Sinds ik op een totaal van zeven kronen zit (van het merk Lava), is mijn gezondheid ernstig achteruitgegaan. Mijn tandarts heeft mij verzekerd dat er in deze kronen helemaal geen metaal zit en ze worden inderdaad op de markt gebracht als ‘vrij van metalen’. Maar toen ik sprak met het laboratorium waar mijn kronen gemaakt zijn, kwam ik erachter dat ze zirkonia bevatten. Dit is een oxide van zirkonium, dat wel een metaal is.
Ik wil nu eigenlijk alle zeven kronen er weer uit laten halen en ben van plan ze door kunststof kronen te laten vervangen, waarbij ik de absolute garantie wil dat daar niet toch stiekem metalen in zitten. Bent u op de hoogte van eventuele materialen in kunststof kronen die gezondheidsproblemen zouden kunnen veroorzaken of hebt u misschien andere suggesties?

Een kroon is een kapje in de vorm van de tand dat over een ernstig beschadigde tand wordt geplaatst wanneer die te ver ‘heen’ is om er vullingen in te doen. De goedkoopste kronen worden gemaakt van relatief goedkope metalen zoals nikkel. Maar zoals u al weet, hebben die bij sommige mensen een vergiftigend effect, hoewel een schadelijke reactie gewoonlijk alleen plaatsvindt bij mensen die al een bepaalde gevoeligheid voor dat metaal hebben.7
Om dit probleem te vermijden worden vaak ‘edeler’ metalen gebruikt, zoals goud, maar dat is natuurlijk een stuk duurder. Omdat metaal in de mond nooit een mooi gezicht is, wordt er steeds meer gebruikgemaakt van keramisch porselein. Dit kan aan de natuurlijke kleur van uw tanden worden aangepast en is zichtbaar niet van echt te onderscheiden is.

Voordelen van porselein
De Lavakronen die uw tandarts geplaatst heeft, behoren tot de nieuwste en duurste tandproducten op basis van keramiek. Oorspronkelijk zijn ze in Duitsland ontwikkeld en ze worden geproduceerd door 3M, de Amerikaanse chemiegigant. Deze zegt hierover: ‘Lavakronen bevatten geen metalen en zijn geheel samengesteld uit een nieuw type gelaagd porselein. Ter versteviging hebben ze onder het porselein een synthetisch substraat van zirkonium en diamant, dat onder de kroon verborgen zit. Zirkonium is een keramisch materiaal dat met geavanceerde technieken wordt verwerkt. Het heeft een fantastische stabiliteit en het wordt niet door het lichaam afgestoten, terwijl het aanzienlijk sterker is dan andere volkeramische materialen.’
Hoewel zirkonium zelf een metaal is, wordt het bij tandkronen gebruikt in de vorm van zirkoniumoxide, dat zich in het geheel niet als een metaal gedraagt. De meeste tandartsen gaan ervan uit dat keramiek op basis van zirkonium totaal niet giftig is. Zelfs ‘holistische’ tandartsen, die heel alert zijn op negatieve reacties op tandheelkundige materialen, beschouwen zirkoniumoxide als een veilig alternatief en waarschijnlijk de beste keus om tanden en kiezen te repareren.
Er is echter één deskundige die er een andere mening op nahoudt. Dit is Walter Clifford van Clifford Consulting & Research in het Amerikaanse Colorado Springs. Zijn laboratorium biedt een test om na te gaan in hoeverre tandheelkundige materialen botsen met het persoonlijke immuunsysteem van een patiënt. Met zijn test voor materiaalgevoeligheid beweert hij antilichaampjes te kunnen opsporen die in het bloed van een patiënt ontstaan als reactie op een heel scala van tandheelkundige materialen. Als die worden aangetroffen, wijst dat op een negatieve immunologische reactie.
Clifford heeft meer dan 40.000 patiënten onderzocht en daarbij gevonden dat ongeveer een op de zeven patiënten een aanzienlijke reactie van het immuunsysteem op zirkoniumzouten vertoont. Clifford lijkt echter de enige tandheelkundige onderzoeker te zijn die een probleem met deze stoffen heeft gesignaleerd.
Toch blijft het een gegeven dat de meeste tandheelkundige materialen niet volledig zijn getest op negatieve reacties vanuit het gehele menselijk lichaam, aangezien vrijwel alle studies zich concentreren op plaatselijke irritatie.8 Dus Clifford heeft misschien toch gelijk wat zirkonium betreft.
In feite wijst het laboratoriumonderzoek bij geïsoleerde menselijke cellen erop dat zirkoniumoxide in poedervorm ‘de levensvatbaarheid van de cel kan afremmen’ terwijl het in vaste vorm mogelijk ook langzaam ‘ionen kan afgeven’ wanneer het wordt blootgesteld aan relatief sterke zuren (met een pH-waarde van azijn).9 Wanneer cavia’s een injectie met een zirkoniumverbinding kregen toegediend, ontstonden er granulomen, mogelijk als gevolg van een beschadiging aan de witte bloedcellen en het bindweefsel van cellen.10

