Is koffie de expres(so)-route naar gezondheid, of zijn de claims te licht, te latte, bevonden?

Alles heeft zijn prijs, maar het meest recente onderzoek suggereert dat dit niet het geval is voor koffie: er zijn geen grote nadelen verbonden aan het drinken van koffie, althans zo lijkt het. Maar dan zijn er misschien ook niet veel voordelen.
De grootste zorg, namelijk dat koffie een kankerverwekkende stof bevat, hebben we eindelijk achter ons gelaten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) had koffie geclassificeerd als ‘potentieel carcinogen’, maar heeft de waarschuwing afgezwakt nu het wetenschappelijk bewijsmateriaal is herbeoordeeld. Op basis van een meta-analyse van al het onderzoek tot nu toe concludeerden onderzoekers van de Universiteit van Milaan dat koffie geen kanker veroorzaakt. In werkelijkheid kan de drank zelfs beschermen tegen verschillende soorten kanker, waaronder lever-, endometrium-, prostaat-, orale (mond/keel) en colorectale (maag/darm) kanker.1
Maar er zijn wel nog hartaandoeningen, waarvoor koffie de ene dag een ‘beschermende factor’ heet, en de andere dag een ‘risico’ is. Moe geworden van de tegenstrijdige bevindingen, besloten onderzoekers van het Noord-Ierse Centre for Food and Health hier eens en voor altijd achter te komen. Ze worstelden zich door 1277 onderzoeken heen en concludeerden: niets. Het drinken van drie of vier kopjes per dag heeft een neutraal effect op onze gezondheid of, op zijn best, een mild positief effect.2
Sommige studies wijzen erop dat cafeïnevrije koffie de levensverwachting verhoogt, wat – als het al waar is – suggereert dat het niet de cafeïne is, maar een van de andere 800 bestanddelen van koffie die goed voor ons zijn. De fytochemicaliën en polyfenolen in koffie zijn ontstekingsremmend en rijk aan antioxidanten. En de chlorogene zuren kunnen ontstekingen verminderen en de insulineresistentie verbeteren, een van de eerste tekenen van diabetes type 2.
Het type koffie dat u drinkt en de manier waarop die wordt bereid, is ook van belang. Het drinken van oploskoffie zou het cholesterolniveau verhogen, maar de onderzoekers zijn er nog steeds niet uit.3 En het drinken van koffie gemaakt van biologische bonen die op de juiste manier zijn gebrand, maakt ook verschil.

Literatuur
1. Eur J Cancer Prev, 2017; 26: 424–32
2. Comp Rev Food Sci and Food Safety, 2016; 15: 671–84
3. Toxicol Rev, 2006; 25: 55–69

De gezondheidsvoordelen van koffie

Levensduur: Het drinken van een paar koppen koffie lijkt te beschermen tegen een groot aantal chronische ziekten. Met andere woorden: u zult langer leven. Drink een kop per dag gedurende ongeveer 15 jaar, en uw kans om te overlijden aan een van de belangrijkste doodsoorzaken, zoals hartaandoeningen of kanker, daalt met 12 procent; drink drie kopjes en deze kans daalt met 18 procent.1
Kanker: Ooit werd gedacht dat koffie kanker veroorzaakte, maar nu hebben wetenschappers ontdekt dat koffie lijkt te beschermen tegen een aantal soorten kanker, waaronder lever-, baarmoeder-, mond-/keelkanker, prostaat- en darmkanker.2
Type 2 diabetespreventie: Het drinken van maximaal drie kopjes per dag heeft een beschermend effect.3
Hartkwalen: Ja, u zult in de kolom met gezondheidsgevaren zien dat koffie hartaandoeningen kan veroorzaken. Maar kijk naar ander onderzoek, en dit toont aan dat koffie een beschermend effect heeft, waarschijnlijk vanwege de polyfenolen. Waarom die tegenspraak? Niemand weet het zeker, maar het heeft waarschijnlijk te maken met de hoeveelheid die gedronken wordt. Het drinken van matige hoeveelheden koffie, maximaal drie koppen per dag, heeft waarschijnlijk een licht beschermend effect.4
Tinnitus: Ja, tinnitus (constant oorsuizen) kan worden verholpen door koffie. Het drinken van vier tot vijf koppen koffie per dag lijkt een aantal van de hinderlijke symptomen te kunnen verhelpen.5
Depressie: Cafeïne is een mild antidepressivum en het drinken van twee of meer kopjes per dag zou genoeg kunnen zijn om suïcidale gedachten te verminderen. Onderzoekers van de Harvard School of Public Health beweren dat koffie hormonen stimuleert die van invloed zijn op de stemming, en het risico op zelfdoding met ongeveer 45 procent doet dalen bij mensen met een depressie.6

De gezondheidsrisico’s van koffie

Leukemie bij kinderen: Kinderen kunnen leukemie ontwikkelen als hun moeder veel koffie dronk tijdens de zwangerschap, althans volgens enkele studies. Maar de resultaten zijn schaars en iets te inconsistent om het zeker te kunnen zeggen.2
Hartaandoeningen: Sommige onderzoekers schatten dat elke dag een beetje koffie drinken beschermt tegen hartziekten, maar anderen houden vast aan de conclusie dat koffie deze juist veroorzaakt. Aangetoond is dat koffie het cholesterolgehalte kan verhogen, wat de kans op een hartaanval en beroerte kan vergroten.7
Slapeloosheid: Koffie kan u ‘s ochtends alerter maken, maar kan u ‘s nachts wakker houden. Te laat op de dag koffie drinken – en zeker na de middag – kan leiden tot een rusteloze nacht.7
Spierpijn: Als u een koffieverslaafde bent, kan het plotseling breken van de gewoonte spierproblemen veroorzaken, zoals spierzwakte en andere kwalen en pijn.7
Zwangerschap en menopauze: Zwangere vrouwen krijgen het advies niet te veel koffie te drinken, vooral vanwege mogelijke schade aan de foetus. En koffie kan ook van invloed zijn op het effect van de anticonceptiepil en hormoontherapie voor postmenopauzale vrouwen.7
Stress: een bepaald stofje in koffie (glutomaat) kan stress verooroorzaken. In het artikel ‘Het endorfine herstelplan (pagina 52) wordt het daarom aangeraden om koffie te matigen.

Bronnen
1. Ann Intern Med, 2017; 167: 228–35
2. Eur J Cancer Prev, 2017; 26: 424–32
3. Planta Med, 2017; 83: 1256–63
4. Curr Opin Clin Nutr Metab Care, 2007; 10: 745–51
5. Am J Med, 2014; 127: 739–43
6. World J Biol Psychiatry, 2014; 15: 377–86
7. Crit Rev Food Sci Nutr, 2011; 51: 363–73