Als jonge jongen genoot ik van het verbranden van een stukje magnesiumlint, want dit gaf een heel mooi fel licht. Ik had natuurlijk geen flauw idee dat dit mineraal van onschatbare waarde is voor ons lichaam en dat we niet zonder kunnen.

Het mineraal magnesium is voor het eerst gevonden vlak bij de oud-Griekse stad Magnesia. Al in de oudheid werd het toegepast als laxeermiddel. Het speelt een belangrijke rol in onze gezondheid. Zo zorgt het voor energie, is het betrokken bij de bouw van botten en tanden, is het essentieel voor de zenuwgeleiding en maakt het mogelijk dat spieren kunnen ontspannen, terwijl de tegenpool calcium er juist voor zorgt dat de spieren samentrekken. Bovendien maakt calcium bot hard en stevig, terwijl magnesium het wat soepeler maakt, waardoor de kans op een botbreuk afneemt.

Wat doet magnesium?

Magnesium is een bouwsteen voor DNA en RNA (dat de genetische informatie van het DNA overbrengt op de cel) en werkt bloeddrukverlagend, omdat het de bloedvaten ontspant, zodat het hart tegen een lagere druk in hoeft te pompen.1 Het mineraal is stressverlagend, omdat het zorgt dat u beter met stress kunt omgaan. Ook zou het een gunstig effect hebben op depressie en op het geheugen. Verder is het betrokken bij honderden lichaamsprocessen.
Om al deze fantastische functies te kunnen waarmaken, moet de hoeveelheid magnesium in ons lichaam binnen bepaalde grenzen schommelen en mag het niet teveel of te weinig zijn. De dagelijkse hoeveelheid bedraagt voor volwassen vrouwen ongeveer 250-300 mg per dag en voor mannen 300-350 mg. Als u gezond eet (zoals groene bladgroenten, noten, volkorengranen en bonen) mag u verwachten dat u voldoende binnenkrijgt. Af en toe een kleine hoeveelheid pure chocola is ook een aanrader.

Herken een tekort

Wanneer u niet een klein beetje, maar duidelijk veel te weinig magnesium hebt, kunt u last krijgen van bevende handen, spierzwakte, coördinatiestoornissen, hartritmestoornissen en apathie.2 Daarnaast kunnen verschillende ziekten zich voordoen, zoals fibromyalgie, botontkalking, angst, paniekaanvallen, depressie, migraine, oogaandoeningen, diabetes, hoge bloeddruk, COPD, chronisch vermoeidheidssyndroom en dikke darmkanker. Oorzaken van het magnesiumtekort zijn bijvoorbeeld te weinig inname via de voeding, maar ook stress. Ook medicijnen kunnen tekorten veroorzaken, zoals antibiotica en diuretica (‘plastabletten’).

Magnesium en medicijngebruik

Langdurig gebruik van maagzuurremmers (maagbeschermers) van het type protonpompremmers (protonpomp ligt in de maagwand en pompt maagzuur in de maag en maagbeschermers remmen dat weer) kan voor ernstige tekorten van magnesium zorgen, zoals een publicatie in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde laat zien voor het middel omeprazol: een patiënt met tetanie (aanvallen van spierkrampen) en ademhalingsproblemen werd op de intensive care opgenomen.3 De klachten waren het gevolg van een ernstig tekort aan magnesium. Zelf gebruik ik ook al lang omeprazol en bloedprikken leverde een prachtige magnesiumwaarde binnen de norm op. Het is zeker zinvol dat mensen die ook langdurig zo’n soort maagzuurremmer gebruiken, hun bloed laten controleren op magnesium.

Teveel magnesium

Veel magnesium kan voor zeer ernstige ziektebeelden zorgen, zelfs met fatale afloop.4 Een 53-jarige Amerikaanse vrouw werd vanwege een ernstig longlijden opgenomen en was bekend met chronische obstipatie die regelmatig behandeld werd met magnesiumbevattende laxeermiddelen. Bij opname steeg haar bloedwaarde door de laxeermiddelen tot extreem hoge magnesiumwaarden, en ondanks intensieve therapie overleed de vrouw.

Meten is weten

Omdat magnesiumgebruik altijd als veilig wordt beschouwd, wordt niet gauw aan bloedprikken gedacht, want het is immers veilig. Maar dat is niet zo. Hierdoor kunnen er soms ongelukken of nog erger gebeuren, zoals zojuist beschreven. Het is daarom van belang om niet alleen de veelzijdige werking van magnesium te beschrijven, maar ook de keerzijde. Zelfs artsen gaan er soms vanuit dat het niet gauw kan misgaan met magnesium. Zo kreeg een opgenomen patiënt een asytolie, waarbij de elektrische activiteit in het hart uitvalt en de pompfunctie niet meer mogelijk is. Een snelle reanimatie was levensreddend. De oorzaak was een klysma met een hoge dosis magnesiumsulfaat.
De les is dat de magnesiumwaarde veel vaker moet worden gecontroleerd, en er niet blind op kan worden vertrouwd dat het wel goed zit. Een inschatting is dat een deel van de bevolking een te laag magnesium heeft. Supplementen kunnen dat tekort aanvullen, maar dan moet u wel weten óf u aan de lage kant zit. Zonder kennis daarvan kunt u ook teveel supplementen gebruiken of sowieso teveel magnesium gebruiken omdat u uitgaat van de veronderstelling dat het toch wel veilig is. Maar zeker als u medische problemen heeft, zoals hartritmestoornissen, en u magnesiumsupplementen wilt gaan gebruiken, is het zinvol om eerst een arts te raadplegen en te laten onderzoeken wat uw magnesiumwaarde in het bloed is. En gebruikt u allang supplementen, dan is het zeker goed om een keer uw bloed te laten prikken.