Ik ben 65 en heb een instabiele blaas. Dat levert veel problemen op en maakt regelmatig dat ik me schaam. Ik moet voortdurend naar het toilet en heb vaak last van lekkage. HEEFT U MISSCHIEN SUGGESTIES VOOR EEN ALTERNATIEVE BEHANDELING? – G.V., Harrogate.

Ongeveer een zesde van alle volwassenen en circa 33 procent van de ouderen heeft een overactieve blaas. In principe kan iedereen daar op elke leeftijd last van krijgen en het kan iemands leven diepgaand beïnvloeden. Bij een onderzoek in 2003 bleek dat blaasproblemen een klinisch significante uitwerking hebben op de kwaliteit van leven, de kwaliteit van de slaap en de geestelijke gezondheid bij zowel mannen als vrouwen1. In een eerder onderzoek was al gebleken dat blaasproblemen zo’n invloed kunnen hebben dat het leven van deze mensen thuis en op het werk en hun seksuele, lichamelijke en psychische functioneren er aanzienlijk onder te lijden hebben2.

Voor de behandeling van blaasproblemen gebruikt de reguliere geneeskunde anticholinergica, antidepressiva en geneesmiddelen met antimuscarine en alfa-adrenoceptor antagonisten. Maar vele daarvan hebben bijwerkingen en vaak hebben ze hooguit beperkt succes3. De werking van anticholinergica is gebaseerd op het blokkeren van de zenuwen die de blaas controleren, waardoor in theorie het lekken van urine wordt verminderd. Maar uit een onderzoek in Nieuw-Zeeland, waarin de effectiviteit van anticholinergica met een placebo werd vergeleken, bleek dat de anticholinergica wel werkten, maar dat ook de placebo effect had. Eigenlijk was er vrijwel geen verschil in effectiviteit, behalve dat de placebo geen bijwerkingen had4.

Een van de doeltreffendste alternatieve behandelingen voor problemen met de blaascontrole is acupunctuur. In 1995 vond een Japans onderzoek bij elf patiënten tussen 51 en 82 jaar dat acupunctuur er bij alle patiënten toe bijdroeg dat zij meer controle kregen over hun blaas en hun incontinentie5. Bij vijf patiënten werd de blaascontrole volledig hersteld, bij twee patiënten gedeeltelijk. De conclusie van het onderzoek was dat acupunctuur ertoe leidde dat de maximale blaascapaciteit en blaascontrole toenam. In een ander onderzoek, dat in 1997 plaatsvond onder acht patiënten, werd de incontinentie bij 38 procent volledig en bij nog eens 38 procent gedeeltelijk onder controle gebracht6.

Kruiden en homeopathie kunnen ook helpen bij problemen met de blaascontrole. Vaak wordt Gotu Kola als een stimulerend middel toegepast. In de volksgeneeskunde wordt het gebruikt om de werking van hormonen te regelen. Het blijkt ook een ontstekingsremmende werking te hebben en de spanning van de bloedvaten te beïnvloeden, wat kan helpen om het weefsel en de spieren in de blaas en het urinekanaal te versterken7.

Er zijn anekdotische aanwijzingen dat maïsvezels, belladonna en de Amerikaanse ooievaarsbek allemaal een nuttige bijdrage kunnen leveren aan een optimale conditie van de blaas en urinewegen, terwijl een ander kruid, de paardenstaart, erom bekend staat dat het een weefsel versterkende werking heeft.  Daarnaast kan ook capsicum (chili- of cayennepeper) nuttig blijken. Het actieve bestanddeel daarvan, capsaïcine, is een neurotoxine die de neuronen van de C-vezel minder gevoelig maakt. Deze zijn mogelijk verantwoordelijk voor een overmatige activiteit van de blaas8. The Physician’s Desk Reference for Herbal Medicines noemt een dagelijkse dosis van 400-500 mg. Ook een goed zinksupplement (30-50 mg/dag) kan heilzaam werken.

Blaasproblemen kunt u ook verlichten met oefeningen voor de bekkenbodemspieren. Bij deze oefeningen, ook wel Kegel-oefeningen genoemd, worden de bekkenspieren regelmatig aangetrokken. Het regelmatig aantrekken van de bekkenbodem blijkt bij zowel mannen als vrouwen te helpen om het lekken vanuit urinebuis en darmen onder controle te krijgen9.

Een ander hulpmiddel is biofeedback. Deze techniek is heel nuttig gebleken voor de behandeling van incontinentie en onvoldoende spierfunctie10. Er wordt een doekje over de spieren gelegd dat verbonden is met een beeldscherm. U kunt dan op het scherm zien of u de juiste spieren op de juiste manier gebruikt. Zowel de bekkenbodemoefeningen als de biofeedbacktechnieken dient u consequent toe te passen om te voorkomen dat blaasproblemen terugkeren.

Een andere mogelijkheid is de blaas opnieuw te trainen. Houd in dat geval een dagboek bij van al het vocht dat u drinkt, uw gang naar het toilet en de momenten van lekkage. Het doel is om de periode tot het volgende urineren te vergroten door op vaste, regelmatige tijden naar het toilet te gaan. Naarmate u meer controle krijgt, kunt u de tijd tussen uw toiletbezoeken opvoeren.

1 World J Urol, 2003; 20: 327-336
2 Int J Fertil Womens Med, 1999; 44: 56-66
3 Urology, 1997; 50: 74-84
4 BMJ, 2003; 326: 841-844
5 Nippon Hinyokika Gakkai Zasshi, 1995; 86: 1514-1519
6 Nippon Hinyokika Gakkai Zasshi, 1998; 89: 665-669
7 The Physician’s Desk Reference for Herbal Medicines, 2e dr., Montvale, NJ: Medical Economics Company; 2001: 359-361
8 J Endourol, 2000; 14: 97-103
9 Taehan Kanho Hakhoe Chi, 2005; 35: 1476-1484
10 Behav Res Ther, 1991; 29: 469-478