Veel chelators die de geneeskunde tegenwoordig gebruikt om zware metalen uit het lichaam te verwijderen, zijn voor ons lichaam moeilijk te verwerken. Cate Montana heeft een nieuwe, alternatieve methode ontdekt.

De oude Grieken gebruikten hete baden, laxeermiddelen, massages en zelfs aderlatingen om het lichaamsvocht, dat Hippocrates ‘humor’ noemde, weer in evenwicht te brengen. De Romeinen gebruikten sauna’s, baden en scrubs voor een betere gezondheid en een langer leven. Ze wisten dat het lood in hun keukengerei een gezondheidsrisico vormde.
In de traditionele Chinese geneeskunde werden in het lichaam opgeslagen gifstoffen met acupunctuur, diëten en kruiden opgeruimd. In India maakt de ayurvedische geneeskunde gebruik van Panchakarma: op de persoon afgestemde massage, medicinale kruidenoliën, laxeermiddelen, klysma’s en aderlatingen om gifstoffen te verwijderen. Daarna volgt een verzachtende behandeling met vasten, sauna’s, scherpe kruiden en specifieke oefeningen om eventueel overgebleven gifstoffen te neutraliseren. De oorspronkelijke bewoners van Amerika gebruikten een zweethut om het lichaam te reinigen van zowel lichamelijke als geestelijke/emotionele verontreinigingen.
Pas in de 20e eeuw veranderde het ontgiftingsproces (detoxproces) ingrijpend met de ontdekking van chelators: stoffen die zich aan zware metalen zoals kwik, lood, plutonium en uranium binden, en deze effectief uit het lichaam verwijderen.
Door de ophoping van zware metalen in het lichaam worden meer vrije radicalen – met name vrije zuurstofradicalen – gevormd. Dit leidt tot ontstekingen en uiteindelijk tot ziekte.
Vergiftiging door zware metalen tast de celmembranen en mitochondriën (de ‘energiecentrales’ van de cel) aan. Ook de spijsverteringsenzymen, de verwijdering van gifstoffen en de reparatie van schade hebben daarvan te lijden. Die vergiftiging kan veel narigheid veroorzaken: onder andere DNA-schade, celdood, kanker, hart- en vaatziekten, problemen in de ontwikkeling, zenuwstoornissen en neurologische gedragsstoornissen, etc.1
Vergiftiging door zware metalen is daarnaast in verband gebracht met fibromyalgie,2 multiple sclerose (MS) en andere auto-immuunziekten.3
Als deze metalen zich ophopen, vormen ze zogeheten ‘adducten’: stoffen die ‘plakken’ aan membranen, eiwitten en andere onderdelen van cellen, waardoor het immuunsysteem de cellen niet meer als lichaamseigen herkent. Daardoor valt dat deze cellen aan, wat ontstekingen en weefselschade veroorzaakt, die tot allerlei gezondheidsproblemen leiden: van gewrichtsontsteking en fibromyalgie tot een lekkende darm.
Volgens Damien Downing, een ecologisch geneeskundige in Londen, kunnen adducten zich ook aan DNA hechten, wat desastreuze gevolgen kan hebben. ‘Wanneer dit gebeurt, kan het DNA niet goed worden afgelezen,’ legt hij uit. Dit remt de toevoer van ATP, een co-enzym dat energie naar de cellen brengt. Het resultaat? ‘Je raakt vermoeid, hebt geen energie, enzovoorts.’

