[VRAAG EN ANTWOORD]

Kun je zwangerschapsvergiftiging voorkomen?
Tijdens de zwangerschap van mijn eerste kind heb ik zwangerschapsvergiftiging gehad. Nu ben ik zwanger van mijn tweede kind en maak ik me zorgen dat dit nogmaals gebeurt. Kunt u mij misschien vertellen of er manieren zijn waarop ik zwangerschapsvergiftiging kan voorkomen? – S.K.

Zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie is een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie, oftewel een abnormaal hoge bloeddruk als gevolg van de zwangerschap. Typische verschijnselen van pre-eclampsie zijn, behalve een hoge bloeddruk, te veel eiwit in de urine (proteïnurie), opgezwollen handen en gezicht, hoofdpijn, buikpijn en wazig zien.
Pre-eclampsie kan een ernstige bedreiging vormen voor de gezondheid – en zelfs het leven – van moeder en kind. Zo kan de aandoening plotseling verergeren en uitmonden in eclampsie of zwangerschapsstuipen (toevallen). Daarbij treden soms ernstige complicaties op, zoals een hersenbloeding, lever- of nierbeschadigingen of bloedstollingsproblemen. Een andere ernstige complicatie van pre-eclampsie is het HELLP-syndroom. Daarbij is de afbraak van rode bloedcellen verhoogd en is er een tekort aan bloedplaatjes, wat de bloedstolling ontregelt. Ook kan er bij HELLP sprake zijn van een gestoorde leverfunctie.
Pre-eclampsie treedt over het algemeen op in de tweede helft van de zwangerschap. Van de vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind, krijgt ongeveer 5 procent de aandoening. Als een vrouw al eerder pre-eclampsie heeft gehad, heeft ze bij een volgende zwangerschap een grotere kans om het opnieuw te krijgen. Ook als pre-eclampsie in de familie voorkomt, is de kans op de aandoening groter.
Er is geen bewezen methode om pre-eclampsie te voorkomen. De enige manier om ervanaf te komen, is door te bevallen van het kind − zo nodig vroegtijdig. Toch zijn er steeds meer aanwijzingen dat bepaalde voedingssupplementen de kans op deze belangrijke zwangerschapscomplicatie zouden kunnen verkleinen. Hieronder vertellen we u meer over deze supplementen.

L-arginine
Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat het slikken van supplementen met het aminozuur L-arginine zou kunnen helpen om pre-eclampsie te voorkomen. Een recent overzichtsartikel beschrijft een analyse van zeven hoogwaardige onderzoeken onder in totaal 884 vrouwen met een verhoogd risico op pre-eclampsie. Vrouwen die L-arginine hadden geslikt, bleken 66 procent minder kans te hebben om pre-eclampsie te krijgen dan vrouwen die een placebo hadden gebruikt. Bovendien hadden de L-argininegebruiksters 50 procent minder kans op een te vroeg geboren kindje.1
Dat L-arginine kan helpen, is aannemelijk; het aminozuur is namelijk essentieel voor de aanmaak van stikstofmonoxide, dat belangrijk is voor een gezonde zwangerschap. Bovendien zijn lage waardes van zowel stikstofmonoxide als L-arginine in verband gebracht met pre-eclampsie.2

Calcium
De prestigieuze onderzoeksorganisatie Cochrane Collaboration analyseerde onlangs de resultaten uit dertien onderzoeken, waaraan in totaal bijna zestienduizend vrouwen hadden deelgenomen. Deze analyse wees uit dat het gebruik van calciumsupplementen (minstens 1 mg calcium per dag) de kans op pre-eclampsie met meer dan de helft verkleinde. De effecten waren het meest uitgesproken bij vrouwen die te weinig calcium via hun voeding binnenkregen, en bij vrouwen met een verhoogd risico op pre-eclampsie.3

Zink
Het kan de moeite waard zijn uw zinkwaardes te laten controleren. Bij sommige vrouwen met pre-eclampsie is namelijk een tekort aan dit essentiële mineraal gevonden.4 Het is echter nog niet duidelijk of zinksupplementen tegen de aandoening kunnen beschermen. In een Deens onderzoek werd gerapporteerd dat gezonde zwangere vrouwen die extra zink slikten, net zo vaak pre-eclampsie kregen als vrouwen die een placebo kregen.5 Mogelijk werken zinksupplementen alleen gunstig bij vrouwen die een tekort aan deze voedingsstof hebben.

Magnesium
Magnesium is een ander mineraal dat mogelijk samenhangt met pre-eclampsie. In één onderzoek werd ontdekt dat vrouwen met pre-eclampsie aanzienlijk lagere magnesiumwaardes hadden dan zwangere vrouwen zonder de aandoening. Dat wijst erop dat een tekort aan magnesium iets te maken zou kunnen hebben met het ontstaan van de ziekte.6
Maar ook hier is nog niet duidelijk of voedingssupplementen de kans op pre-eclampsie kunnen verkleinen. Wel is uit één onderzoek gebleken dat magnesiumsulfaat de kans op eclampsie, een ernstige complicatie van pre-eclampsie, kan halveren.7

