Bijna de helft van alle gevallen van dementie en de ziekte van Alzheimer zijn te voorkomen met een paar simpele leefstijlveranderingen

Dementie hoeft niet het onvermijdelijke gevolg te zijn van veroudering. Je kan de kans op deze aandoening – sinds kort een van de belangrijkste doodsoorzaken in de westerse wereld – verkleinen als je 12 belangrijke leefstijlaanpassingen maakt.

De factoren van het ‘dementie-dozijn’ zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor 40 procent van alle gevallen, wat suggereert dat wereldwijd 20 miljoen mensen iets ter voorkoming van de ziekte hadden kunnen doen.

Volgens deskundigen is de belangrijkste oorzaak van dementie en alzheimer genetisch; als je drager bent van het apolipoproteïne-E4-gen (ApoE4) is het risico tot 12 maal zo hoog. Hoewel het in 60 procent van de gevallen misschien niet voorkomen kan worden, kan de rest van ons volgens dementieonderzoekers van alles doen om het risico te minimaliseren.

Het is niet verrassend dat een goed voedingspatroon essentieel is, want de gevolgen van slecht eten – zoals obesitas, hartziekten en diabetes – horen tot de voornaamste risico’s. Het medische tijdschrift The Lancet gaf een panel van vooraanstaande dementie-onderzoekers de opdracht om de belangrijkste risicofactoren voor dementie en de ziekte van Alzheimer te achterhalen.

Negen factoren waren al meegenomen in een evaluatie die in 2017 werd uitgevoerd, en de Lancet-commissie heeft er nog drie aan toegevoegd: regelmatig te veel alcohol drinken – gedefinieerd als 21 eenheden of meer per week – traumatisch hersenletsel en luchtvervuiling. Elk van de 12 factoren brengt een verhoogd risico met zich mee, bij elkaar genomen 40 procent.1

Andere onderzoekers bevestigen dit. In een aparte studie beoordeelden onderzoekers van de Fudan University in China 396 rapporten. Zij vonden sterk bewijs voor 10 oorzaken van dementie en zwakker bewijs voor nog eens negen, waaronder preventieve maatregelen zoals het nemen van vitamine C-supplementen.

Maar er werd geen enkel bewijs gevonden voor een gunstige werking van acetylcholinesteraseremmers – de enige klasse van geneesmiddelen die is toegestaan bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer.2

Bronnen
1 Lancet, 2020: S0140-6736(20)30367-6
2 J Neurol Neurosurg Psychiatry, 2020; jnnp-2019-321913

De negen oorzaken
Een Chinees overzicht van 396 onderzoeken ontdekte 10 factoren waarvan volgens de onderzoekers duidelijk is aangetoond dat ze verband houden met dementie.

Negen mogelijke oorzaken:

• Slecht onderwijs
• Obesitas, hoge BMI (body mass index)
• Hyperhomocysteïnemie (hoge niveaus van homocysteïne, een aminozuur)
• Depressie
• Spanning
• Suikerziekte
• Hoofdtrauma
• Hypertensie (hoge bloeddruk)
• Orthostatische hypotensie (plotselinge verlaging van de bloeddruk bij het opstaan, wat duizeligheid veroorzaakt)

Een oorzaak die kan bijdragen aan preventie van dementie:
Behoud een scherpe geest door te lezen, te puzzelen

Zeven andere waarschijnlijke boosdoeners
Hetzelfde overzicht noemde nog negen mogelijke oorzaken en preventieve maatregelen, maar het bewijs hiervoor is minder groot:

• Obesitas op middelbare leeftijd
• Roken
• Slechte slaap
• Plotseling gewichtsverlies op latere leeftijd
• Cerebrovasculaire ziekte
• Fragiliteit
• Boezemfibrilleren

En nog twee manieren om dementie te helpen voorkomen:

• Beweging
• Vitamine C-supplementen