Ik lijd aan inflammatoire darmziekte, en dacht tot nu toe dat de ziekte door voedselallergie werd veroorzaakt. Het heeft een beetje geholpen bepaalde voedingsmiddelen uit mijn dieet te schrappen, maar het probleem is er niet door opgelost. Ik heb onlangs gelezen dat IBD door een schimmelinfectie kan ontstaan. Kunt u dit uitleggen en vertellen hoe de ziekte te behandelen is?– ZM, Londen, via e-mail

De term ‘inflammatoire darmziekte’(ook wel IBD genoemd, een afkorting van inflammatory bowel disease) verwijst naar twee chronische ontstekingen van het darmkanaal. De ene is de ziekte van Crohn, die meestal betrekking heeft op de dunne darm, maar ook de dikke darm kan aantasten. De andere is colitis ulcerosa, een ontsteking van de dikke darm.

De dunne-darmfunctie verschilt met die van de dikke darm, en er bestaan belangrijke verschillen tussen de twee aandoeningen. (Het prikkelbaredarmsyndroom wordt vaak verward met de ziekte van Crohn, maar deze aandoening is beslist iets anders; zo is ze geen ontsteking, is ze niet chronisch en leidt ze zelden tot complicaties.)

De symptomen en de oorzaken

Typische symptomen van inflammatoire darmziekte zijn diarree, darmkrampen, gewichtsverlies, rectale bloedingen en koorts. Daarnaast kunnen zich andere aandoeningen ontwikkelen, zoals problemen met de ogen, lever, galblaas, spieren en gewrichten, nieren en huid. Meestal worden de klachten behandeld met ontstekingsremmende medicijnen, antibiotica of chirurgie (verwijdering van de aangetaste delen van de darmen).

De oorzaak van inflammatoire darmziekte is een mysterie. Hoewel er geen bewijs is dat er verband bestaat met een specifieke schimmel, suggereren verschillende onderzoeken dat er in sommige gevallen een schimmel aan ten grondslag ligt.

Sommige schimmelziekten kunnen ten onrechte voor inflammatorie darmziekte worden aangezien. Zo veroorzaakt de schimmel Histoplasma een ziekte van het darmkanaal die pijn in de onderbuik, diarree, gewichtsverlies en koorts veroorzaakt; deze ziekte wordt histoplasmose genoemd.

De zwellingen in het darmkanaal lijken op een inflammatoire darmziekte of een carcinoom (kwaadaardig gezwel). Daarom zou bij een patiënt met verlaagde immuunfunctie die tekenen en symptomen van inflammatoire darmziekte vertoont, nagegaan moeten worden of hij histoplasmose heeft.

Doordat de meeste antibiotica mycotoxinen zijn – afgeleid van schimmels –kan een overdadig gebruik van antibiotica tot een schimmelinfectie in het darmkanaal leiden. Zo bleek in een onderzoek dat drie op de vier kinderen van wie de moeder tijdens de zwangerschap mazelen had, op latere leeftijd een ernstige vorm van de ziekte van Crohn ontwikkelden In al deze gevallen hadden de patiënten voor de ziekte van Crohn een terugkerende longontsteking die niet op antibiotica reageerde.

Dit is een belangrijk gegeven, omdat antibiotica het risico op een schimmelinfectie vergroten.2 Volgens Elaine Gottschall, auteur van Ending the Vicious Cycle (Kirkton Press, 1994), opperden Duitse wetenschappers dat de ziekte van Crohn wordt veroorzaakt door gemuteerde bacteriën als gevolg van te veel antibiotica.

De behandeling

Kenmerkend voor ontstekingsremmende medicijnen is dat ze de symptomen alleen maar onder controle houden, en niet tot genezing van de inflammatoire darmziekte leiden. Dat komt omdat ze zelden de ware oorzaak van de ziekte aanpakken: een verkeerd dieet of schade aan het darmkanaal (zoals wildgroei van schimmels), veroorzaakt door eerder gebruik van antibiotica.

Een manier om de symptomen effectief te bestrijden is de eetgewoonten nauwkeurig onder de loep te nemen en probiotica te gebruiken. Ook kunt u overwegen de stoelgang te laten testen en/of rectale uitstrijkjes te laten nemen om zo vast te kunnen stellen welke boosdoener uw symptomen veroorzaakt.

