Sinds vijf jaar heb ik een huidaandoening, genaamd hidradenitis. Ik ben al 24 keer naar het ziekenhuis geweest om abcessen te laten doorprikken, maar een paar maanden na zo’n behandeling krijg ik ze steeds weer terug. Ik slik bijna continu antibiotica, die volgens mij inmiddels niets meer doen. Tegenwoordig heb ik een ringvormig kussen nodig omdat ik niet meer goed kan zitten op al het opgelopen littekenweefsel. Ook kan ik me minder goed voortbewegen.
– Sheila, per e-mail

U bent bepaald niet de enige: hidradenitis suppurativa (ook wel acne inversa of acne ectopica) komt voor bij ongeveer 2 procent van de bevolking1. Het vaakst treedt het op bij jonge vrouwen, na de overgang komt het nog nauwelijks voor. Er lijkt een verband te zijn met hormonen 2. Eenvoudig gezegd is hidradenitis een ontstekingsproces van de apocriene zweetklieren in de huid rondom de anus, oksels en genitaliën, waaruit chronische abcessen of sinussen ontstaan. De ontstekingen treden meestal op in huidplooien zoals de lies, onder de borsten en op de billen, hoofdhuid, oogleden en achter de oren. Zoals u reeds gemerkt heeft, is het een pijnlijke en mogelijk invaliderende aandoening met een grote invloed op de kwaliteit van leven.

De oorzaak is niet bekend en de aandoening is berucht omdat hij zo moeilijk te behandelen is. Dat er maar weinig informatie voorhanden is die specifiek over deze aandoening gaat en dus ook geen duidelijke classificatie of standaard diagnose, draagt ongetwijfeld bij aan deze ongelukkige situatie.

De wonden genezen niet gemakkelijk. Mensen die aan deze hidradenitis lijden, merken dat de ontstekingen steeds weer opleven, dat er littekenweefsel ontstaat en het proces zich weer herhaalt. Die cyclus kan tientallen jaren aanhouden.

Om de ontsteking te stoppen kiezen de meeste behandelaars voor chirurgie om de aangedane klieren te verwijderen. Maar omdat daarbij littekens achterblijven en er complicaties kunnen optreden, worden meestal eerst andere behandelingen geprobeerd, bijvoorbeeld antibiotica en drainageprocedures zoals doorprikken, zoals u reeds schrijft.

Er zijn echter andere opties. Aangezien hormonen (met name androgenen) een grote rol spelen bij de ontwikkeling en activiteit van hidradenitis, kan er een verband bestaan met het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) of met insulineresistentie.

PCOS hangt samen met androgenen en daardoor kan weer gewone acne ontstaan of daaraan verwante stoornissen zoals hidradenitis3. Het feit dat hidradenitis meestal voor het eerst de kop opsteekt aan het begin van de puberteit, ondersteunt dit verband met androgenen4,5.

Dus mocht u het niet al gedaan hebben, vraag uw arts dan u te onderzoeken op PCOS en insulineresistentie. Misschien dient u die onderliggende aandoeningen eerst te behandelen.

Hoewel veel vrouwen melden dat ze hun hormonen met succes gereguleerd hebben door pilgebruik, is het advies van dr. Harald Gaier, natuurgeneeskundige en panellid van dit tijdschrift, in plaats daarvan een kruidentherapie te doen.

Neem gedurende acht maanden een tinctuur van Vitex agnus castus bessen (20 druppels per dag in water). Let er wel op dat de tinctuur afkomstig is van de bessen en dat u niet het gemakkelijk te vinden product koopt dat van de bladeren gemaakt is, of van de stam of de wortels van het kruid (zoals het geval is bij de tinctuur van Bioforce). Alleen het bessenextract heeft een regulerende werking op de ovariumhormonen.

Ongeacht uw hormonale status kunt u gebaat zijn bij de hierna volgende regels voor wondverzorging:
• Probeer manukahoning, met name de Medihoney Antibacterial Gel, die zeer goed smeerbaar en steriel is en tevens als beschermlaag dient. Hierover bestaat veel solide wetenschappelijk bewijsmateriaal6,7,8.

