In plaats van die kleine blauwe pil met al z’n bijwerkingen kunnen deze kruiden en supplementen voor een opleving in de slaapkamer zorgen.

Wat is de overeenkomst tussen menselijke moedermelk en het gif van ’s werelds dodelijkste spin? Geloof het of niet, maar van beide is wel eens beweerd dat ze helpen tegen erectiestoornissen (erectiele dysfunctie ofwel impotentie), het zelden besproken probleem waar een man op elke leeftijd last van kan krijgen.

De ‘remedie’ uit spinnengif was een ontdekking van Braziliaanse en Amerikaanse onderzoekers. Zij kwamen erachter dat de toxinen van de Braziliaanse zwerfspin binnen twintig minuten na toediening een erectie kunnen veroorzaken bij impotente ratten. Het moedermelkmiddeltje was een uitvinding van de 34-jarige Jeff uit Ohio die in een Amerikaanse realityshow genaamd Strange Sex bekende dat hij door het drinken van de melk van zijn vrouw – direct uit de tepel – zo opgewonden raakte dat het zijn problemen in bed geheel had opgelost.

Gelukkig zijn deze twee bizarre oplossingen niet de enige alternatieven voor het blauwe pilletje waarvan de naam tegenwoordig bijna synoniem is voor behandeling van een erectiestoornis. Wie eerder blokkeert dan opgewonden raakt van het idee om een geneesmiddel met soms gevaarlijke bijwerkingen te gebruiken tegen zijn erectieproblemen, kan eens een van de vele kruiden en voedingsmiddelen proberen die beschikbaar zijn. Vrees niet: er komt geen spinnengif of moedermelk aan te pas.

Aziatische ginseng (Panax ginseng)

• Wat is het?
  Deze panax-soort − ook wel Chinese of Koreaanse ginseng genoemd − wordt in veel landen beschouwd als de ‘koning der kruiden’. Van de wortel van deze plant worden supplementen gemaakt. Hij heeft een beetje een menselijke vorm, met uitsteeksels die op armen en benen lijken. In Azië is het kruid populair om zijn verjongende werking op het gehele lichaam, maar wereldwijd is het beroemd om zijn uitwerking op het mannelijk lid.
   
• Is het bewezen?
  De standaardmanier om te bewijzen of een product werkt, is het te vergelijken met een placebo. Op Aziatische ginseng zijn heel wat ‘placebogecontroleerde tests’ gedaan. In een overzichtsstudie van zes van dit soort onderzoeken door het Koreaanse instituut voor voedingsonderzoek bleek Aziatische ginseng een significant effect te hebben op erectiestoornissen1. In een van die onderzoeken bleken mannen die drie maanden dagelijks 1800 mg ginsengextract namen, een verbeterd libido te krijgen, inclusief een langer durende erectie 2.
   
• De keerzijde
  Ook al is ginseng in het algemeen veilig, het kan in zeldzame gevallen slaapproblemen geven. Mensen met onbehandelde hoge bloeddruk moeten voorzichtig zijn met ginseng.
   
• Aanbevolen dosering
  Twee of drie maal daags 900 mg van een geconcentreerd extract.

Yohimbe (Pausinystalia yohimbe)

• Wat is het?
  Afrikaanse medicijnmannen kennen hem al eeuwen, maar in het Westen gebruiken we de schors van de yohimbe-boom pas sinds de jaren twintig van de vorige eeuw tegen erectiestoornis. Het belangrijkste actieve ingrediënt is yohimbine, een natuurlijke olie uit deze boomschors, die de bloedstroom blijkt te verhogen en de bloedvaten verwijdt.
   
• Is het bewezen?
  Er zijn zo’n tien klinische onderzoeken gedaan naar yohimbine, waarvan de meeste met een positieve uitkomst 3. In een daarvan kreeg een groep mannen acht weken lang drie maal daags yohimbine hydrochloride en meldde bijna 40 procent van hen ‘herstel van de erectie’, tegenover iets meer dan 10 procent in de placebogroep 4.
   
• De keerzijde
  De standaarddosering kan soms leiden tot duizeligheid, misselijkheid, hogere bloeddruk en snellere hartslag. Bij een hogere dosis (meer dan 40 mg per dag) kunnen ernstigere bijwerkingen ontstaan, zoals verlies van spierfunctie en hallucinaties. Gebruik yohimbine daarom alleen onder medische begeleiding.
• Aanbevolen dosering
  15-30 mg yohimbine per dag.