Dieetmaatregelen

Mensen met de ziekte van Crohn blijken meer suiker te eten dan de gemiddelde gezonde persoon.3 In overeenstemming daarmee is de uitkomst van verschillende onderzoeken die aantonen dat consumptie van veel suiker gepaard gaat met een groter risico op colitis ulcerosa.4

Niet alleen suiker, maar ook een dieet rijk aan koolhydraten kan in het algemeen de inflammatoire darmziekte verergeren.5 Koolhydraten zorgen er niet alleen voor dat er te veel suiker in het lichaam komt, ze zitten ook vaak in granen die besmet zijn met mycotoxinen.6 Eet iemand regelmatig granen, dan kunnen deze mycotoxinen de afweerfunctie onderdrukken waardoor hij vatbaarder is voor darminfecties.

Sommige mensen met de ziekte van Crohn hebben ook voedselallergieën; zij zouden er verstandig aan doen bepaalde voedingsstoffen te vermijden. Een onderzoek toonde aan dat mensen die aan de ziekte van Crohn lijden, hoogstwaarschijnlijk reageren op graan-, zuivel- en gistproducten.7

Mensen met de ziekte van Crohn blijken vaak aflatoxinen in hun bloed te hebben: giftige stoffen die door de schimmel Aspergillus worden geproduceerd. Bakkersgist (in brood en andere baksels) wordt steeds vaker gezien als mogelijke veroorzaker van de ziekte van Crohn.8

Deze ziekte bleek minder actief wanneer patiënten zich aan een dieet hielden waarin geen bakkers- en brouwersgist voorkwam.9 Gist en sommige kaassoorten bevatten ook veel histamine, dat allergische reacties kan oproepen. Lijders aan de ziekte van Crohn missen het vermogen de histamine in normaal tempo af te breken.10

Supplementen die helpen

Er is een hele reeks probiotische supplementen die patiënten met de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa11, 12 kunnen helpen. Zo voorkwam een supplement opgebouwd uit lactobacillen, bifidusbacteriën en nuttige streptokokken pouchitis – een veel voorkomende complicatie bij operaties voor colitis ulcerosa – bij 85 procent van de patiënten met colitis ulcerosa, die negen maanden lang 3 g/dag namen.

In tegenstelling daarmee ontwikkelde 100 procent van de patiënten die een placebo kregen, de aandoening binnen vier maanden.13 Eerder onderzoek bewees dat combinatiesupplementen van probiotica ook effectief kunnen zijn om terugval bij colitis ulcerosa te voorkomen.14

Diarree als gevolg van de ziekte van Crohn nam voor een deel af nadat patiënten supplementen met het heilzame gist Saccharomyces boulardii hadden gebruikt.15 Maar liefst vier keer per dag 500 mg bleek succesvol bij patiënten die aan andere vormen van diarree leden.16
Voor meer vragen over dit onderwerp kunt u The Fungus Link van D. Holland en D. Kaufmann lezen.17

BRONNEN:
1 Lancet, 1996; 348: 515-7
2 Mycopathologia, 2002; 156: 9-11
3 Gut, 1984; 25: 886-99
4 Gut, 1997; 40: 754-60; Eur J Gastroenterol Hepatol, 1995; 7:47-51
5 Mycopathologia, 2002; 156: 9-11
6 JAMA, 2002; 287: 425-7
7 Lancet, 1993; 342: 1131-4
8 Am J Gastroenterol, 1999; 94: 1711
9 Scand J Gastroenterol, 1992; 27: 196-200
10 Lancet, 1994; 343: 113
11 Curr Treat Opt Gastroenterol, 2003; 6: 283-8
12 Lancet, 1999; 354: 635-9; Aliment Pharmacol Ther, 1997; 11: 853-8
13 Gastroenterology, 2000; 119: 305-8
14 Aliment Pharmacol Ther, 1999; 13: 1103-8
15 Z Gastroenterol, 1993; 31: 129-34
16 Intensive Care Med, 1997; 23: 517-23
17 Mediatrition, 2001