Bij mijn 75-jarige partner is nierfalen vastgesteld. Bij dialyse bleek dat haar nieren 15 procent minder functioneerden dan normaal. Wij waren daar uitermate verbaasd over: zij heeft altijd gezond geleefd en verantwoord gegeten. Wat is er bekend over nierfalen? Hoe ontstaat het en is het te behandelen?, bij voorkeur met natuurlijke, niet-farmaceutische middelen?
– GA, Kent
De nieren verwijderen via de urine afvalstoffen uit het bloed; ze reguleren de water- en zouthuishouding van het lichaam en daarnaast produceren ze hormonen voor andere lichaamsfuncties, bijvoorbeeld om de bloeddruk te regelen.
We kennen twee vormen van nierfalen: de acute vorm: plotseling functioneren de nieren niet meer. Na een poosje kan spontaan herstel optreden, maar soms is tijdelijk nierdialyse noodzakelijk. Uw partner echter heeft de andere vorm van nierfalen: chronisch nierfalen of chronische nierinsufficientie.
Deze vorm is onomkeerbaar. Als haar nierfunctie inderdaad zo laag is als u aangeeft, verkeert ze in het eindstadium van chronische nierinsufficiëntie en zal ze binnenkort aan de dialyse moeten om in leven te blijven. Misschien heeft ze uiteindelijk een niertransplantatie nodig.
Oorzaken
Soms is de oorzaak van nierfalen niet te achterhalen. Chronische insufficiëntie kan ontstaan bij diabetes, hoge bloeddruk, nierstenen en ten gevolge van een pijnloze nierontsteking: glomerulonefritis. Acuut nierfalen is gerapporteerd als gevolg van het gebruik van bepaalde pijnstillers, onder andere aspirine, ibuprofen en naproxen. In deze gevallen kwamen echter ook andere risicofactoren, zoals lupus erythematosus, hoge ouderdom, een chronische nieraandoening of alcoholisme voor1.
Ook kan acuut nierfalen ontstaan bij shock, bijvoorbeeld ten gevolge van groot bloedverlies of een hartaanval, of door een plotseling optredende blokkade van de ureter, de blaas of de urethra, meestal door nierstenen. Waarschuwingssymptomen hiervoor zijn te weinig urinelozing, geen eetlust, abnormale slaappatronen of sufheid.
Chronisch nierfalen kan ontstaan ten gevolge van steeds terugkerende ontstekingen (bij hoge bloeddruk, nierstenen of een glomerulonefritis in de anamnese, zoals reeds hiervoor vermeld). Ook cadmium kan ontstekingen veroorzaken. Maar de meest voorkomende oorzaak is het chronisch gebruik van aspirine en andere pijnstillers.
Therapie
De nierfunctie kan spontaan herstellen, maar alleen bij de acute vormen en als de patiënt niet te oud is en verder in goede conditie verkeert. De behandeling van nierfalen bestaat uit een combinatie van dieet, medicatie en, afhankelijk van het type en de ernst van de aandoening, dialyse.
Wanneer uw partner moet worden gedialyseerd, doet ze er goed aan haar gezonde voedingspatroon vast te houden. Dat betekent dat ze, als ze dat nog niet doet, essentiële vetzuren moet gebruiken die een beschermende werking voor de nieren hebben. Het is gebleken dat bij nierziekten een dosis van 12 gram per dag het aantal gevallen van nierfalen doet afnemen2.
Ook een verlaagde inname van eiwitten kan heilzaam zijn, hoewel het wetenschappelijk bewijs hiervoor nog niet is geleverd3. Zout eten maakt dorstig waardoor het voor de patiënten moeilijker wordt hun inname van vocht te beperken.
Natrium is een essentiële voedingsstof, maar de geneeskunde is er nog lang niet uit waneer iemand er te veel of te weinig van gebruikt4. Als uw partner geen zoutloos dieet wil volgen, kan ze haar toevlucht nemen tot een product met een laag natriumgehalte5.
Kalium is een mineraal dat, onder andere, samen met natrium de waterhuishouding op peil houdt; in normale gevallen wordt een teveel aan kalium door de nieren verwijderd. Een teveel aan kalium is slecht voor het hart; daarbij is de inname nauwelijks te controleren: kalium is smaakloos en in voedingsinformatie op etiketten wordt de hoeveelheid niet vermeld.
Voedingsmiddelen met veel kalium zijn noten, avocado’s, aardappelen, sinaasappels, perziken, abrikozen, gedroogd fruit en gedroogde groenten zoals bonen en linzen. Voedingsmiddelen met weinig kalium zijn onder andere druiven, mandarijntjes, peren en pruimen uit blik, asperges, sperziebonen, graan, bloemkool, komkommer, waternoten en kwast.
Ook appelsap, sap van cranberry’s (veenbessen), limonade, druivensap en dranken met vruchtensap zijn goed. Verder spelen eiwitten een belangrijke rol in het dieet van nierpatiënten. Door een laag eiwitgehalte kunnen zij vocht vasthouden en kan de weerstand van het lichaam tegen infecties afnemen.
Verder is het goed wanneer uw partner dagelijks de nodige lichaamsbeweging neemt om haar bloeddruk te reguleren. Adviseer haar een urineweginfectie altijd onmiddellijk te laten behandelen omdat die zich anders kan uitbreiden naar de nieren, contact met toxische metalen te vermijden en overbodig gebruik van vrij verkrijgbare geneesmiddelen zoals aspirine en andere pijnstillers, te vermijden.
Mogelijk heeft ze er ook baat bij haar gezonde leefstijl te ondersteunen met homeopathie.
BRONNEN:
1 PROOF!, vol 3 no 2, Q & A
2 N Eng J Med, 1994; 331: 1194-9
3 N Eng J Med, 1994; 330: 877-84
4 Am J Hypertens, 2001; 14: 653-9
5 WDDTY, vol 5 no 7, ‘ News’