Het is een effectieve remedie tegen bacteriën die resistent zijn geworden tegen geneesmiddelen, zoals meticillineresistente Staphylococcus Aureus (MRSA) en vancomycineresistente enterokokken (VRE). Het is ontwikkeld en wordt geproduceerd in Australië, maar wordt ook in Engeland verkocht en is dus via internet te bestellen. In Nederland maakt o.a. Cruydhof producten met manukahoning (verkrijgbaar in reformzaken).

Het werkt ook snel en effectief tegen een onprettige geur van vocht dat eventueel uit de cysten lekt en het verlaagt significant het risico van verdere kolonisatie door van bacteriën.

• Probeer tea tree-olie (of citroensap, als u overgevoelig bent voor tea tree), dat u schoon op de geïnfecteerde gebieden aanbrengt. Ook zeep van tea tree-olie kan helpen tegen het branden en jeuken.
• Neem meer van de juiste vitaminen en mineralen in uw eetpatroon op om de wondgenezing sneller te doen gaan en een beter resultaat te geven. Neem vooral veel antioxidanten vitamine A en C, het enzym bromelaïne en de aminosuiker glucosamine om de vorming van huid en collageen te ondersteunen alsmede de immuunfunctie. Zorg er ook voor dat uw voeding voldoende eiwitten bevat9.
• Aloë vera (zowel oraal als plaatselijk), levertraan (plaatselijk) en de essentiële olie Ocimum gratissimum, een soort basilicum (plaatselijk), zijn allemaal bevorderlijk voor de wondgenezing. Dit is althans bewezen bij dieren, wat dus niet hoeft te betekenen dat het ook bij mensen geldt10,11,12.
• Probeer de tips en trucs van de patiëntenverenigingen (www.hidradenitis.nl en de Engelse Hidradenitis Information Development Exchange www.angelfire.com/amiga/hssg/):
o Draag altijd loszittende katoenen kleding.
o Draag zo mogelijk geen ondergoed.
o Zet een plantenspuit in de koelkast met zoutoplossing tegen de jeuk.
o Gebruik geen deodorants of antitranspiratieproducten (ook niet ‘hypoallergeen’) omdat die de huid kunnen irriteren en een opleving kunnen geven.
o Verminder of stop met activiteiten waarvan u te veel gaat zweten.
o Ga zo vaak mogelijk in de zon.
o Gebruik een gaasje met paraffine (bijvoorbeeld Jelonet) om te voorkomen dat het verband gaat plakken.

Doorprikken van de cysten betekent niet dat ze niet opnieuw optreden, dus als niets helpt is de meest kansrijke chirurgische ingreep een wijde excisie van alle klieren in het aangedane gebied. De herstelperiode duurt echter lang en is pijnlijk, en de prognose is onzeker.

Bij één onderzoek was het percentage gevallen waar de cysten weer terugkwamen (recidieven) ‘maar’ 27 procent, terwijl een beperkte excisie in bijna 43 procent van de gevallen succesvol was13. Recidieven kunnen afhankelijk zijn van de precieze plaats.

Bij okselchirurgie trad maar 3 procent opnieuw op, terwijl bij een operatie onder de borsten in vrijwel de helft van de gevallen de aandoening terugkwam. In 25 procent van de gevallen begonnen de cysten na de operatie op andere plaatsen te groeien14.

BRONNEN:

1Expert Opin Pharmacother, 2004; 5: 1767-1770
2Women’s Health in Primary Care, 2000; 3: 535-543
3Br J Surg, 1988; 75: 972-975
4Clin Exp Dermatol, 2001; 26: 501-503
5Br J Dermatol, 1993; 129: 447-448
6J Wound Care, 1999; 8: 161-164
7J R Soc Med, 1999; 92: 283-285
8Nurs Stand, 2000; 15: 63-68
9Altern Med Rev, 2003; 8: 359-377
10J Am Podiatr Med Assoc, 1989; 79: 559-562
11Scand J Plast Reconstr Surg Hand Surg, 2000; 34: 15-20
12J Wound Care, 2003; 12: 331-334
13Int J Colorect Dis, 1998; 13: 164-168
14BMJ [Clin Res Ed], 1987; 294: 487-489