Chelatietherapie
Duitse scheikundigen hebben geprobeerd een vervanger te vinden voor citroenzuur als chelator, voor arbeiders die bij de fabricage van verf waren blootgesteld aan lood. De wetenschappers produceerden de stof EDTA, waarna deze stof al snel populair werd als behandeling van arseenvergiftiging door chemische wapens die in de Tweede Wereldoorlog waren ontwikkeld. Ook werd EDTA ingezet om de effecten van vergiftiging door straling te verzachten.
EDTA en andere chelators die daarna kwamen, zoals DMSA en DMPS, werden in een ader, in een spier of via de mond toegediend. Al snel werden ze ook steeds vaker gebruikt bij hart- en vaatziekten en andere aandoeningen.
Uiteindelijk keurde de Amerikaanse voedings- en geneesmiddelenautoriteit (FDA) het gebruik van chelatietherapie goed voor de behandeling van loodvergiftiging, een te hoge calciumspiegel en kamerfibrillatie als gevolg van vergiftiging met digitalis (een geneesmiddel tegen hartritmestoornissen).
Helaas kunnen deze middelen alle drie bijwerkingen hebben, zoals misselijkheid, braken, buikkramp, lage bloeddruk en nierschade. Er zijn daardoor zelfs enkele mensen overleden.
Bij deze drie middelen moeten patiënten dan ook nauwlettend in de gaten worden gehouden om te voorkomen dat bij het verwijderen van veel zware metalen uit het lichaam lever- of nierschade ontstaat. Sommige van die metalen komen opnieuw in het lichaam terecht als ze onderweg van de lever naar de gal door de dunne darm worden opgenomen. Vandaar gaan ze dan weer rechtstreeks terug naar de lever.
Chelatietherapie met medicijnen onttrekt niet alleen zware metalen aan het lichaam, maar ook belangrijke mineralen, wat zeer uitputtend kan zijn. Ecologisch geneeskundige Downing wijst erop dat de mineralen tijdens het chelatieproces constant in evenwicht moeten worden gehouden. ‘Je moet alle mineralen blijven aanvullen en de toestand blijven bewaken,’ zegt hij.
Ondanks deze problemen werd chelatie al snel de voorkeursmethode, niet alleen voor het verwijderen van zware metalen, maar ook als testmiddel voor de aanwezigheid in het lichaam van stoffen als lood en kwik; dat laatste is een bijzonder hardnekkig zenuwgif.
‘Kwik kleeft aan vetweefsels als de hersenen, en het is heel moeilijk om het te laten vrijkomen,’ zegt voedingstherapeut Tea Novo uit Londen. ‘Kwik in het lichaam komt voor ongeveer 90 procent uit amalgaamvullingen van tanden en kiezen, en verder vaak uit zeevis, schaal- en schelpdieren. Maar er zijn nog veel meer, soms onverwachte bronnen van kwik, zoals crematoria en spaarlampen.’
Met een chelatie-provocatietest kun je de hoeveelheid kwik in het lichaam meten. Bij deze test krijgt iemand chelators toegediend, waarna in de urine wordt gemeten hoeveel kwik is uitgescheiden. Zo meet je ook het diep in het lichaam ingebedde kwik, dat gedurende een heel leven is opgenomen en dat bij bloedonderzoek niet te zien is. Deze provocatietest werd uiteindelijk de gouden standaard voor zowel reguliere als alternatieve artsen om kwikvergiftiging vast te stellen.
Recent onderzoek toont echter aan dat zo’n chelatie-provocatietest de hoeveelheid kwik helemaal niet nauwkeurig meet. De test kan zelfs ronduit misleidend zijn. Uit onderzoek bleek dat chelatie-provocatie met DMSA alleen kan zien of iemand recent aan kwik is blootgesteld. De test kon blootstelling in het verleden of de hoeveelheid kwik in het lichaam helemaal niet aantonen.4 Deze beperking geldt ook voor het middel DMPS.5
Een ander probleem met provocatietests is dat ze geen onderscheid maken tussen anorganisch kwik, dat zich ophoopt vanuit amalgaamvullingen, en methylkwik (meHg) of organisch kwik, waarvan tot 90 procent afkomstig is van vis, schaal- en schelpdieren.6
Een andere vorm van organisch kwik waaraan mensen regelmatig worden blootgesteld, is ethylkwik (etHg). Deze vorm van kwik zit in het conserveermiddel thimerosal, dat nog steeds in sommige vaccins wordt gebruikt. De twee kwikvormen etHg en meHg werden aanvankelijk als veilig beschouwd, zelfs bij herhaalde toediening van vaccins, zowel bij mensen als dieren. Maar in een recent onderzoek bleek dat gelijktijdige blootstelling aan beide vormen van kwik – zoals waarschijnlijk in werkelijkheid voorkomt – ‘versterkte giftige effecten op de zenuwen’ tot gevolg kan hebben, met name bij opgroeiende kinderen.7

