, kleine talgproducerende kliertjes in het ooglid.
Een essentieel onderdeel van elke behandeling van blefaritis is een zorgvuldige ooglidhygiëne. Maak uw oogleden daarom zeer regelmatig en zeer grondig schoon (zie kader). U kunt daarmee niet alleen uw symptomen verlichten, maar ook voorkomen dat het probleem later terugkomt.
Daarnaast kunt u de oogleden ook voorzichtig masseren, wat helpt om eventueel verstopte meibomkliertjes weer vrij te maken.1 Dat kunt u doen door met een schone vinger zachtjes over het ooglid te strijken, waarbij u begint in de binnenste ooghoek en eindigt in de buitenste ooghoek. Herhaal dit vijf tot tien keer met zowel het bovenste als onderste ooglid, terwijl u de ogen gesloten houdt. Doe dit bij voorkeur nadat u een warm kompres hebt toegepast (zie kader). Een kompres helpt korstjes en schilfers op de oogleden te verwijderen en zorgt ervoor dat de vettige afscheiding uit de meibomkliertjes gemakkelijker naar buiten kan vloeien.
Naast een goede ooglidhygiëne zijn er verschillende natuurlijke methodes waarmee u blefaritis kunt bestrijden. Hieronder bespreken we er enkele.

Zorg voor voldoende essentiële vetzuren
Extra omega 3- en omega 6-vetzuren slikken is een goed begin. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een onderzoek onder patiënten die een gestoorde functie van de meibomkliertjes (meibomitis) hadden, een veelvoorkomende oorzaak van blefaritis. De patiënten die zowel voor een betere ooglidhygiëne zorgden (warme kompressen, massage en reiniging) als omega 6-supplementen gebruikten, hadden minder klachten dan patiënten die alleen een betere ooglidhygiëne in acht namen of alleen de supplementen slikten.2 In een ander onderzoek bleek lijnzaadolie, een rijke bron van omega 3-vetzuren, aanzienlijk beter te werken dan olijfolie (de placebo) bij de behandeling van patiënten die slecht functionerende meibomkliertjes hadden.3

Gebruik N-acetylcysteïne
Het aminozuur N-acetylcysteïne (NAC) helpt droge ogen te voorkomen, een klacht die vaak voorkomt bij blefaritis. In een onderzoek kregen patiënten met chronische blefaritis ofwel NAC samen met een conventionele behandeling (kunsttranen en lokaal toegediende antibiotica en steroïden), ofwel alleen de conventionele behandeling. De patiënten die ook NAC slikten, bleken een betere traanproductie en traanvochtkwaliteit te hebben.4

Ga voor vitamine A
Ook oogdruppels met vitamine A lijken een goede remedie tegen droge ogen te zijn.5 Verder heeft een onderzoek in Zuidwest-China laten zien dat kinderen met chronische blefaritis vaker lage vitamine A-waardes in hun bloed hebben.6 In een andere studie werd een 74-jarige vrouw van haar blefaritis verlost door dagelijks oogdruppels met vitamine A te gebruiken. Eerder had ze antibiotica en steroïden gebruikt, maar daar had ze geen baat bij.7

Slik multivitamines
Mocht u dat nog niet doen, begin dan nu met het slikken van multivitamines en mineralen. Bij zowel mensen als dieren kunnen tekorten aan vitamine B6, biotine (vitamine B8), riboflavine (vitamine B2) en zink namelijk allemaal tot blefaritis leiden, zo blijkt uit onderzoek.7 Gebruik daarom een supplement dat voldoende van deze voedingsstoffen bevat.

Behandel met honing
U kunt bacteriële infecties van uw oogleden behandelen met honing. Met name manukahoning, een honingsoort met een brede antibacteriële werking, is daarvoor geschikt.8 In een onderzoek onder 102 patiënten met ooginfecties, waaronder blefaritis, leverde deze behandelmethode in 85 procent van de gevallen een verbetering op.9 Breng de honing aan op uw ooglid, niet op het oog zelf.

