Rohini Sathish is een vooraanstaand holistisch dierenarts met 22 jaar ervaring. Na opleidingen gevolgd te hebben op het gebied van acupunctuur, drukpuntmassage, energetisch helen, Emotional Freedom Technique (EFT), dierencommunicatie en kruidengeneeskunde, combineert ze in haar dierenartspraktijk reguliere en complementaire therapieën.

Holistisch dierenarts Rohini Sathish geeft tips om de oudere hond gezond te houden.

Mijn achtjarige hond Watson, een kruising met een labrador, wordt een dagje ouder. Hij heeft een grijze snuit en staat niet meer zo stevig op zijn poten. Watson is een fantastische kameraad met wie we nog jaren plezier willen beleven. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat hij zo lang mogelijk fit blijft.?
T.M. – via e-mail

Alle levende wezens verouderen, dat is onvermijdelijk. Maar het is mogelijk om een aantal problemen die daarmee gepaard gaan te voorkomen. Tegenwoordig leven huisdieren veel langer. Dat is te danken aan de ontwikkelingen in de diergeneeskunde. Maar vergeleken met ons hebben honden een veel korter leven en worden ze sneller oud. En dat betekent dat ze al veel eerder hulp nodig hebben.
Kleine rassen leven over het algemeen langer dan grote. Soms worden kleine honden zelfs ouder dan vijftien, terwijl de meeste grote honden nog geen twaalf worden. In het algemeen wordt een grote hond als Watson vanaf zijn zevende als bejaard beschouwd.
Ouderdom als zodanig is geen ziekte, maar verzwakt wel de meeste orgaansystemen, het immuunsysteem, en ook de gewrichten en spieren. Oudere huisdieren worden meestal sneller ziek en hebben ook meer moeite om te herstellen.
Tot voor kort richtten dierenartsen zich pas op het behandelen van ouderdomsziekten op het moment dat die optraden. Tegenwoordig zijn er dierenartsen die met een holistische, geïntegreerde aanpak streven naar het versterken van het dierenlijf en het voorkomen van ouderdomsgerelateerde problemen.
Ik geef u graag enkele tips om uw hond gezond en gelukkig te houden, ook wanneer hij oud en grijs is.

1 Zorg voor een gezond gewicht
Huisdieren met overgewicht leven meestal korter omdat hun systemen overuren maken. Deze dieren bewegen over het algemeen ook minder en krijgen dus eerder last van hun gewrichten, hartaandoeningen en diabetes. De medicijnen die ze daarvoor krijgen zorgen er wel voor dat ze een redelijk prettig leven kunnen leiden, maar bekorten het mogelijk ook.
Zoek uit wat het ideale gewicht van uw hond is, en probeer hem daar door goede voeding en voldoende beweging zo goed mogelijk op te houden.

2 Volg een gezond dieet
Elke leeftijd vraagt om een ander dieet. Volgens de traditionele Chinese geneeskunde raken organen als de maag, lever, nieren, alvleesklier en milt deels beschadigd wanneer het lichaam veroudert. Oudere honden kunnen niet meer zo goed volkoren granen verteren, dus misschien kunt u granen en ander voedsel koken om de spijsvertering van uw hond te bevorderen. Het is ook beter om hem twee keer per dag te eten te geven in plaats van maar één keer, om zijn spijsverteringssysteem niet te overbelasten.
Rood vlees kan ook een probleem zijn. Bij dieren die last hebben van hun gewrichten kan het eten daarvan de pijn verergeren omdat rood vlees een ontstekingsreactie kan uitlokken. Oudere honden kunnen dus beter geen lams- en rundvlees eten.
In de winkel verkrijgbaar hondenvoer zou het verouderingsproces weleens kunnen versnellen. Het zit namelijk meestal vol met ongezonde toevoegingen en heeft niet de juiste proteïne-koolhydratenverhouding, waardoor het lichaam meer afvalstoffen kan gaan produceren. En dat belast weer uitscheidingsorganen als nieren en lever.
Het kan helpen om uw hond natuurlijk voedsel te geven dat voor een derde bestaat uit vlees, een derde uit rauwe groenten en een derde uit gekookte koolhydraten als rijst of aardappelen. Op pagina XX vindt u enkele eenvoudige recepten.
Er komt ook steeds meer natuurlijk hondenvoer van goede kwaliteit op de markt, als zelf klaarmaken geen optie is.