De provocatietest uitgedaagd
Scheikundige Christopher Shade is een Amerikaan die alles weet van kwikvergiftiging en van systemen die via vetten zogenoemde nutraceuticals (voedingsstoffen met toegevoegde gezondheidsvoordelen) aan het lichaam afgeven. Hij zegt dat chelatie-provocatie veel mensen die al ziek zijn, nog zieker kan maken.
‘Als je het opgeslagen kwik laat vrijkomen met hoge doses chelators, komen er ook andere metalen vrij,’ zegt hij. ‘En er is nog een ander probleem, namelijk dat zelfs bij gezonde mensen na zo’n provocatietest heel veel kwik en lood in de urine worden gevonden. Vervolgens zeggen artsen: “U hebt zoveel kwik en lood in uw lichaam, we zullen u chelatietherapie geven.”’
Om alle problemen met chelatietherapie en provocatietests op te lossen, heeft Shade de Mercury Tri-Test ontwikkeld. Tot nog toe bestond er slechts één klinische test die de verschillende vormen van kwik – meHg en anorganisch kwik – afzonderlijk meet, maar met deze test kun je kwikgehaltes in haren, urine en bloed meten zonder een provocatietest te hoeven uitvoeren. Zo kunnen artsen en andere therapeuten verschillende bronnen van kwik in het lichaam van de patiënt bepalen. Ze kunnen ook de totale hoeveelheden in het lichaam nagaan plus het vermogen van die specifieke patiënt om beide soorten kwik uit het lichaam te verwijderen. Al deze informatie is nodig voor een succesvolle detoxbehandeling.
Samen met de Tri-Test ontwikkelde Shade een totaal ander detoxprotocol, dat uit drie delen bestaat: 1) een reiniging van de darmen om zware metalen te verwijderen (IMD, Intestinal Metal Detox); 2) een product dat Clear Way Cofactors heet (een mengsel van polyfenolen, alfa-lipoïnezuur, vitamines B1, B5, B6, die zware metalen kunnen verwijderen, en selenium); en ten slotte 3) een liposomaal product dat voedingsstoffen afgeeft en rijk is aan glutathion (een lichaamseigen, natuurlijk antioxidant met detoxwerking), vitamine C, R lipoïnezuur en EDTA met R lipoïnezuur. De fosfolipiden in dit product zijn nodig voor een goede structuur van de celmembranen.
Hoewel het systeem uit drie delen bestaat, is het volgens Shade niet automatisch een ‘1-2-3-proces’. Elke patiënt is weer anders. Iemand kan veel ontstekingen hebben, of het afvoersysteem van het lichaam werkt niet goed, of de IMD-fase veroorzaakt een toename van vrije radicalen, waardoor de fases met voedingsmiddelen moeten worden aangepast. ‘Reacties van het lichaam gebeuren in milliseconden en alle drie de fases kunnen op hetzelfde moment plaatsvinden,’ zegt Shade. ‘Het gaat erom de reacties in evenwicht te brengen.’
Intestinal Metal Detox (IMD) bestaat uit hoogwaardig gezuiverde silicagel, waaraan thiolgroepen (organische zwavelverbindingen) met sterke metaalbindende eigenschappen gebonden zijn. Deze laatste middelen werken net als glutathion: ze trekken gemakkelijk metalen aan en vormen een aanvulling op de natuurlijke werking van glutathion in de darmen.
En omdat wordt aangenomen dat IMD niet in de bloedbaan komt, kunnen de vrijgekomen metalen niet opnieuw terechtkomen in de lever en de nieren, wat overbelasting van die organen zou kunnen veroorzaken. Dat is vooral belangrijk bij mensen die last hebben van een lekkende darm.
‘Bij lekkende darmen wordt tijdens chelatietherapie nog meer kwik opnieuw in het lichaam opgenomen,’ zegt Shade. ‘Het is belangrijk dat de gifstoffen die het maag-darmkanaal afvoert, niet opnieuw worden opgenomen, omdat deze gifstoffen irritaties en ontstekingen veroorzaken. En juist ontstekingen in het maag-darmkanaal zijn vaak de oorzaak van lekkende darmen. Daarom vormt het binden van gifstoffen een integraal onderdeel van het genezen van lekkende darmen.’
Een ander belangrijk verschil is dat glutathion en enkele andere stoffen in IMD de activiteit van het enzym transferase verhogen, wat het transport van stoffen tussen cellen bevordert.
‘IMD zorgt dat de nieren kwik en andere gifstoffen makkelijker kunnen uitfilteren en dat de gifstoffen beter oplosbaar zijn voor transporteiwitten in de nieren,’ zegt Shade. “We werken dus in feite vanuit de cel helemaal van boven- tot onderaan de keten, omdat we ingrijpen in de processen binnen de cellen. Ook herstellen we schade in de cellen met fosfolipiden.’
Ter vergelijking: farmaceutische chelators zoals EDTA, DMSA en DMPS halen alleen gifstoffen uit de bloedbaan. Ze doen niets om beschadigde cellen te herstellen en helpen niet mee aan het transport van stoffen in de cellen.
‘Als je probeert gifstoffen uit het lichaam te verwijderen, moet je naar alle organen kijken en niet alleen naar het bloed,’ zegt voedingstherapeut Novo. “Als het proces eenmaal is opgestart, heeft het lichaam alle hulp nodig die het kan krijgen. De lever, nieren, lymfeklieren en darmen hebben ondersteuning nodig.’
Die ondersteuning van organen maakt, anders dan bij chelatietherapie, niet alleen het verwijderen van gifstoffen effectiever, maar er zijn ook geen bijwerkingen. Wel voelen sommige patiënten zich wat wazig in het hoofd of vermoeid, of ze hebben last van winderigheid.

