Inspanningsastma, ook wel omschreven als een kramptoestand van de spieren van de luchtpijp, is de medische term voor het niezen en de hevige ademnood die na lichamelijke inspanning optreden. Inspanningsastma doet zich voor bij 80 tot 90 procent van de chronische astmapatiënten en bij zo’n 10 procent van de algemene bevolking die geen astma heeft1. Inspanningsastma wordt bijna uitsluitend met medicijnen behandeld, maar de patiënt kan daar snel immuun voor worden of kan last hebben van aanzienlijke bijwerkingen2. Het goede nieuws is dat er steeds meer aanwijzingen zijn dat deze aandoening ook via de voeding kan worden aangepakt. Volgens een recente studie kunnen de symptomen met een paar simpele aanpassingen in het dieet aanzienlijk worden teruggedrongen3.

Visolie

Sommige onderzoekers menen dat de toename van astma in de westerse samenleving misschien voor een deel te wijten is aan een dieet dat te veel omega-6-vetzuren, zoals linoleumzuur, en te weinig omega-3-vetzuren, zoals eicosapentaëenzuur (EPA) en docosahexaëenzuur (DHA of cervonzuur), bevat. Linoleumzuur, dat in soja-, maïs-, saffloer- en zonnebloemolie zit, stimuleert de afgifte van stoffen die een ontstekingsbevorderende werking hebben, zoals leukotriënen en prostanoïden. Deze spelen een centrale rol in het ontstaan van astma. Omega-3-vetzuren, die in koudwatervis worden aangetroffen, hebben daarentegen een ontstekingsremmende werking4.

Wetenschappers hebben onderzocht wat de effecten zijn wanneer atleten met niet-atopische inspanningsastma (dat wil zeggen dat de symptomen alleen worden veroorzaakt door inspanning, niet door allergenen) hun dieet aanvullen met omega-3-vetzuren. De proefpersonen kregen gedurende drie weken achttien visoliecapsules met in totaal 3,2 gram EPA en 2,2, gram DHA of ze kregen dagelijks een placebo. Bij degenen die de supplementen met visolie kregen, werden de symptomen duidelijk minder en daalde de productie van leukotriënen en prostanoïden. Bij de controlegroep werden deze effecten niet waargenomen5.

Een vervolgstudie bij chronische astmapatiënten met inspanningsastma leverde vergelijkbare uitkomsten op. Door het visoliedieet (3,2 gram EPA en 2 gram DHA) verminderde de ontsteking van de luchtwegen, verbeterde de longfunctie zodanig dat de drempelwaarde voor inspanningsastma niet meer werd gehaald en verdween de inspanningsastma volledig6. Hoewel de gebruikte hoeveelheden voedingssupplementen in deze studies erg groot waren, leiden kleinere hoeveelheden waarschijnlijk tot vergelijkbare resultaten. In één studie wordt een dagelijkse dosis van 1-1,2 gram EPA en DHA aanbevolen7.

Minder zout

Epidemiologische studies wijzen erop dat er een verband bestaat met de hoeveelheid zout die men eet. Hoe meer zout in de dagelijkse voeding, des te vaker komen ernstiger vormen van astma voor onder de bevolking8. In een experimenteel onderzoek is gekeken wat de effecten waren van een dieet met veel of weinig zout op de longfunctie van patiënten met inspanningsastma en van een gezonde controlegroep. Geen van beide diëten had effect op de longfunctie van de controlegroep, maar een dieet met weinig zout verbeterde wel de longfunctie na lichamelijke inspanning bij degenen met inspanningsastma. Door veel zout te gebruiken verslechterde de longfunctie9. Een dieet met beperkt zoutgebruik verbetert de longfunctie ook tijdens lichamelijke inspanning bij mensen met inspanningsastma10.

Antioxidanten

Sommige onderzoekers hebben geopperd dat inspanningsastma misschien het gevolg is van een verhoogde productie van schadelijke vrije radicalen in het lichaam11. Antioxidanten zoals vitamine C en bètacaroteen vallen de vrije radicalen aan en vernietigen die. In een literatuuronderzoek naar alternatieve therapieën voor aandoeningen aan de luchtwegen en allergische reacties wordt geconcludeerd dat een supplement van vitamine C (1-2 gram per dag) mogelijk helpt tegen inspanningsastma12. In een veelbelovend onderzoek kregen patiënten met inspanningsastma ofwel 2 gram vitamine C ofwel een placebo voordat zij zeven minuten later op de loopband gingen. De helft van de proefpersonen merkte dat hun astmaklachten verminderden dankzij vitamine C. Degenen die daar baat bij hadden, bleven een beschermend effect merken wanneer zij gedurende de volgende twee weken 1 gram per dag bleven gebruiken13.

Bètacaroteen, dat in donkergroene en oranjegele groenten wordt aangetroffen, blijkt eveneens tegen inspanningsastma te beschermen. Dit melden Israëlische onderzoekers die 38 patiënten een week lang dagelijks een dosis van 64 mg bètacaroteen gaven14. Lycopeen, dat in tomaten, watermeloen en grapefruit voorkomt, is ook een sterke antioxidant. In een dubbelblind onderzoek had meer dan de helft van de mensen met inspanningsastma significant minder astmaklachten nadat zij een week lang elke dag 30 mg lycopeen hadden gebruikt15.

BRONNEN:

1 Drugs, 2002; 62: 1725-1739
2 J Altern Complement Med, 2004; 10: 1067-1075
3 Sports Med, 2003; 33: 671-681
4 Eur J Clin Nutr, 2005; 59: 1335-1346
5 Am J Respir Crit Care Med, 2003; 168: 1181-1189
6 Chest, 2006; 129: 39-49
7 Prim Care, 2002; 29: 231-261
8 J Exercise Physiol, 2000; 3: 46-54
9 Med Sci Sports Exerc, 2000; 32: 1815-1819
10 J Sports Sci, 2001; 19: 865-873
11 Ann Allergy Asthma Immunol, 2005; 94: 480-485
12 Prim Care, 2002; 29: 231-261
13 Arch Pediatr Adolesc Med, 1997; 151: 367-370
14 Ann Allergy Asthma Immunol, 1999; 82: 549-553
15 Allergy, 2000; 55: 1184-1189

Andere manieren om van inspanningsastma af te komen
• Bij bepaalde sporten krijg je minder gauw last van astma, bijvoorbeeld voetbal, golf, zwemmen, surfen en hardlopen op korte afstanden. Wandel- en trektochten en lichte fietstochten zijn ook een goede vorm van lichamelijke inspanning voor mensen met inspanningsastma1.
• Een hypnose die aan de inspanning voorafgaat, kan de symptomen verlichten, aldus een onderzoek2.
• Bij lichamelijke inspanning kunt u beter door uw neus dan door uw mond ademen, want volgens onderzoek heeft dit een heilzaam effect3.
• Het dragen van een mondkapje, met name bij koud weer, kan de symptomen terugdringen doordat de ingeademde lucht verwarmd wordt4.

1 AAAAI persbericht, febr. 2006
2 Am Rev Respir Dis, 1982; 125: 392-395
3 Clin Allergy, 1981; 11: 433-439
4 Ann Allergy, 1981; 46: 12-16