3 Beweging
Regelmatig rustig bewegen is vooral goed voor oudere honden. U kunt het beste elke dag op dezelfde tijd een wandeling van een vaste tijdsduur aanhouden. Dat is goed voor de gewrichten, geeft het immuunsysteem een oppepper en kan zelfs pijn verzachten. De meeste dierenartsen raden aan om tenminste twintig minuten per dag te bewegen, in de vorm van wandelen,rennen, zwemmen of actief spelen.

4 Regelmatige controles
Dierenartsenpraktijken hebben vaak een geriatrisch spreekuur voor huisdieren die ouder zijn dan zeven jaar. Ik raad u aan om met uw hond zo’n spreekuur te bezoeken. De dierenarts zal de urine van Watson controleren, zijn bloeddruk meten, een paar bloedtesten doen, misschien een röntgenfoto laten maken en hem onderzoeken om bepaalde aandoeningen uit te sluiten. Als problemen met de organen vroegtijdig worden opgespoord, kan op tijd actie worden ondernomen om verdere achteruitgang tegen te gaan.

5 Probeer het eens met kruiden
De volgende kruiden kunnen eraan bijdragen dat verouderende organen goed blijven functioneren:
• Gember (goed voor de spijsvertering)
• Echinacea (ondersteunt het immuunsysteem)
• Mariadistel (ondersteunt de lever)
• Brandnetel (een mild lichaamsversterkend middel)
• Paardenbloem (natuurlijke vochtafdrijver; ondersteunt de lever).
Andere kruiden kunnen het leven van uw hond verlengen en de kwaliteit ervan verbeteren:
• Ginkgo biloba (gaat veroudering tegen; kan cognitieve stoornissen/seniliteit en aandoeningen aan het evenwichtsorgaan helpen voorkomen)
• Kurkuma (een natuurlijk ontstekingsremmend en ontsmettend middel)
• Rozemarijn (werkt antioxiderend en antimicrobieel; kan veroudering van de hersenen vertragen door de afbraak van acetylcholine in de hersenen te voorkomen)
• Boswellia (krachtig natuurlijk ontstekingsremmend middel; voor honden met artritis).

6 Gebruik supplementen
Gewrichtssupplementen die glucosamine en chondroïtinesulfaat bevatten zijn online verkrijgbaar. Ze kunnen bijdragen aan het herstel van beschadigd kraakbeen en een gunstige invloed hebben op gewrichtsproblemen bij oudere honden.
Aktivait-capsules – voedingssupplementen die antioxidanten bevatten (zoals vitamine C en E, selenium en het co-enzym Q10), en chemische verbindingen die de stofwisselings- en hersencelfunctie beïnvloeden (zoals omega 3 vetzuren) – kunnen de veroudering van de hersenen vertragen.

7 Neem de tijd om uw hond te masseren
Een goede massage ontspant en stimuleert de bloedsomloop. Drukpuntmassage werkt goed bij veel pijnlijke aandoeningen. Het helpt ziekten voorkomen en bevordert het herstel als Watson toch ziek mocht worden. In hoofdstuk 6 van mijn boek You Can Heal Your Pet (Hay House UK, 2015) leg ik uit hoe u een eenvoudige drukpuntmassage kunt geven.

8 Maak zelf het eten van uw hond klaar
De recepten hieronder zijn geschikt voor honden en katten.

Kippenbouillon
1 Doe het karkas van een gebraden kip in een grote pan met deksel en voeg 600 ml water toe.
2 Breng aan de kook, zet dan de warmtebron uit en laat met de deksel erop afkoelen, het liefst een nacht lang.
3 Verwijder het karkas, zeef het vocht en giet het in een glazen pot met deksel.
4 Bewaar in de koelkast. Drie dagen houdbaar.
Extra: u kunt groenten als wortelen, sperziebonen, courgette, aardappelen en/of broccoli (roosjes en steel) toevoegen. Als ze gekookt zijn, zijn ze heerlijk zacht.Ze vormen ze een bron van extra vezels voor uw huisdier. U kunt ook basmatirijst toevoegen.