Maar werkt het ook?
Hoewel er geen onafhankelijk onderzoek is gedaan naar de methode van Shade, laat recent onderzoek zien dat nanoporeuze silicagel met thiolgroepen gebruikt kan worden als orale therapie om vergiftiging met zware metalen te voorkomen en te behandelen, en dat deze stoffen zeer efficiënt zware metalen binden.8 Een eerder onderzoek had al aangetoond dat nanoporeuze silicagel, wanneer het op de juiste manier is aangepast om metaalatomen te binden, waardevol materiaal kan zijn voor vele soorten detoxbehandelingen.9
Volgens Shade zijn de juistheid en nauwkeurigheid van zijn tests volop bevestigd, ondanks het feit dat het vaststellen van giftigheid moeilijk is. Het giftige effect van zware metalen hoeft namelijk niet altijd verband te houden met de hoeveelheid ervan in het lichaam.
‘Erfelijke invloeden, reacties van het immuunsysteem en de aanwezigheid van andere ziekten (zoals infecties) hebben een grote invloed op wat het lichaam aankan, en op de gevoeligheid voor de giftige effecten van een stof,’ zegt hij. Volgens Shade vermindert zijn protocol bij 80 procent van de patiënten met succes de hoeveelheid zware metalen. Degenen bij wie dit niet lukt, hebben meestal infecties, die het verwijderen van gifstoffen vertragen.
‘Mijn protocol ondersteunt de leverprocessen door het toedienen van fosfatidylcholine, dat membranen stabiliseert en zorgt voor een juiste vorming en stroming van gal,’ zegt Shade. Het protocol ondersteunt ook de zenuwen, door het toedienen van choline en antioxidanten, en door het verlagen van de hoeveelheden giftige metalen in de hersenen.
‘In het begin is er een periode van intensieve detox, waarin je heel veel gifstoffen kwijtraakt, mogelijk zelfs 75 procent,’ zegt hij. ‘Het verwijderen van de rest duurt langer. Het hangt ervan af wat het probleem is.’
Als voorbeeld noemt hij een 56-jarige patiënt, die een neuroloog naar Shade had doorverwezen. De patiënt had leververvetting, insulineresistentie en, ondanks zijn leeftijd, de ziekte van Alzheimer. Het verbaasde Shade niet dat hij ook zeer veel kwik in zijn lichaam bleek te hebben.
‘We voerden een heel intensieve detoxbehandeling uit met ons normale systeem,’ vertelt Shade. ‘Ook gaven we veel fosfatidylcholine (een groep fosfolipiden die helpt bij het herstellen van celstructuren, waaronder de celmembraan). Ook gaven we de lever veel extra ondersteuning.’
Na ongeveer zeven maanden was er nauwelijks meer sprake van de ziekte van Alzheimer, en waren al zijn leverafwijkingen – de vervette lever en de insulineresistentie – vrijwel verdwenen.