Probeer kruiden
Goudsbloem (Calendula), kamille (Matricaria), ogentroost (Euphrasia) en smeerwortel (Symphytum) zijn allemaal kruiden die van oudsher worden gebruikt om oogontstekingen te behandelen. Als u roodheid en zwelling snel wil verlichten, probeer dan eens een kompres met ogentroost. Doe hiervoor 15 gram gedroogde kruiden in 500 ml water en laat dit tien minuten koken. Gooi de resten na gebruik weg en maak voor elke behandeling een nieuw aftreksel, zodat u steeds zo schoon mogelijk werkt.

1 Clin Ophthalmol, 2012; 6: 1689-98
2 Cornea, 2007; 26: 260-4
3 Trans Am Ophthalmol Soc, 2008; 106: 336-56
4 Cornea, 2002; 21: 164-8
5 Am J Ophthalmol, 2009; 147: 206-13
6 Am J Ophthalmol, 2014; 157: 1103-8
7 Altern Med Rev, 2008; 13: 191-204
8 J Med Food, 2004; 7: 210-22; Iran J Basic Med Sci, 2013; 16: 731-42
9 Bull Islam Med, 1982; 2: 422-5

Schoonmaaktips
Neem bij blefaritis altijd een goede ooglidhygiëne in acht en maak uw oogleden regelmatig en grondig schoon. Hieronder vindt u enkele tips:

• Verwijder vet, schilfers en korstjes van de ooglidranden door enkele malen per dag een warm kompres op de gesloten ogen te leggen. Gebruik daarvoor een schone doek of watten die met heet water zijn opgewarmd.
• Masseer direct daarna zachtjes de oogleden (zie hoofdartikel). Mochten er meibomkliertjes verstopt zijn, dan worden die op deze manier weer vrijgemaakt.
• Bevochtig vervolgens een wattenstaafje met een oplossing van natriumwaterstofcarbonaat (zuiveringszout) in warm water. Eén theelepel in een kopje water is voldoende. Gebruik dit om de randen van uw oogleden voorzichtig schoon te maken. Raak het oog zelf niet aan en gebruik altijd water dat net gekookt en afgekoeld is.
• Als u oogmake-up gebruikt, verwijder deze dan altijd voordat u gaat slapen. Een uitstekende natuurlijke oogmake-upremover is hennepolie. Volg daarna de schoonmaakstappen hierboven.

Strontje in het oog
U kent dat wel: een strontje in uw oog. Zo’n irritant knobbeltje op uw ooglid is geen blefaritis, maar kan er wel mee te maken hebben. Hier leest u meer over de twee meest voorkomende knobbeltjes in het ooglid: het hordeolum en chalazion.
De medische vakterm voor een strontje is hordeolum. Het is een klein, pijnlijk, rood knobbeltje met pus dat op of vlak bij de rand van het ooglid zit. Een hordeolum ontstaat doordat een talg- of zweetkliertje in het ooglid geïnfecteerd raakt met een bacterie, meestal een stafylokokbacterie. Vaak is blefaritis de onderliggende oorzaak. Meestal barst het knobbeltje na enkele dagen spontaan open. Dan loopt de pus weg, verdwijnt de pijn en geneest het vanzelf. Soms worden antibioticumzalf of -oogdruppels voorgeschreven, maar vaak zijn medicijnen niet nodig. Als het strontje niet vanzelf openbarst, kan de arts een klein sneetje aanbrengen, zodat de pus kan weglopen.
Het tweede soort knobbeltje is het chalazion, ook wel ‘gerstekorrel’ of ‘hagelkorrel’ genoemd. Een chalazion is een verstopt talgkliertje (meibomkliertje) in het ooglid dat ontstoken is. De verstopping kan ontstaan door blefaritis of een propje talg. Anders dan een hordeolum ontwikkelt een chalazion zich geleidelijk, en is hard en meestal pijnloos. In veel gevallen verdwijnt het binnen enkele weken vanzelf. Het is over het algemeen onschuldig en hoeft daarom niet behandeld te worden. Als een chalazion veel last of pijn veroorzaakt, kan de arts het openmaken of er corticosteroïden (ontstekingsremmers) in spuiten.
Net als bij blefaritis geldt bij beide soorten knobbeltjes dat de genezing wordt bevorderd door warme kompressen en een goede ooglidhygiëne.