Vitamine D
Een dagelijkse portie zonlicht – de natuurlijke bron van vitamine D – kan de kans op pre-eclampsie helpen verkleinen. In een Amerikaans onderzoek is aangetoond dat zwangere vrouwen met zeer lage vitamine D-waardes in hun bloed, ruwweg vier keer zo veel kans op ernstige pre-eclampsie hebben als zwangere vrouwen met hogere vitamine D-waardes.8 Vergelijkbare resultaten werden gevonden in een Noors onderzoek: vrouwen die tijdens hun zwangerschap vitamine D-supplementen slikten, hadden 27 procent minder kans op pre-eclampsie dan vrouwen die dat niet deden. Of een soortgelijk effect ook optrad bij vrouwen die hun vitamine D alleen uit voeding halen, konden de onderzoekers niet aantonen.9

Foliumzuur en vitamine B6
Als vrouwen die in het verleden pre-eclampsie hebben gehad, zowel foliumzuur als vitamine B6 slikken, worden hun homocysteïnewaardes lager, blijkt uit een onderzoek.10 De onderzoekers veronderstellen dat hoge waardes van het zwavelhoudende aminozuur homocysteïne een rol spelen bij het ontstaan van pre-eclampsie.

Co-enzym Q10
Als vrouwen met een verhoogd risico op pre-eclampsie dagelijks het co-enzym Q10 (een vitamineachtige antioxidant) slikken, hebben ze 44 procent minder kans op de ziekte, blijkt uit een onderzoek.11 Ander onderzoek laat zien dat vrouwen met pre-eclampsie lagere waardes van het co-enzym Q10 in hun bloed hebben dan gezonde zwangere vrouwen.12

Een holistische aanpak
Uit het bovenstaande onderzoek blijkt duidelijk dat allerlei vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen essentieel zijn voor een gezonde zwangerschap, en dat een tekort hieraan weleens zou kunnen leiden tot pre-eclampsie. In plaats van op goed geluk zomaar een paar voedingssupplementen uit te proberen, kunt u daarom misschien beter een bevoegd en ervaren natuurgenezer raadplegen. Hij of zij kan u testen op eventuele tekorten en een supplementenprogramma samenstellen dat is afgestemd op uw persoonlijke behoeftes. Er bestaat tenslotte geen universele wonderpil voor pre-eclampsie: als u de aandoening wilt voorkomen, zult u de juiste voeding moeten gebruiken, zodat u alle voedingsstoffen binnenkrijgt die uw lichaam nodig heeft om optimaal te functioneren tijdens uw zwangerschap.

[STREAMERS]
Pre-eclampsie kan de gezondheid – en het leven – van moeder en kind ernstig bedreigen.
L-argininegebruiksters hadden 50 procent minder kans op een te vroeg geboren kindje.
Het kan de moeite waard zijn uw zinkwaardes te laten controleren.
Een dagelijkse portie zonlicht helpt de kans op pre-eclampsie te verkleinen.

1 J Hum Hypertens, 2014; 28: 230-5
2 Hum Reprod Update, 1998; 4: 25-42; Placenta, 2006; 27: 438-44
3 Cochrane Database Syst Rev, 2014; 6: CD001059
4 Biol Trace Elem Res, 2010; 133: 162-70
5 Acta Obstet Gynecol Scand, 1996; 75: 725-9
6 Arch Gynecol Obstet, 2005; 273: 12-6
7 Lancet, 2002; 359: 1877-90
8 J Clin Endocrinol Metab, 2010; 95: 5105-9
9 Epidemiology, 2009; 20: 720-6
10 Am J Obstet Gynecol, 1998; 179: 135-9
11 Int J Gynaecol Obstet, 2009; 105: 43-5
12 Free Radic Biol Med, 2003; 35: 1453-6

[kadertekst:]
Nog meer tips
1. Eet zo weinig mogelijk transvetten. Transvetten zitten in voedingsmiddelen als gebak, koekjes en gefrituurde snacks uit de snackbar. Er is een verband tussen voeding waarin veel van zulke transvetzuren zitten en een hogere kans op pre-eclampsie, blijkt uit één onderzoek.1
2. Zorg voor minder stress. Psychische stress tijdens de zwangerschap, zoals angst en depressie, zou pre-eclampsie kunnen veroorzaken, is uit onderzoek gebleken.2 Maak daarom tijd vrij voor ontspanningsoefeningen en doe bijvoorbeeld aan meditatie of yoga.
3. Kom zo min mogelijk in contact met lood. Zelfs blootstelling aan lage hoeveelheden van dit giftige metaal blijkt verband te houden met een verhoogde bloeddruk tijdens de zwangerschap.3 Volgens EPA, het Amerikaanse agentschap voor de bescherming van de volksgezondheid en het milieu, kunt u de blootstelling aan lood onder andere beperken door uw huis zo schoon en stofvrij mogelijk te houden en alle contact met loodhoudende verf te vermijden. Zorg er ook voor dat u voldoende ijzer en calcium binnenkrijgt. Deze voedingsstoffen verhinderen namelijk dat uw lichaam lood opneemt.4

1 Gynecol Obstet Invest, 1998; 46: 84-7
2 Med Hypotheses, 2011; 77: 188-91
3 Environ Health Perspect, 2011; 119: 664-9
4 http://www.epa.gov/iaq/lead.html