BRONNEN
International Academy of Oral Medicine and Toxicology:
www.iaomt.org

Quicksilver Scientific:
www. quicksilverscientific.com

Literatuur
1 EXS, 2012; 101: 133–64
2 Neuro Endocrinol Lett, 2013; 34: 559–65
3 Arch Environ Occup Health, 2016; 71: 26–34
4 Environ Health Perspect, 2001; 109: 167–71
5 Int Arch Occup Environ Health, 1991; 63: 187–92
6 J Prev Med Public Health, 2012; 45: 353–63
7 J Appl Toxicol, 2013; 33: 700–11
8 ACS Appl Mater Interfaces, 2014; 6: 5483–93
9 ACS Appl Mater Interfaces, 2010; 2: 2749–58

‘Anorganisch kwik hoopt zich op vanuit amalgaamvullingen, terwijl methylkwik (meHg) of organisch kwik meestal afkomstig is van vis, schaal- en schelpdieren’

‘Als je probeert gifstoffen uit het lichaam te verwijderen, moet je naar alle organen kijken en niet alleen naar het bloed. De lever, nieren, lymfeklieren en darmen hebben ondersteuning nodig’

Succesverhalen over detoxen
In de volgende twee gevallen werden patiënten met succes behandeld door voedingstherapeuten Tea Novo en Andrea Paskova, die voedings- en detoxprogramma’s aanbieden in Londen. Ze gebruikten bij beide patiënten het detoxprotocol van Shade.

Patiënt 1
Toen Marlene (72) voor een behandeling kwam, was haar lichaam sterk verontreinigd met zware metalen uit acht amalgaamvullingen. Ze had multiple sclerose (MS), lekkende darmen en pijnlijke, steeds terugkerende botbreuken.
Toch kwam er volgens de Tri-test van Shade niet veel kwik vrij in haar urine, haren of bloed. Volgens Novo wees dit erop dat haar lichaam veel kwik vasthield.
‘We begonnen met een prikkelarm dieet: dat is een dieet waaruit je alles weglaat wat de spijsvertering kan belemmeren, zoals granen, suiker, gluten en lactose. Deze stoffen kunnen namelijk het evenwicht van het bloedsuikergehalte verstoren en daardoor stress veroorzaken,’ legt ze uit.
‘We schreven ook behandelingen uit de natuurgeneeskunde voor. Daarna volgde Marlene drie maanden lang het detoxprogramma van Shade, dat het natuurlijke detoxproces ondersteunt en de cellen voedt met een goed opneembare vorm van glutathion.’
Na dit programma van drie maanden gaf de patiënte aan dat zij zich duidelijk beter voelde en geen tekenen van MS meer had. Ze had ook veel meer energie.
‘Op dat moment hebben we haar voorgesteld dat ze haar amalgaamvullingen zou laten verwijderen. We dachten dat de patiënte dit eerder niet aankon, vanwege de hoge kwikgehaltes in haar weefsels,’ zegt Novo.

Patiënt 2
Mark was een 10-jarige jongen met een aan autisme verwante stoornis. Hij begon te praten toen hij 12 maanden oud was, maar zijn ouders merkten dat hij direct na zijn inentingen, toen hij 13 maanden oud was, plotseling stopte met praten. Toen Mark in de kliniek kwam, had hij verschijnselen van lekkende darmen en bleek hij allergisch voor eieren, pinda’s, vis en zuivel.
‘We hebben geen Tri-Test gedaan, omdat we door de aard van zijn toestand en verschijnselen al vermoedden dat hij hoge kwikgehaltes had,’ vertelt Novo. ‘We hebben Mark op een prikkelarm dieet gezet en hem supplementen gegeven om zijn darmfunctie te verbeteren.’
Na zes weken begon Novo langzaam met het geven van Intestinal Metal Detox – de darmreiniger van Shade – om de natuurlijke verwijdering van metalen via de darmen te verbeteren, door in de darmen opgehoopte zware metalen te binden en te verwijderen en vrije radicalen direct te neutraliseren.
‘We gaven ook liposomaal vitamine C (dat wil zeggen ‘ingepakt’ in vet, waardoor de vitamine makkelijker opneembaar is). Daarnaast verhoogden we de dosis IMD stapsgewijs van een halve naar driekwart eetlepel, over een periode van drie maanden,’ zegt ze. In die periode werden Marks darmen gezonder, en verdwenen zijn allergieën voor eieren en vis. Aan het einde van het programma van drie maanden kon hij zelfs een beperkt aantal woorden zeggen.

