Ik heb de ziekte van Raynaud. Gelukkig niet zo ernstig en ook niet veroorzaakt door een onderliggende aandoening, maar in de winter heb ik echt last van koude handen en voeten. Zelfs als ik buiten warme handschoenen of wanten draag, worden mijn vingers wit en gevoelloos. Zijn er natuurlijke middelen die zouden kunnen helpen?
P.P., via e-mail

De ziekte van Raynaud (of syndroom van Raynaud), ook bekend als het fenomeen van Raynaud, is een aandoening waarbij de kleine bloedvaten in de ledematen overdreven reageren op veranderingen in temperatuur, koude omstandigheden en soms emotionele stress. Typische symptomen zijn koude vingers en tenen, kleurveranderingen in de huid (bij kou kunnen de vingertoppen wit worden, waarna ze bij opwarmen rood worden), gevoelloosheid, een stekend en tintelend gevoel en moeite met het bewegen van het aangedane gebied.

De meest voorkomende vorm van de aandoening is de primaire ziekte van Raynaud, waarvan de oorzaak onbekend is en de symptomen meestal mild zijn. Anderzijds is de secundaire vorm van de ziekte, die ook bekendstaat als het fenomeen van Raynaud en die wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening zoals sclerodermie of lupus, meestal ernstiger.

De gebruikelijke behandeling voor raynaud varieert van eenvoudig leefstijladvies om warm te blijven, actief te blijven, niet te roken en cafeïne te vermijden voor milde gevallen, tot medicijnen zoals de calciumblokker nifedipine voor ernstigere gevallen. Maar er is een aantal veelbelovende alternatieve opties voor beide vormen van raynaud, met name biofeedback en voedingssupplementen.

Houd er rekening mee dat nog niet veel onderzoek is gedaan naar natuurlijke middelen voor de ziekte van Raynaud en de onderzoeken zijn meestal klein. Je kunt dus het best persoonlijk advies vragen aan een ​​ervaren arts, vooral als het gaat om supplementen.

Hier is een handleiding voor wat je kunt proberen op basis van het bewijs tot nu toe.

Check je medicijnen

Verschillende medicijnen kunnen de ziekte van Raynaud veroorzaken, waaronder bètablokkers, cyclosporine (een immuunonderdrukkend middel), amfetamine-achtige medicijnen, SSRI’s selectieve serotonineheropnameremmers) en de kankermedicijnen cisplatine en bleomycine.3 Sommige deskundigen raden ook aan om orale anticonceptiemiddelen te vermijden als je de ziekte van Raynaud hebt.4 Raadpleeg je arts over eventuele medicijnen die je gebruikt en overweeg zo nodig geschikte alternatieven.

Probeer biofeedback

Deze mind-body-techniek, waarbij je leert om gewoonlijk onwillekeurige lichaamsfuncties te beheersen met behulp van elektronische monitoring, kan helpen bij raynaud. Twee kwalitatief goede onderzoeken wezen uit dat thermische biofeedback, waarbij patiënten leren de vernauwing en verwijding van hun bloedvaten te beheersen, effectief was voor het opwarmen van de handen en het verminderen van aanvallen van raynaud.1
Een andere studie rapporteerde dat na biofeedback-training bij patiënten met zowel primaire als secundaire raynaud verbeteringen optraden die een jaar aanhielden.2
Een biofeedbacktherapeut is te vinden op o.a. https://biofeedbackvereniging.nl/ , www.vind-een-therapeut.nl/ of voor België op www.vindeentherapeut.be/

Verminder stress

Emotionele stress kan een aanval van raynaud aanwakkeren5, dus technieken voor stressvermindering, zoals meditatie, yoga en tai chi, kunnen helpen.