Ginkgo biloba

• Wat is het?
  Het extract van de bladeren van de ginkgo-boom – een ‘levend fossiel’ aangezien de meeste leden van deze prehistorische boomsoort inmiddels zijn uitgestorven – wordt tegen verschillende kwalen gebruikt, van geheugenverlies tot oogaandoeningen. Nadat bleek dat ouderen die ginkgo namen om hun geheugen een oppepper te geven, die oppepper op een heel ander vlak kregen, werd dit kruid vlot klinisch getest als middel tegen erectieproblemen 5.
   
• Is het bewezen?
  De onderzoeksgegevens zijn niet eenduidig, maar ginkgo zou heilzaam kunnen zijn tegen erectiestoornissen ontstaan door antidepressiva. Dat is een van de vele geneesmiddelgroepen die dit als bijwerking kunnen hebben (zie het kader Stop met deze middelen). In een onderzoek naar mannen met dit probleem bleek ginkgo positieve effecten te hebben op alle fases van de seksuele-responscyclus, waaronder verlangen, opwinding (erectie en vochtafscheiding) en orgasme 6.
   
• De keerzijde
  Een klein aantal mensen kreeg last van overmatig bloedverlies bij het nemen van ginkgo. Uit een overzicht van 18 klinische onderzoeken met bijna 2000 volwassenen bleek echter dat het onwaarschijnlijk is dat een gestandaardiseerd extract van dit kruid deze bijwerking veroorzaakt 7. Meer waarschijnlijke bijwerkingen zijn hoofdpijn en maagklachten.
   
• Aanbevolen dosering
  60-240 mg per dag.

L-arginine

• Wat is het?
  L-arginine is een aminozuur dat van nature in voedingsmiddelen zit als vlees, vis en zuivel. In het lichaam wordt het omgezet in stikstofoxide – een molecuul dat door de cellen wordt uitgescheiden en als signaal dient voor de gladde spiercellen in de wanden van bloedvaten. Deze spiertjes ontspannen, waardoor de bloedvaten verwijden en de bloedstroom toeneemt. In de penis leidt dat tot een erectie.
   
• Is het bewezen?
  De meeste onderzoeken naar L-arginine bij erectiestoornissen zijn positief5. In een onderzoek aan de Tel Aviv-universiteit in Israël vermeldde 30 procent van de mannen met erectiestoornis een verbetering bij het nemen van L-arginine, tegenover minder dan 15 procent bij een placebo 8.
   
• De keerzijde
  Bijwerkingen kunnen zijn een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree en hoofdpijn. Gebruik L-arginine niet als je recentelijk een hartaanval hebt gehad.
   
• Aanbevolen dosering
  1700-2800 mg per dag.

Carnitine

• Wat is het?
  Carnitine is een aminozuurachtige stof die het lichaam aanzet om vet om te zetten in energie. Het zit van nature in zuivel, rood vlees, vis, gevogelte, avocado’s en pindakaas. Meestal wordt het toegepast als hulpmiddel bij het afvallen en als voedingssupplement voor bodybuilders. Maar het blijkt nu ook veelbelovend als behandeling van erectiestoornissen.
   
• Is het bewezen?
  In een Italiaans onderzoek bleek dat de combinatie van twee vormen van carnitine (propionyl-L-carnitine en acetyl-L-carnitine) de erectiefunctie verbeterde van oudere mannen wier probleem samenhing met een laag testosterongehalte. Het supplement werkte zelfs beter dan een behandeling met testosteron 9.
   
• De keerzijde
  Bijwerkingen zijn meestal mild, maar bij een hoge dosis (5 gram of meer per dag) kunnen diarree ontstaan, een verhoogde eetlust en huiduitslag. Gebruikt u medicijnen, vraag dan bij de arts na of er interacties kunnen zijn.
   
• Aanbevolen dosering
  2 gram per dag van zowel propionyl-L-carnitine als acetyl-L-carnitine.

Het oordeel van Medisch Dossier

Zoekt u een effectief alternatief voor Viagra, dan bent u waarschijnlijk het best af met Aziatische ginseng, vanwege zijn veiligheid en solide wetenschappelijke onderbouwing. Dit is te koop in vrijwel alle winkels die natuurlijke voedingssupplementen verkopen, meestal onder de naam Panax ginseng. Als dat niet helpt, probeer dan een combinatiesupplement, zoals ArginMax (in elk geval online te verkrijgen), waarin genoeg ginseng, ginkgo en L-arginine én andere nuttige voedingsstoffen zitten, en dat zelfs door een klinisch onderzoek is getest10.
Gebruik zo’n supplement bij een mediterraan voedingspatroon en een gezondere, actievere leefstijl (zie het kader Andere manieren om de pit erin te houden). Geweldige seks kan dan weer tot het rijk der mogelijkheden behoren.
Joanna Evans

