Hoe farmaceutische bedrijven onderzoek vervalsen
Dat het venijn vaak in de staart zit, of in de kop, blijkt ook te kloppen voor medische publicaties. Dat venijn bevindt zich in de samenvatting van de conclusies aan het begin of het eind van het artikel. Dit is vaak het enige onderdeel dat door het gros van de drukbezette lezers wordt gelezen. Het is tevens de tekst waar de marketingmedewerkers hun informatie uit putten voor de advertenties die het voorschrijfgedrag van de artsen moeten beïnvloeden.
Bij een onderzoek naar de invloed van de farmaceutische bedrijven op wetenschappelijk onderzoek dat zij betalen, bleek dat de onderzoekers vaak worden aangespoord tot een ‘gunstige conclusie’ te komen, zelfs wanneer de resultaten en de kleine lettertjes dat niet rechtvaardigen. Interessant is dat de farmaceut zelden vraagt om aanpassing van het onderzoek zelf, iets dat de meer oplettende lezer wellicht verbaast.
Een ander probleem is het ‘ghosting’-fenomeen, waarbij een bekende professor zijn naam zet bij een onderzoek dat een onbekende wetenschapper heeft uitgevoerd. De bevindingen krijgen daardoor meer aanzien en geloofwaardigheid (vooral als ze gunstig zijn). Meestal heeft de professor het onderzoek niet eens gelezen.
Ook blijkt, en dat hebben we in Medisch Dossier al eerder gesignaleerd, dat publicaties vaak worden achtergehouden als de resultaten zo ongunstig zijn dat zelfs een zorgvuldig uitgedokterde (woordgrap niet met opzet) conclusie er geen positief verhaal van kan maken. Onderzoeken waaruit blijkt dat een middel de patiënten in feite ombrengt in plaats van geneest, worden vaak niet eens gepubliceerd.
Deze praktijken komen op zo’n grote schaal voor dat een groep van 470 redacteuren en uitgevers van wetenschappelijke en medische tijdschriften zich nu inzet voor verbetering van de validiteit van de ingezonden artikelen. Er is echter een groot probleem: de miljoenen dollars aan advertentiegelden van farmaceutische bedrijven die in hun tijdschriften adverteren…1.

1J Am Med Assoc, 2005; 294: 2287-2288