Het is een publiek geheim: ons zorgstelsel staat onder druk. De wachtlijsten groeien gestaag, de kosten lopen op en de klanttevredenheid laat in toenemende mate te wensen over. Ook van zorgprofessionals hoor je steeds meer ontevreden geluiden: de werkdruk is te hoog en er is te veel bureaucratie. Dit vind je onder meer terug in personeelstekorten en hoge verzuimcijfers. Waarom zou je daar nog gaan werken?
Bijna veertig jaar maakte ik deel uit van de medische wereld. Het was mijn lust en mijn leven. Maar ook een steeds grotere bron van frustratie: dat waarin ik was opgeleid, dokter zijn, werd steeds meer beperkt door regels en procedures die ik niet begreep. En ook niet wilde begrijpen: vrijwel nooit was het belang van de patiënt in mijn spreekkamer ermee gediend. De meeste regels in de zorg zijn een kenmerk van bureaucratie, niet van goede zorg, durf ik inmiddels te beweren.
Ik heb mijn registratie als psychiater laten verlopen, en ben zelfs geen arts meer. Maar nog steeds werk ik met mensen in psychische nood, ook al heet het nu ‘coaching’ en ben ik daarmee btw-plichtig. Ik gebruik ook geen elektronisch patiëntendossier (EPD) meer, en maak hooguit nog een aantekening op papier. Een computerscherm is niet meer nodig, het contact met de man of vrouw tegenover me is leidend, in alles.
Ben ik hierin bijzonder? Helemaal niet. Er vertrekken steeds meer psychologen en psychiaters uit dat wat de reguliere zorg (‘de GGZ’) wordt genoemd. De prijs: geen vergoeding meer door een zorgverzekeraar. Dat is en blijft verdrietig voor de mensen die het niet kunnen betalen, maar om daaraan tegemoet te komen heb ik het ‘tarief op maat’ verzonnen.
Ook binnen het zorgsysteem, en dan bedoel ik niet alleen de GGZ, neemt het aantal professionals dat weigert blind te gehoorzamen aan procedures toe. ‘Zo hoort het nu eenmaal’ is niet altijd meer het zwaarstwegende argument. Steeds vaker hoor je over artsen die niet meer standaard om een scan vragen, over dokters die hun patiënten aanmoedigen ook wat onzekerheid te verdragen. Omdat een CT of MRI die vaak toch ook niet verschaft, en omdat onzekerheid een kenmerk van het leven is…
Moed is een deugd die herwaardering verdient
In de gezondheidszorg werd me vooral angst geleerd. De dreiging van een fout, en daarachter het tuchtcollege, was een zwaarwegende reden om keurig binnen de bureaucratische lijntjes te blijven kleuren. Niet meer bang zijn in mijn werk heeft me een betere professional gemaakt. En het is mijn stellige overtuiging dat dit voor iedereen die in de zorg werkt, geldt. Of je nu kritisch bent binnen de kaders of besloten hebt je eigen pad te volgen, maakt niet uit. Het gaat allemaal om hetzelfde principe: wees niet bang voor het maken van fouten, maar durf moed te tonen. Fouten maken hoort bij het leven. Je weet als zorgverlener meestal prima hoe het zit, met de man of vrouw die je probeert te helpen. Ga daar nu gewoon eens voor staan. Moed is een deugd, die herwaardering verdient. Vooral in onze gezondheidszorg.