Voedingsmiddelen en dranken boordevol polyfenolen lijken de sleutel te zijn om dementie en de ziekte van Alzheimer af te weren.

De Belgische topdetective Hercule Poirot was ervan overtuigd dat vis goed was voor zijn ‘leetle grey cells’, zijn kleine grijze celletjes. Maar volgens het laatste onderzoek had hij het bij het verkeerde eind. Het echte hersenvoedsel is alles wat rijk is aan polyfenolen, de micronutriënten die het meest worden aangetroffen in plantaardig voedsel.

Het eten van een polyfenolrijk dieet vermindert zelfs het risico om ooit dementie of de ziekte van Alzheimer te krijgen bij het ouder worden. Medisch onderzoek heeft keer op keer aangetoond dat gezond eten een van de beste manieren is om cognitieve achteruitgang tegen te gaan, vooral sinds de ontdekking van de vitale rol die onze darmen en het bacteriële microbioom spelen in de hersengezondheid. Maar hoe ziet een gezond voedingspatroon eruit en wat moeten we vermijden?

Tot nu toe was het allemaal een beetje onwetenschappelijk, zeggen onderzoekers van de Universiteit van Barcelona, die hopen dat ze door middel van metabolomics – een nieuwe technologie die kleine moleculen, metabolieten genaamd, in ons bloed meet – kunnen bepalen wat het ultieme hersengezonde dieet is.1

Ze namen bloedmonsters van 842 mensen zonder dementie en volgden hun gezondheid gedurende 12 jaar. Degenen die niet dement werden, hadden hogere niveaus van metabolieten voortkomend uit polyfenolrijk voedsel, terwijl degenen die vroege tekenen van de ziekte begonnen te vertonen meer metabolieten hadden van bewerkte voedingsmiddelen en kunstmatige zoetstoffen.

Zelfs het gebruik van de nieuwste wetenschap veroorzaakte nog steeds tegenstrijdigheden. Rode wijn werkte bijvoorbeeld beschermend, terwijl dat voor alcohol in het algemeen niet gold. Cacaodrank en koffie verminderden ook het risico op dementie, maar andere cafeïnehoudende dranken stonden op de gevarenlijst.

Een andere groep onderzoekers keek ook naar de invloed van voeding op dementie, maar ze gebruikten MRI-scans om te controleren op hersenkrimp (atrofie) gedurende een periode van 18 maanden, terwijl de deelnemers een verscheidenheid aan gezonde diëten volgden.2

De onderzoekers, van de Ben-Gurion Universiteit in Israël, plaatsten 284 mensen op een van drie diëten: een algemeen ‘gezond’ dieet, een mediterraan dieet waarbij walnoten werden gegeten of een ‘super’-mediterraan dieet waarbij ook dagelijks drie tot vier kopjes groene thee werden gedronken en een dagelijkse shake van Mankai eendenkroos (Lemnaceae) om het avondmaal te vervangen.

Dus twee van de drie diëten die werden beoordeeld, waren rijk aan polyfenolen. En na slechts 18 maanden toonden scans aan dat de hersenen van 50-plussers die een standaard ‘gezond’ dieet aten dramatisch waren geatrofieerd. De hersenen van degenen die een mediterraan dieet hadden gevolgd, waren daarentegen nauwelijks achteruitgegaan, terwijl de hersenen van degenen die het ‘super’-mediterrane dieet hadden gekregen de minste krimp van allemaal vertoonden.

We begrijpen dus veel beter hoe een gezond dieet voor de hersenen eruitziet, ook al zijn er afwijkingen, zoals cafeïne en alcohol. Het antwoord? Meer onderzoek, zeggen de wetenschappers. Maar natuurlijk, zou Poirot kunnen zeggen.

Voed de kleine grijze celletjes Voedingsmiddelen die rijk zijn aan polyfenolen, gerangschikt per portie van een halve kop (= 125 ml) Alle groenten bevatten polyfenolen en zouden deel moeten uitmaken van elk gezond dieet. Streef naar vijf tot acht porties per dag. Dit zijn de groenten en andere voedingsmiddelen met het hoogste polyfenolgehalte per portie.

Bronnen
1 Mol Nutr Food Res, 2021; 65(23): e2100606
2 Am J Clin Nutr, 2022; nqac001