Rode wijn drinken

Mensen die af en toe een glas rode wijn drinken, lopen volgens een onderzoek een significant verminderd risico op raynaud.6 Dit kan zijn omdat rode wijn de antioxidant resveratrol bevat, die de gezondheid van de bloedvaten kan helpen ondersteunen.7

Vermijd in het algemeen echter te veel alcohol. Matig drinken bij mannen (2 tot 14 drankjes per week) en zwaar drinken bij vrouwen (meer dan 7 drankjes per week) gaat gepaard met een verhoogd risico op de ziekte van Raynaud.6

Probeer acupunctuur

Een kleine studie wees uit dat traditionele Chinese acupunctuur de frequentie van aanvallen van raynaud met 63 procent verlaagde, terwijl voor de controlegroep een verlaging van 27 procent gold.8 En volgens een ongecontroleerd onderzoek naar auriculaire elektro-acupunctuur, een vorm van acupunctuur gebruikmakend van op de oren gerichte elektrische stromen, kan de techniek zowel de frequentie als de ernst van raynaud-aanvallen verminderen.9

Een gekwalificeerde acupuncturist is te vinden op www.acupunctuur.nl.

Supplementen

Visolie. Een studie toonde aan dat een visoliesupplement met een hoge dagelijkse dosis van de omega 3-vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA), de tolerantie voor koude en vertraagde bloedvatspasmen verbeterde bij mensen met de primaire ziekte van Raynaud (maar niet bij mensen met de secundaire vorm).10
Aanbevolen dosering: Probeer een hoogwaardig supplement, zoals Orthica Omega 3-1000, met 1000 mg omega 3 per capsule, en volg de instructies op het etiket

Teunisbloemolie (Evening Primrose Oil ofwel EPO). Een kleine proef wees uit dat een EPO-supplement, vergeleken met een placebo, het aantal en de ernst van de aanvallen van raynaud verminderde.11

Het actieve ingrediënt in teunisbloemolie is het vetzuur gamma-linoleenzuur oftewel GLA. GLA heeft bloedverdunnende effecten en moet daarom worden vermeden tijdens de zwangerschap. Dat geldt ook voor mensen die andere bloedverdunnende medicijnen nemen.
Algemene therapeutische dosering: voor GLA geldt maximaal 2.800 mg/dag

L-carnitine. Patiënten met raynaud die dit aminozuur gedurende 20 dagen kregen toegediend, hadden een betere doorbloeding in hun vingers na blootstelling aan kou.12
Aanbevolen dosering: maximaal 2 g/dag

Antioxidanten. Raynaud is in verband gebracht met lage niveaus van vitaminen en mineralen met antioxidantwerking, waaronder vitamine C, vitamine E en selenium7.13 Het kan dus nuttig zijn om deze voedingsstoffen aan te vullen.
Aanbevolen doseringen: volg de aanwijzingen op de etiketten

Vitamine D. Raynaud-patiënten met lage vitamine D-spiegels die vervolgens een hooggedoseerd vitamine D3-supplement kregen, meldden na acht maanden verbeteringen in hun toestand.14
Aanbevolen dosering: Thuistestkits voor vitamine D zijn verkrijgbaar via o.a. cerascreen.nl of mijnlabtest.nl. Soms is hierbij gratis telefonische overleg over de uitslag mogelijk

Vitamine B3. Een verbinding gemaakt van niacine (vitamine B3) en inositol, bekendstaand als inositol nicotinaat (ook wel inositol hexanicotinaat en inositol hexaniacinaat genoemd), bleek in enkele onderzoeken de ziekte van Raynaud te verlichten.15
Voorgestelde dosering: In onderzoeken werden hoge doseringen van 3-4 g inositol hexanicotinaat per dag gebruikt. Je kunt het beste een ​​gekwalificeerde arts raadplegen om uit te zoeken hoeveel je nodig hebt

Magnesium. Lage bloedwaarden van dit mineraal zijn in verband gebracht met raynaud en er zijn gunstige resultaten behaald met magnesiuminfusies.16
Voorgestelde dosering: In het februarinummer (2403) van Medisch Dossier is uitgebreid aandacht besteed aan de verschillende vormen van magnesium, hun dosering en hun werking.