Andere mogelijke oorzaken
Een andere mogelijke boosdoener zou in uw geval het cement kunnen zijn waarmee de Lavakronen aan uw eigen tanden zijn bevestigd. Om iets te doen aan het relatieve gebrek aan toxicologisch onderzoek naar tandheelkundige materialen bij de mens hebben Noorse onderzoekers aan de Universiteit van Bergen nu een tienjarig onderzoek naar negatieve reacties bij tandheelkundige patiënten afgerond. Het zal geen verrassing zijn dat de amalgaamvullingen boven aan de lijst stonden, maar ‘materialen en cementen op harsbasis’ namen toch nog 4 procent van de gevallen voor hun rekening. Een van de beperkingen van dit onderzoek is wel dat men zich ook hier heeft beperkt tot reacties in de mond in plaats van te kijken naar reacties in het gehele lichaam.11
In feite is bekend dat er chemische stoffen vanuit tandheelkundig cement in de mond ‘lekken’, wat volgens dr. W. Geurtsen van de Universiteit van Hannover ‘in aanleg negatieve effecten voor het hele systeem [i.e. het hele lichaam] kan hebben’.12
U overweegt nu om uw Lavakronen te laten vervangen door ‘kunststof’ kronen, waarmee u vermoedelijk kronen van acryl bedoelt. Wees echter gewaarschuwd: ook die kunnen negatieve reacties veroorzaken. Volgens een recente analyse van Spaanse allergiespecialisten (die overigens geen keramische materialen in hun overzicht hebben opgenomen) veroorzaken platina en het alom beproefde goud de minste allergieën als materialen voor tandheelkundige kronen.13 Bedenk wel dat gouden kronen soms ook nikkel bevatten, tenzij de tandarts specifiek aangeeft dat het om hoogwaardig goud gaat.
Aangezien iedereen verschillend reageert op tandheelkundige materialen, is het misschien verstandig te laten controleren waar u zelf gevoelig voor bent. Een biologische tandarts kan nagaan wat voor u het beste is door een laboratoriumtest voor u te regelen, bijvoorbeeld bij het Europees Laboratorium voor Nutriënten in Bunnik (www.europeanlaboratory.nl/).
1Psychol Rep,1998; 82: 1044-1046.
2Ther Umsch, 1990; 47: 985-990.
3BMJ, 1998; 317: 865-869.
4J Dermatol, 2002; 29: 343-346.
5Arch Dermatol, 1998; 134: 1349-1352.
6Ther Umsch, 1990; 47: 985-990
7 Dent Mater 2006; 22: 1163-1168; epub 6 jan 2006
8 Adv Dent Res, 1992; 6: 65-77
9 Clin Mater, 1993; 12: 197-201
10 J Pathol, 1978; 124: 51-61
11 Community Dent Oral Epidemiol, 2003; 31: 200-206
12 Crit Rev Oral Biol Med, 2000; 11: 333-355
13 Med Oral, 2003; 8: 334-347