Uit de jongste gegevens blijkt calcium in megadoseringen tegen osteoporose juist broze botten te geven.

Bij een conferentie in juni 1994 gaven de Amerikaanse National Institutes of Health nog een aanbeveling voor een dagelijkse hoeveelheid calcium van maar liefst 1500 mg voor vrouwen ouder dan vijftig jaar die geen oestrogenen slikten. Ook nu nog adviseert ons Nederlands Voedingscentrum 1200 mg per dag voor mensen ouder dan 50 jaar.

Maar volgens dr. Robert P. Heaney van Creighton University in Omaha (Nebraska) is de hoeveelheid natrium en eiwitten die we in ons voedingspatroon gebruiken, van invloed op de hoeveelheid calcium die we nodig hebben.

Bij een laag gebruik van natrium en eiwitten heeft een volwassen vrouw wellicht niet meer calcium nodig dan 450 mg per dag. Dat is een hoeveelheid die dichter ligt bij de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie. Tevens is deze hoeveelheid gemakkelijker te verkrijgen uit een voedingspatroon met overwegend peulvruchten, granen en groenten en weinig dierlijke producten, zoals de meeste volkeren in de wereld van oudsher gebruiken.

In de ontwikkelingslanden is het aantal heupbreuken aanzienlijk kleiner dan in de westerse wereld. Toch is in die landen het calciumgebruik veel lager. Blanke westerse vrouwen hebben tienmaal zo vaak een heupfractuur als de Bantu vrouwen op het platteland van Zuid-Afrika.

Toch consumeren die laatsten maar half zoveel calcium (250-400 mg per dag, zelfs wanneer ze in de negentig zijn). In Gambia is de gemiddelde dagelijkse inname 350 mg, en ook hier komen botbreuken zelden voor.

Zowel per cultuur als per persoon verschillen de inname en verhoudingen van calcium, natrium, eiwitten en andere voedingsbestanddelen sterk. Daaruit valt op te maken dat er niet zoiets is als een universele minimale vereiste aan calcium die geldt voor elk individu.

Door de algemene aanname dat onvoldoende calcium niet gezond is voor de botten zijn velen van ons te veel calcium gaan slikken. Volgens Nan Kathryn Fuchs, gepromoveerd in de voedingsleer en samenstellend redacteur van het Amerikaanse blad Women’s Health Letter, gaat calcium zich bij een overmatige inname afzetten in de weke delen van het lichaam, zoals de gewrichten, slagaderen, nieren, spieren en hersenen. Nierstenen en galstenen worden mede veroorzaakt door een teveel aan calcium in de voeding.

Tevens kan het de kans op overlijden aan een hart-/vaatafwijking vergroten3 en is er een verband aangetoond tussen inname van calciumsupplementen en een hogere incidentie van hartaanvallen en beroertes bij vrouwen na de overgang.

Sue Hitzmann is inspanningsfysioloog en geeft les in New York. Tevens voert ze secties uit op overledenen. In één van haar lessen merkte ze op dat een oudere vrouw op wie zij een week eerder dissectie had uitgevoerd, door haar gehele lichaam afzettingen van calcium had. ‘Dergelijke afzettingen vinden we in alle weefsels van het lichaam, niet alleen bij de botten zoals bij een bunion (een harde knobbel aan de basis van de grote teen), maar ook in bindweefsel en tussen gewrichten,’ zo schreef ze mij in 2007 in een e-mail.

Interessant is een Japans onderzoek uit 2005 waarin werd vastgesteld dat naarmate we ouder worden, er meer afzettingen van calcium en magnesium ontstaan in de pezen en banden van de nek5.