Ga voor Ginkgo

Ginkgo biloba, dat erom bekendstaat dat het de bloedcirculatie verbetert, kan helpen bij de ziekte van Raynaud. In een onderzoek hadden degenen die een gestandaardiseerd extract van het kruid slikten significant minder raynaud-aanvallen per week dan degenen die een placebo gebruikten.17
Voorgestelde dosering: 120-160 mg/dag

Probeer deze kruiden-huismiddeltjes

Kruidkundige Meilyr James beveelt de volgende kruidenrecepten aan om de bloedsomloop te verbeteren en te helpen bij de ziekte van Raynaud.

Rozemarijn en kaneel hand-/voetbad

Ingrediënten:  20 g verse rozemarijn, 2 middelgrote kaneelstokjes

Optioneel: 5 druppels etherische olie van zwarte peper, kruidnagel of nootmuskaat, verdund in 1 theelepel (5 ml) olijfolie

Opmerking: dit recept kan worden aangepast met andere verwarmende bloedsomloopstimulerende kruiden en specerijen die je tot je beschikking hebt, zoals tijm of verse gember.

Werkwijze
1. Doe de kruiden in een theepot met 1 liter kokend water. Laat dit 5 uur of een nacht staan. Vervolgens giet je de vloeistof via een zeef in een hand- of voetenbad. Voeg 2 liter zeer heet water toe en de essentiële olie (indien gewenst).
2. Zorg ervoor dat de watertemperatuur net hoog genoeg is om te verdragen, maar niet onaangenaam heet, voordat je het gebruikt. Dit mengsel kun je twee dagen gebruiken; na afkoelen in de koelkast zetten en voor elk gebruik opnieuw opwarmen.
3. Neem twee keer per dag een hand- of voetenbad, één keer ‘s ochtends voor het ontbijt en één keer ‘s avonds voor het avondeten. Ga in een gemakkelijke houding zitten en week de handen of voeten minimaal 5 minuten in het bad.

Thee van de Szechuanpeperboom of de Japanse peper (Zanthoxylum piperitum of Z. simulans)

Ingrediënten: ½ theelepel (2 ml) tinctuur van Szechuanpeper, 1 el geraspte verse gember

Optioneel: honing

Werkwijze
1. Leg de gember 15 minuten in een pan met kokend water om er thee van te trekken.
2. Voeg desgewenst de peper en honing toe.
3. Drink dagelijks één kopje.

 

Bronnen
1 Appl Psychophysiol Biofeedback, 2006; 31(3): 203–16
2 J Rheumatol, 1985; 12(1): 90–3
3 Br J Clin Pharmacol, 2016; 82(1): 6–16
4 Br Med J, 1976; 2(6037): 699
5 Br Med J (Clin Res Ed), 1983; 287(6404): 1499–1502
6 Am J Med, 2007; 120(3): 264–71
7 Toxicology, 2000; 155(1-3): 1–15
8 J Intern Med, 1997; 241(2): 119–24
9 Wien Klin Wochenschr, 2011; 123(3-4): 112–6
10 Am J Med, 1989; 86(2): 158–64
11 Thromb Haemost, 1985; 54(2): 490–4
12 Drugs Exp Clin Res, 1997; 23(1): 39–43
13 J Rheumatol, 1994; 21(8): 1477–83
14 Rheumatol Int, 2013; 33(3): 751–5
15 J Int Med Res, 1979; 7(6): 473–83; Clin Rheumatol, 1988; 7(1): 46–9; J Int Med Res, 1979; 7(6): 484–91
16 Clin Physiol, 1994; 14(5): 539–46; Angiology, 1994; 45(7): 637–45
17 Vasc Med, 2002; 7(4): 265–7