1 Br J Clin Pharmaco, 2008; 66: 444-450
2 Int J Impot Res, 1995; 7: 181-186
3 J Urol, 1998; 159: 433-436
4 Sex Marital Ther, 1989; 4: 17-22
5 Altern Med Rev, 2004; 9: 4-16
6 J Sex Marital Ther, 1998; 24: 139-143
7 Pharmacotherapy, 2011; 31: 490-502
8 BJU Int, 1999; 83: 269-273
9 Urology, 2004; 63: 641-646
10 Hawaii Med J, 1998; 57: 741-744

Potentieverhogende voeding

Volgens onderzoek kan een mediterraan voedingspatroon bijdragen aan een betere erectie1, dus eet vooral veel van de volgende voedingsmiddelen:

• Fruit als appels, bessen, perzik, grapefruit, meloen, aardbeien en tomaten
• Groenten als selderij, broccoli, okra, aubergine, artisjok, sla, paprika en bataat
• Peulvruchten als canellinibonen, witte bonen, rode en groene linzen, kikkererwten
• Vis als sardines, zalm, makreel en forel (een of twee maal per week)
• Gevogelte als kip en kalkoen (vermijd rood vlees)
• Volkorenbrood, -granen, -rijst en -pasta
• Yoghurt zonder suiker en smaakjes
• Noten als amandelen, walnoten, pecannoten, pistachenoten, cashewnoten en pijnboompit
• Zaden als pompoenpit, sesamzaad en zonnebloempit
• Olijfolie, met name de extraverginevarianten
• Kruiden en specerijen als knoflook, kaneel, oregano, munt, peterselie en koriander 

1 J Sex Med, 2010; 7: 2338-2345

Andere manieren om de pit erin te houden

• Beperk uw buikomvang. Uit nieuw onderzoek blijkt dat veel vet rond het middel het seksleven kan verslechteren. Mannen met een grote buikomvang hebben vaker erectie- en ejaculatieproblemen dan mannen met een smalle taille1. Alleen al door 7 centimeter rond het middel af te vallen, kan helpen, aldus de onderzoekers.
• Kom in beweging. Er zijn bewijzen dat duurtraining goed is voor mannen met een erectiestoornis2, dus laat de auto vaker staan en probeer een paar keer per week te rennen, wielrennen of zwemmen.
• Denk holistisch. Een erectiestoornis kan een teken zijn van andere gezondheidsproblemen, zoals een hartaandoening, diabetes of zelfs een slaapstoornis. Consulteer een gekwalificeerde alternatieve geneeskundige die eventuele andere aandoeningen kan vaststellen en behandelen.
• Stop met geneesmiddelen. Een groot aantal geneesmiddelen is in verband gebracht met erectiestoornis, dus kijk uw pillendoos eens na (evenals het kader Stop met deze middelen). Gebruikt u een van die middelen, lees dan de bijsluiter of raadpleeg uw huisarts.
• Stop overige slechte gewoonten. Andere middelen die uw seksleven kunnen bederven zijn nicotine en alcohol. Stoppen met roken en dat pilsje na het werk laten staan, kan al een opleving geven.
• Overweeg een therapie. Stress, angstgevoelens, depressie en andere geestelijke gezondheidsproblemen kunnen erectiestoornissen veroorzaken of verergeren. Door die problemen professioneel aan te pakken – wellicht in samenhang met relatieperikelen – zou u de erectieproblemen wel eens grotendeels kunnen oplossen.

1 BJU Int, 2012; 110: 540-545
2 Ethiop J Health Sci, 2011; 21: 195-201

Stop met deze middelen
De volgende geneesmiddelen kunnen erectieproblemen veroorzaken:

• plaspillen (diuretica);
• bloeddrukverlagers (antihypertensiva), zoals verapamil en propranolol;
• antidepressiva en middelen tegen angst of epilepsie, zoals fluoxetine of fenytoïne;
• pijnstillers uit de groep prostaglandinesynthetaseremmers (NSAID’s), zoals indometacine en naproxen;
• middelen tegen Parkinson, zoals levodopa;
• disopyramide, een middel tegen hartritmestoornissen;
• histamine H2-receptorantagonisten, zoals cimetidine;
• middelen tegen prostaatkanker, zoals flutamide;
• chemotherapeutische middelen, zoals busulfan en cyclofosfamide.