Jachtschotel
230 gram scharrelkalkoen of -kippengehakt/-kipfilet
1 grote wortel, geraspt
1 handje sperziebonen (in stukjes)
1 handje basmatirijst
1 middelgrote aardappel, in blokjes
1 handje diepvrieserwtjes*
2 koolbladeren, gesneden

1 Doe alle ingrediënten in een grote pan en voeg zoveel water toe dat alles onder staat.
2 Breng aan de kook en laat 30 minuten zachtjes pruttelen totdat het meeste vocht is opgenomen (voeg meer water toe als het te droog wordt).
3 Laat afkoelen. Drie dagen houdbaar in de koelkast. U kunt het ook invriezen.

[voetnoot]
* Diepvrieserwtjes zijn een bron van proteïne, vitamine B, C en K, fosfor, kalium, zink, caroteen en foliumzuur. [/voetnoot]

Veelvoorkomende aandoeningen bij oudere honden en katten

Aangetast systeem/ziekte
Hoe vaak komt het voor?
Symptomen
Tanden
Komt bij 85 procent van de huisdieren ouder dan drie jaar voor
Slechte tanden, slechte adem, gebrek aan eetlust, tumoren in de mond
Hart
Eén op de vier honden boven de zeven heeft hartfalen als gevolg van een vergroot hart (grote rassen) of lekkende hartkleppen (kleine rassen)
’s Nachts hoesten, niet willen wandelen, lusteloosheid, verval van krachten; bij katten: moeizame ademhaling, veel slapen
Nieren
Chronische nierinsufficiëntie (komt vaker bij katten voor); chronische nieraandoeningen (vaker bij honden); vanaf zeven jaar
Meer dorst, verminderde eetlust, overgeven, lusteloosheid, gewichtsverlies
Hoge bloeddruk
Komt vaak voor bij katten en is een bijverschijnsel bij nier- of hartkwalen
Hoge bloeddruk (bovendruk boven de 200 mmHg), oogbeschadigingen (waaronder netvliesloslating, bloed in het oog)
Artritis
Treft voornamelijk honden, vooral honden met heupdysplasie (spontaan letsel rond de heupkop) of gescheurde kruisbanden
Kreupelheid, stijfheid in de ochtend of na rust, niet in de auto kunnen springen, niet kunnen traplopen etc.
Seniliteit
Komt bij de meeste huisdieren voor op verschillende leeftijden
Doelloos verward gedrag, blind- en doofheid, incontinentie, onrustig slapen, op ongebruikelijke uren blaffen, janken of piepen
Tumoren
Komen bij alle ouder wordende huisdieren voor, zowel goed- als kwaadaardig
Gezwellen op het lijf; symptomen hangen af van het aangetaste orgaan
Ademhaling
Aandoeningen aan de bovenste luchtwegen, zoals het samenklappen van de luchtpijp en stembandverlamming, nemen bij het ouder worden toe; aandoeningen aan de onderste luchtwegen, waaronder astma (bij katten) en bronchitis (bij honden)
Hoesten, hijgen, piepend ademhalen
Hormoonklieren
Hyperactieve schildklier bij katten ouder dan tien, trage schildklier bij honden, Ziekte van Cushing (de bijnieren maken te veel hormonen aan; voornamelijk bij honden), en diabetes bij honden en katten
Hangt van de aandoening af
Prostaat
Goedaardige prostaatvergroting (alleen ongecastreerde reuen), prostaatkanker (komt vaker voor bij ongecastreerde reuen)
Bloed in de urine, plasklachten en problemen met de ontlasting
Incontinentie
Urine (ouder wordende gesteriliseerde teven); ontlasting (honden en katten)
Urineverlies tijdens het slapen
Leverfalen
Hepatitis, levercirrose, leverkanker (honden en katten)
Seniel gedrag, verminderde eetlust, overgeven, geelzucht
Aandoeningen aan het evenwichtsorgaan (Vestibulair Geriatrisch Syndroom)
Wordt soms aangezien voor een beroerte, komt vaak voor bij oude honden (boven de acht)
Plotseling evenwichtsverlies, desoriëntatie, vallen of naar een kant overhellen, schuin hoofd, onregelmatige oogbewegingen, wijdpoots staan of ataxie (coördinatieverlies hoofd, ledematen en/of lijf als gevolg van moeite met het verwerken van zintuiglijke informatie) en overgeven