Een eenvoudige checklist kan wellicht autisme al in een veel eerder stadium ontdekken dan de gangbare tests.

Onder de stoornissen in het autistische spectrum vallen een aantal psychologische aandoeningen, met als verbindende factor dat de sociale interactie en de communicatie op veel vlakken spaak lopen en dat een beperkte interesse en repetitief gedrag opvallen1. Door autisme op zo vroeg mogelijke leeftijd vast te stellen geef je het kind de mogelijkheid eerder met behandeling te starten. Dat is zeer gunstig voor de ontwikkeling en het leervermogen op latere leeftijd. Uit de meeste onderzoeken blijkt echter dat er veel tijd zit tussen de eerste melding van ouders dat ze zich zorgen maken, en de uiteindelijke diagnose in het autistische spectrum. Sommige kinderen zitten tegen die tijd al lang op school.
Er is echter in de natuurgeneeskunde een checklist van vijf minuten (gevalideerd in 2002) die ouders al kunnen invullen als het kind een half jaar oud is, bijvoorbeeld in de wachtkamer, en die een vroege diagnose van een autisme-spectrumstoornis (ASS) mogelijk maakt. Zo kunnen ouders wier bezorgdheid onnodig is eerder gerustgesteld worden, maar ook kunnen kinderen waarbij de zorgen terecht zijn eerder worden behandeld. Er is een duidelijke behoefte aan vroege diagnostiek van ASS. Uit een onderzoek kwam naar voren dat het zeer wenselijk zou zijn om een systematische screening op ASS op te nemen in de standaardcontrole bij eenjarigen op de consultatiebureaus2.

De CSBS DP baby-/dreumeschecklist bestaat uit 24 vragen in zeven hoofdrubrieken: emotie en oogcontact, communicatie, gebaren, geluiden, woorden, begrip en gebruik van objecten. Op elke vraag wordt geantwoord door een vakje aan te kruisen onder ‘nog niet’, ‘soms’ en ‘vaak’. Voorbeelden van vragen zijn: ‘weet u wanneer uw kind blij of juist van streek is?’ en ‘glimlacht of lacht uw kind als het naar u kijkt?’ in de rubriek Emotie en oogcontact. In de rubriek Woorden wordt de ouder/verzorger bijvoorbeeld gevraagd: ‘hoe veel verschillende woorden gebruikt uw kind ongeveer die een betekenis hebben die u herkent (zoals baba voor beestje)?’ De antwoorden leveren een score op voor sociale ontwikkeling, spraak en symboolgebruik en een totaalscore voor kinderen van een half tot twee jaar oud. Die score levert weer een percentielscore en een ontwikkelingsprofiel op. Een kind dat buiten bepaalde marges scoort, wordt voor nader onderzoek doorverwezen en ieder half jaar opnieuw onderzocht tot de leeftijd van drie jaar.

Van de 10.479 kinderen die op deze manier gescreend werden, kregen er 32 uiteindelijk de diagnose van een ASS. Na uitsluiting van de laat ontstane gevallen en die van voorbijgaande aard, bleek deze score consistent met de huidige schatting van het percentage onder eenjarigen, aldus de onderzoekers. Met meerekening van de kinderen die een taal-, ontwikkelings- of anderssoortige achterstand bleken te hebben leverde deze eenvoudige screening in 75 procent van de gevallen een accurate diagnose op. Na de screening kregen alle kinderen met een ASS of ontwikkelingsachterstand en 89 procent van de kinderen met een taalachterstand een verwijzing voor gedragstherapie. Gemiddeld waren de kinderen op het moment van doorverwijzen zeventien maanden oud. Ter vergelijking: volgens een eerder (2009) onderzoek op basis van gegevens van de Amerikaanse GGD’s (CDC’s: Centers for Disease Control and Prevention) krijgen kinderen momenteel gemiddeld de diagnose van een ASS rond de leeftijd van ruim vijfeneenhalf (68 maanden) en begint de behandeling nog enige tijd later.
Gezien het feit dat er vrijwel geen universele screening bestaat voor kinderen rond de leeftijd van een jaar, zou deze checklist door elke natuurgeneeskundige gebruikt kunnen worden, en vrijwel zonder kosten. Hij kan helpen grote ontwikkelingsproblemen bij kinderen vroegtijdig op te sporen. Een dergelijke screening kan de zorgen van ouders over een mogelijke autistische stoornis bij hun kind eerder beantwoorden en hen meer zekerheid geven dan tot nu toe mogelijk was.

Harald Gaier
Harald Gaier is erkend Brits natuurgeneeskundige, osteopaat, homeopaat en kruidengeneeskundige. (Voor meer informatie: www.drgaier.com)

1World Health Organization. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, 10th edn (ICD-10). Gene: WHO, 2006.
2J Pediatrics, 28 apr 2011; doi: 10.1016/j.peds.2011.02.036