Een allergie kan zich op allerlei wonderlijke manieren uiten, zegt Sarah Myhill

Het is me inmiddels duidelijk dat elk deel van ons lichaam een allergische reactie kan geven. Het prikkelbaredarmsyndroom is een allergie in de darmen (een reactie op voedingsmiddelen of darmbacteriën). Migraine is een allergie in de hersenen. Astma is een allergie in de longen. Dus waarom geen allergische spieren?

Hoe vaker ik naar deze aandoening zoek, hoe vaker ik die vind, en de kenmerkende symptomen zijn overduidelijk.
Het natuurlijke verloop van een allergie is dat het allergeen (de stof die de allergie veroorzaakt) hetzelfde blijft, maar dat het getroffen orgaan varieert. Een karakteristieke ziektegeschiedenis van iemand met een koemelkallergie is dat hij als baby last heeft van krampjes, als peuter van diarree, verkoudheid, oorontstekingen en keelpijn, en vervolgens als volwassene van het prikkelbaredarmsyndroom, migraine of gewrichtsontsteking.

Omdat ik zelf een koemelkallergie heb, herkende ik deze ontwikkeling al snel bij mezelf. Toch duurde het een paar maanden voordat ik me realiseerde dat de hevige rugpijn die ik had een volgende manifestatie was van mijn allergie. Doordat ik dieper doorvroeg bij enkele van mijn patiënten, ontdekte ik het volgende mechanisme, en deze hypothese heeft de klinische proeven tot nu toe doorstaan.

Wat lijkt te gebeuren, is dat spieren als gevolg van mechanische schade gevoelig worden. Normaliter wordt spier- en bindweefsel door een bloedvatwand van de bloedsomloop gescheiden. Als een spier kneust of verrekt, komt hij in contact met bloed, dat antigenen uit voedsel of bacteriën kan bevatten.

Mijn hypothese is dat de allergie op dat moment begint. Maar de pijn als gevolg van de schade aan de spier, die lange tijd aanhoudt, wordt ten onrechte toegeschreven aan die schade, omdat die in werkelijkheid door de allergische gevoeligheid wordt veroorzaakt. Dus een verrekte spier in uw rug doordat u iets zwaars getild hebt, kan gevoelig worden voor bijvoorbeeld zuivelproducten; en als u vervolgens zuivel blijft eten houdt u dit probleem in stand.

Het stellen van een diagnose wordt nog bemoeilijkt doordat we vaak een verlate reactie zien, die pas 24 of 48 uur na de blootstelling aan het allergeen begint en een aantal dagen aanhoudt. Spieren kunnen maar op één manier reageren: door samentrekking. Dit kan zich op allerlei manieren uiten: van lichte kramp tot spiertrekkingen, en van schokken tot acute, felle pijn. Ik vermoed dat het type reactie afhankelijk is van de hoeveelheid van het voedingsmiddel dat iemand binnenkrijgt. Regelmatige consumptie leidt tot chronische, geringe pijn. Maar als iemand plotseling onbedoeld wordt blootgesteld aan een voedingsmiddel dat hij normaal gesproken mijdt, kan er acute pijn optreden, die zo hevig is dat de patiënt letterlijk flauwvalt. Dat duurt meestal maar een paar seconden.

Het overkwam mijn collega Craig, die van zijn huisarts de diagnose ischias kreeg. Maar hij heeft nooit pijn zolang hij van de chips afblijft (99,9 procent van de tijd). Zodra hij echter terugvalt in zijn oude gewoonte en een hele zak leegeet, kan hij er de donder op zeggen dat de scherpe pijn terugkeert.

Acute pijn wordt veroorzaakt door het rekken van de aangedane spier. Aanvankelijk doet elke rekbeweging pijn. Na een tijdje, als alles gekalmeerd is, doet alleen een plotselinge beweging pijn. Een patiënt beschermt zichzelf tegen deze pijn door langzaam te bewegen. Andere spieren in de buurt van de allergische spieren kunnen ook verkrampen, om de aangedane spieren te beschermen tegen een onbedoelde, plotselinge rekbeweging. Daardoor ontstaat een meer gegeneraliseerde spierverkramping en stijfheid. Omdat spieren maar op één manier kunnen reageren – door samentrekking – ontstaan er andere symptomen zoals kramp, rusteloze benen, schokkende en trekkende spieren. Soms gaan die symptomen ook vergezeld van pijn.

Dan is er nog een complicatie: als een spier zich op de verkeerde manier samentrekt, kan hij zichzelf beschadigen door zich letterlijk uit elkaar te trekken. Dit is zelfs een methode die sporters gebruiken om hun prestaties te verbeteren: als je spieren een klein beetje beschadigt, stimuleert dat de aanmaak van meer spierweefsel. Ook ontstaat er pijn doordat de bloedcirculatie in de spieren verstoord is, waardoor afvalstoffen zich kunnen ophopen, met name melkzuur. Melkzuur veroorzaakt pijn. We zien dan een karakteristieke vicieuze cirkel: de allergische spieren verkrampen, die verkramping veroorzaakt een ophoping van afvalstoffen, er onstaat nog meer pijn, en de spieren reageren met nog meer verkramping.

Ik heb zelfs twee patiënten gehad met het stiff man syndrome: een aandoening waarbij iemand steeds stijver wordt door spierspasmen. Ze zijn allebei genezen, de een door gewoon geen zuivelproducten meer te gebruiken en de ander door een paleo-ketogeen dieet. Ik vermoed dat het stiff man syndrome een extreme versie is van allergische spieren.

Een kenmerk van allergische spieren is dat het probleem ‘s morgens veel erger is en in de loop van de dag verbetert. Vaak wisselen goede en slechte dagen elkaar af. Regelmatige lichte beweging, zoals wandelen, helpt goed. Sommige patiënten (die niet weten wat het allergeen is) merken zelfs dat ze intensief en zeer regelmatig moeten bewegen om het probleem binnen de perken te houden.

Warmte, een heet bad en lichte massage helpen allemaal om de spieren tijdelijk te ontspannen, net als een bepaalde lichaamshouding. Maar de eerste beweging na deze interventies moet voorzichtig zijn, anders komt de pijn meteen weer terug.