Nano-cosmetica

KUNT U ME VERTELLEN WAT DE INVLOED IS VAN NANODEELTJES IN COSMETICAPRODUCTEN OP ONZE GEZONDHEID? DIENEN WE ZE TE VERMIJDEN EN ZO JA, WAAROM? RW – via email

Nanowetenschap en nanotechnologie onderzoeken materie op ultraminuscule schaal. Eén nanometer (nm) is een miljoenste deel van een millimeter en een enkele menselijke haar is ongeveer 80.000 nm dik. Alles met een diameter van minder dan 100 nm, wordt als ‘nano’ beschouwd. In de natuur worden de deeltjes overal aangetroffen, maar tegenwoordig worden ze ook geproduceerd voor industriële toepassing en verwerking in medicijnen en cosmetica. Fabrikanten als L’Oréal en Clinique maken gebruik van nanotechnologie om hun producten te verbeteren en nieuwe te creëren. Shampoos en huidcrèmes met biologische nanodeeltjes (die dieper in haar en huid doordringen) zijn reeds op de markt gebracht.1 IJzeroxide wordt ook als basis voor producten als lipstick2 gebruikt en cosmeticaproducten als Agera Rx worden in klinieken in Groot-Britannië gebruikt om de huid gladder te maken. Ze geven moleculen af die volledig door het lichaam worden opgenomen.

Enkele oriënterende wetenschappelijke studies ondersteunen de theorie dat nanotechnologie voordelen heeft, met name in producten met herstellende werking, zoals:
• retinoïden (vitamine A) die het collageen vernieuwen, wat een blijvende verbetering tot gevolg kan hebben, zelfs nadat met de behandeling is gestopt;3
• cosmetische crèmes die verrijkt zijn met solide lipide nanodeeltjes (SLN) en die aanzienlijk effectiever blijken voor het hydrateren van de huid dan normale crèmes.4
Niettemin blijft het veiligheidsaspect een open vraag, voornamelijk doordat het een rommeltje is in de bedrijfstak. Tot nu toe hebben noch de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), noch de Britse ministeries van Handel en Industrie cosmeticafabrikanten gevraagd aan te tonen dat hun producten veilig of effectief zijn. In Nederland bepaalt het Warenwetbesluit Kosmetische produkten dat de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de consument ligt bij de fabrikant. Cosmetische producten dienen, voordat zij in de handel gebracht worden, beoordeeld te worden door een veiligheidsbeoordelaar. Deze toxicologische beoordeling dient ter inzage te liggen voor de Keuringsdienst van Waren. De Keuringsdienst controleert de producten, nadat deze in de markt gezet zijn.
Wat we wel weten is dat nanodeeltjes enig risico kunnen opleveren en dat chemicaliën die dieper in het lichaam doordringen, gevaarlijker kunnen zijn. De meeste zorg maken we ons om onderwerpen als:
• de toegenomen blootstelling via de huid: aangezien de deeltjes gemakkelijker in de beschermingslagen van de huid kunnen doordringen dan gewone preparaten;5
• het bewijs dat chemische stoffen in de vorm van nanodeeltjes giftiger zijn dan dezelfde chemicaliën in grotere vorm, vanwege de extra toename van het nanodeeltjes-oppervlak. De Royal Society doet dan ook de aanbeveling om op de lange termijn per geval de giftigheid voor de huid te onderzoeken, en nanodeeltjes als afzonderlijke chemische entiteit (los van de grotere vorm waarvan ze deel uitmaken) te zien. Toch eist ze nog steeds niet dat de producten volledig getest worden en dat openheid van zaken wordt gegeven;6
• de mogelijkheid dat nanodeeltjes de bloedbaan binnenkomen of vitale delen aantasten;7
• vermoedens dat een product met nanodeeltjes dezelfde werking heeft als zonder nanodeeltjes, bijvoorbeeld zinkoxide-nanodeeltjes;
• onvoldoende bewijs over vele producten: nanodeeltjes van titaandioxide in zonnebrandcrèmes dringen bijvoorbeeld niet door in de huid, maar we hebben geen idee wat zinkoxide-nanodeeltjes (ook gebruikt in zonnebrandcrèmes) precies doen;8
• de langetermijneffecten van menselijke blootstelling aan nanodeeltjes via huidpreparaten.9

Het grootste probleem is dat de testresultaten over nanodeeltjes, uitgevoerd door de cosmeticabranche, niet openbaar worden gemaakt. Hoewel de gegevens werden voorgelegd aan het Europese Wetenschappelijk Comité voor Cosmetica en Niet-Levensmiddelen Producten (WCCNVP), een comité dat de veiligheid van cosmetica-ingrediënten beoordeelt, zijn deze niet bekendgemaakt. Zonder deze informatie kunnen consumenten geen weloverwogen beslissing nemen om producten met nanodeeltjes al dan niet te gebruiken.

Woodford Medical, een keten van huidverzorgingsklinieken in Groot-Brittannië, gebruikt een product dat vanwege de nanodeeltjes diep in de huid dringt. Een van de klinische medici, dr. Mervin Pattison, zegt: ‘We komen in een tijdperk waarin huidverzorging werkelijk iets doet voor de huid. Het gaat om het grijze gebied waar de farmaceutische industrie het van de cosmeticaindustrie overneemt.’

Hoe veilig nanocosmetica is, valt moeilijk vast te stellen in zo’n terughoudend klimaat waarin nog te veel door de vingers wordt gezien en zo weinig testresultaten bekend worden gemaakt. Het is dus verstandig om voor een traditionelere productlijn te kiezen en de producten met nanodeeltjes nog even te laten staan. Hoewel van l’Oréal en Estée Lauder bekend is dat ze nanodeeltjes gebruiken, bezitten deze mondiaal opererende bedrijven merken die al dan niet ook deze technologie toepassen. Bijvoorbeeld Vichy, Helena Rubinstein, Biotherm, Cacharel, Lancôme, Giorgio Armani Fragrances, Ralph Lauren Parfums, Maybelline, Shu Uemura en Kerastase (allemaal l’Oréal) en Aramis, Clinique, Prescriptives, Origins, La Mer, Bobbi Brown, Stila en MAC (Estée Lauder). (Voor meer informatie over natuurlijke cosmetica, zie de campagnepagina van Stichting Natuur en Milieu en Milieudefensie: www.benjijgifvrij.nl.)

BRONNEN:
1 Wood S et al., The Social and Economic Challenges of Nanotechnology, Economic and Social Research Council Report , 2003.
2 The Royal Society and The Royal Academy of Engineering Report on Nanoscience and Nanotechnology, juli 2004.
3 JAMA, 1998; 279: 1595-6
4 Eur J Pharm Biopharm, 2003; 56: 67-72
5 Nanoscience and Nanotechnology, juli 2004; op cit
6Nanoscience and Nanotechnology, juli 2004; ibid
7 Smith J, Wakeford T, The Ecologist, 22 mei 2003
8Nanoscience and Nanotechnology, juli 2004; op cit
9Nanoscience and Nanotechnology, juli 2004; ibid

 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Medisch Dossier

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

De borsten

Borstweefselbehandelingen; zinvol voor iedereen

Menstruatie trots

Systeemdenken in de geneeskunde

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Medisch Dossier avatar

Over de auteur

Lees meer artikelen van Medisch Dossier