Andere natuurlijke chelators
Een aantal in de natuur voorkomende plantenpeptiden en bijproducten daarvan kunnen effectief metalen binden, of de opname van zware metalen remmen.

Extracten van ui en van knoflook blijken beide cadmiumvergiftiging tegen te gaan (althans bij ratten).1
Van kool en broccoli, twee groenten van de Brassica-familie, is bekend dat ze zware metalen binden. Ze zijn ook onderzocht als natuurlijke methode voor het verwijderen van bodemverontreiniging.2
Koriander is een effectieve remmer van loodafzetting in botten en nieren, waarschijnlijk door de chelaatvormende werking.3
Pectine uit citrusfruit wordt al sinds de jaren twintig van de vorige eeuw gebruikt om de bijwerkingen van verontreiniging door zware metalen tegen te gaan bij arbeiders in de verfindustrie. Later bleek dat het de giftigheid met gemiddeld 74 procent verlaagt.4
Zemelen – de buitenste laagjes van graankorrels – kunnen de opname van giftige metalen verlagen, met name van kwik, cadmium en lood. Tijdens chelatietherapie kunnen ze ook de heropname van de vrijgekomen metalen tegengaan. Let wel op: oplosbare vezels zoals lijnzaad verhogen de opname van cadmium.5
Chlorella, een eencellige groene alg, kan het methylkwikgehalte in zowel de hersenen als de nieren in slechts drie weken verlagen.6 Chlorofyl bindt zich in de darmen aan zware metalen en voorkomt daarmee dat deze metalen zich in andere delen van het lichaam verspreiden. Het zorgt ook voor de recycling van metallothioneïne, een eiwit dat in de lever wordt gevormd en zware metalen vanuit de diepte van de organen naar het uitscheidingssysteem vervoert. Algen zijn rijk aan gemethyleerd B12 en ondersteunen methylering: de vorming van methylgroepen uit waterstof en koolstof. Daardoor helpen ze zware metalen uit het lichaam te verwijderen.
Chlorella kan ook (in plaats van geactiveerde kool) worden gebruikt onder het kapje dat over een tand of kies wordt geplaatst bij het verwijderen van amalgaamvullingen, om de blootstelling aan kwikdampen tot een minimum te beperken.7
Aanbevolen dagelijkse dosering: lage dosis: 0,25 tot 1 gram bij de maaltijd (om zware metalen in voedsel te binden); vrijmakende dosis: 3 tot 9 gram, ofwel ineens, ofwel verdeeld over de maaltijden; chelaatvormende dosis: twee- tot driemaal de vrijmakende dosis
Glutathion, het natuurlijk voorkomende antioxidant in het lichaam, bindt zich aan zware metalen en helpt ze af te voeren.
Taurine en methionine, zwavel bevattende aminozuren, verlagen de hoeveelheid vrije zuurstofradicalen in geval van loodvergiftiging.8
Selenium kan de verwijdering van kwik bevorderen en de hoeveelheid vrije zuurstofradicalen verlagen.9
Zeolieten, met name clinoptiloliet, zijn microporeuze aluminiumsilicaatmineralen die zowel in de natuur voorkomen als commercieel worden geproduceerd. Deze stoffen kunnen zich hechten aan bepaalde zware metalen, gifstoffen en schadelijke chemicaliën, waarna het lichaam ze kan uitscheiden.
Bentonietklei, zoals zeoliet, is negatief geladen. Daardoor hecht het zich gemakkelijk aan schadelijke zware metalen en gifstoffen.

Literatuur
1 Biometals, 2008; 21: 623–33
2 Int J Mol Sci, 2011; 12: 7760–71
3 J Ethnopharmacol, 2001; 77: 203–8
4 Forsch Komplementmed, 2007; 14: 358–64
5 J Agric Food Chem, 1999; 47: 4714–7
6 J Toxicol Sci, 2011; 36: 121–6
7 J Environ Pub Health, 2012; 2012: 517391
8 Exp Toxicol Pathol, 2008; 60: 289–94
9 Environ Sci Technol, 2012; 46: 11313–8