20-07-2008

Lichaamsbeweging, tegenwicht tegen kanker

VOLGENS RECENT ONDERZOEK HEEFT REGELMATIGE LICHAAMSBEWEGING VEEL MEER VOORDELEN DAN ALLEEN AFVALLEN.

We weten allemaal dat lichaamsbeweging deel uitmaakt van een gezonde levensstijl, omdat het goed is voor ons hart en ons lichaamsgewicht. Hij heeft echter nog meer voordelen. Uit onderzoek komt namelijk steeds vaker naar voren dat regelmatige fysieke inspanning ook het risico van kanker aanzienlijk kan verkleinen.

Colonkanker

In een recent onderzoek van het National Cancer Institute in Amerika werd vastgesteld dat mensen die vijf of meer keer per week aan lichaamsbeweging deden, significant minder risico liepen kanker van het colon of rectum te krijgen. Het is interessant dat niet alleen de fanatieke sporters dit voordeel ondervonden, maar ook mensen die alleen aan matige of laagintensieve lichaamsbeweging deden. Het tegenovergestelde gold trouwens ook: hoe meer tijd iemand zittend doorbrengt, bijvoorbeeld met tv kijken, des te groter het risico van colonkanker1.

Dit onderzoek is een aanvulling op de consistente en overtuigende hoeveelheid bewijzen dat lichaamsbeweging een sleutelrol speelt bij de preventie van colonkanker. Volgens een literatuuroverzicht is lichaamsbeweging niet alleen een algemeen kenmerk van een gezondere levensstijl, maar heeft het zelfs een op zichzelf staand beschermend effect. Door lichaamsbeweging neemt het risico van kanker met 40 tot 50 procent af, en sommige onderzoeken claimen zelfs dat het tot 70 procent afneemt2. Hoe meer lichaamsbeweging hoe beter, zo blijkt, al kan zelfs een wekelijkse wandeling van een uur al een licht beschermend effect hebben tegen de ziekte3.

Borstkanker

Ook zijn er duidelijke bewijzen dat lichaamsbeweging een positief effect heeft op het risico van borstkanker. Sommige onderzoeken vonden dat dit risico met 70 procent afnam onder diegenen die het meest actief zijn in hun beroep of in hun vrije tijd. Wel is er een bepaalde ondergrens nodig van lichamelijke activiteit en kan het effect variëren onder verschillende subgroepen van vrouwen2.

Zo werd bij één onderzoek gevonden dat het aantal kwaadaardige vormen van borstkanker alleen significant was afgenomen onder vrouwen die zes of meer uur per week lichamelijk actief waren. Ook werd duidelijk dat dit alleen gold voor vrouwen met een ziektegeschiedenis waarin geen kanker voorkwam bij familieleden in de eerste graad4. Andere onderzoeken meldden juist dat er ook een gunstig effect was bij minder intensieve lichaamsbeweging. Bij enkele onderzoeken werd zelfs aangetoond dat het risico ook afnam bij vrouwen bij wie er wel borstkanker in de familie voorkwam5.

Ook blijkt uit borstkankeronderzoek dat lichaamsbeweging de overlevingskans vergroot na de diagnose. Bij een analyse van de gegevens van 3000 vrouwen bleek dat diegenen die aan lichaamsbeweging deden gelijkwaardig aan eenmaal per week een uur of meer wandelen, een grotere overlevingskans hadden dan diegenen die minder of helemaal niet aan lichaamsbeweging deden. Vrouwen die drie tot vijf uur per week wandelden, hadden het kleinste risico van overlijden door borstkanker, maar er was weinig bewijs dat meer lichaamsbeweging een nog groter effect had6. Borstkankerpatiënten die sporten hebben ook een betere stemming, een beter lichaamsbeeld en een betere zelfwaardering, alsmede een betere kwaliteit van leven7,6.

Overige vormen

Andere vormen van kanker die een samenhang lijken te vertonen met inspanning, zijn prostaatkanker en sommige vormen van endometrium- en longkanker. Door regelmatige inspanning kan het risico van deze ziekten tot 40 procent kleiner worden8.

Mechanisme

Op welke manier beschermt lichamelijke inspanning dan tegen kanker? Hij vermindert overgewicht, en overgewicht vergroot de kans op verschillende soorten kanker. Hij kan ook de hormoonstatus van het lichaam veranderen met een mogelijk gunstig effect. Als laatste verbetert lichamelijke inspanning mogelijk de immuunfunctie. Het meest waarschijnlijk is echter dat deze verschillende mechanismen samen een rol spelen8.

Hoewel er meer onderzoek nodig is naar dit onderwerp, is het duidelijk dat lichamelijke inspanning een eenvoudige, natuurlijke manier is om het risico van kanker en andere ziektes te verminderen. Daarom raden enkele instanties voor algemene gezondheidszorg tegenwoordig iedereen aan minimaal een halfuur matig tot intensief te bewegen op de meeste dagen van de week om kanker te voorkomen.

Joanna Evans

1 Cancer Causes Control, 2008; 25 april; e-pub voorafgaand aan druk
2 Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2001; 10: 287-301
3 Int J Cancer, 2007; 121: 2776-2781
4 Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2007; 16: 236-243
5 Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2006; 15: 57-64
6 JAMA, 2005; 293: 2479-2486
7 CA Cancer J Clin, 2005; 55: 265-266
8 J Nutr, 2002; 132: 3456S-3464S


Andere voordelen van inspanning

Lichamelijke inspanning heeft nog meer voordelen behalve een betere conditie en preventie van kanker. We zetten ze voor u op een rijtje:
• minder hartaandoeningen1,2;
• verminderd risico van een beroerte3;
• betere mentale gezondheid4;
• betere cognitieve functies (uitvoering van taken) 5;
• verminderd risico van vallen en bijbehorend letsel zoals botbreuken6;
• betere controle bloeddruk7;
• betere controle glucose bij diabetes type 28;
• verminderde zwelling van de gewrichten bij ouderen met artrose van de knie9;
• verminderd risico van galsteenaandoeningen10;
• betere kwaliteit van slaap11.

1 N Engl J Med, 2002; 347: 716-725
2 JAMA, 1995; 273: 1093-1098
3 JAMA, 2000; 283: 2961-2967
4 Br J Sports Med, april 2008; doi:10.1136/bjsm.2008.046243
5 Psychol Sci, 2003; 14: 125-130
6 BMJ, 1997; 315: 1065-1069
7 J Clin Epidemiol, 1992; 45: 439-447
8 JAMA, 1999; 282: 1433-1439
9 JAMA, 1997; 277: 25-31
10 N Engl J Med, 1999; 341: 777-784
11 Sleep, 2003; 26: 830-836
12 JAMA, 1997; 277: 32-37

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Joanna Evans

Alternatieven: Stress

Endometriose

Artritis genezen?

Puur en simpel

De kracht van de geest

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Joanna Evans avatar

Over de auteur

Joanna is al meer dan 20 jaar werkzaam als psychotherapeut voor volwassenen en kinderen, met een specifieke expertise in traumabehandeling. Haar werk is gepubliceerd door Parent Co. Joanna heeft altijd een liefde gehad voor schrijven, wat van jongs af aan al aanwezig was. In haar vrije tijd geniet ze ervan om samen met haar echtgenoot langs de zuidoostkust van de Verenigde Staten te reizen, in elk seizoen, zelfs tijdens de hete en vochtige zomer.
Lees meer artikelen van Joanna Evans