10-01-2019

Hoe verzin je het…

Er zit heel weinig wetenschap achter gezond leven-richtlijnen.

Herhaal een leugen lang genoeg en mensen gaan ‘m geloven, zoals Joseph Goebbels, Hitlers propagandist, ooit beweerde. De medische wetenschap zit vol leugens – sorry: aannames van dubieuze herkomst – die iedereen gelooft en dus wel waar moeten zijn. Maar dat zijn ze niet.

We geloven ze omdat geneeskunde een wetenschap is en daar worden geen dingen verzonnen. Toch? Hier volgen er wat. U zult er vast een paar geloven, zo niet allemaal, maar ze zijn uit de lucht gegrepen door ‘expertcommissies’.

Vijf porties groente en fruit per dag

Een nogal vage aanbeveling. Want gaat het om drie porties groenten en twee porties fruit, of andersom, of vijf van elk? En waar kwam het hele idee eigenlijk vandaan? Kennelijk kwam het uit de hoge hoed tijdens een bijeenkomst van fruit- en groenteorganisaties in Californië in 1991. Gek genoeg waren daar ook vertegenwoordigers van McDonald’s aanwezig.

Het leek een prima idee om meer producten te verkopen, maar er was erg weinig wetenschappelijk bewijs om de aanbeveling te ondersteunen. Gelukkig probeerde McDonald’s niet om een Big Mac op de lijst van gezond eten te krijgen. Heinz deed die poging wel. En met succes. Z’n tomatenketchup is opgenomen als een legitieme vijf-per-dag optie.

Als u dik bent

Bij een body-mass index (BMI) van 30 houdt u op ‘te zwaar’ te zijn. U overschrijdt dan de grens naar obees. Maar hoe werd deze grens ooit getrokken? Het is moeilijk na te gaan, maar de kwalificatie lijkt terug te voeren tot de ‘National Health and Nutritional Examination Study (NHA, NES), die de eetgewoonten van een groep Amerikanen in 1976 onder de loep nam.

Deze studie stelde de norm voor obesitas op een BMI van 32,3, waarop de experts van de World Health Organization meenden dat het misschien beter zou zijn om voor een rond getal te kiezen. En zo werd een BMI van 30 de nieuwe norm. Zoals later iemand deze grens als nogal arbitrair zou omschrijven: een quasi wetenschappelijke manier om te zeggen dat de nieuwe norm compleet uit de lucht gegrepen was.

Veilig drinken

Wat zijn veilige hoeveelheden alcohol die een mens kan hebben? Dat weet niemand. Alleen al omdat geen enkel land het met een ander eens is. De ‘veilige maximale hoeveelheid’ in de Verenigde Staten wordt gesteld op 196 gram pure alcohol per week. Dat mag je vergelijken met 10 glazen bier of 8 glazen wijn. Terwijl uitgerekend ’s werelds echte feestneuzen, de Fransen, aanraden niet meer dan 100 gram alcohol te nuttigen. Als u echt uit de band wilt springen, ga dan naar Japan, met z’n aanbeveling van 280 gram….

Maar hoe komt men überhaupt aan deze cijfers? Ze komen niet uit een wetenschappelijke bron, want er is helemaal geen mondiale overeenkomst. Een lid van Engelands Royal College of Physicians gooide de knuppel in het hoenderhok, nadat de groep in 1987 bijeen kwam om de nieuwe, veilige norm te stellen. Hij gaf toe dat de cijfers met een natte vinger waren vastgesteld.

Cholesterol en hartziekten

De verzadigde vetten die we eten, verhogen ons slechte LDL cholesterol, waardoor onze bloedvaten dichtslibben en hartaanvallen veroorzaakt worden. Dit is een theorie die de statine- en lightindustrie een vliegende start gaf op weg naar miljarden omzetten.

De moeilijkheid is dat het nooit bewezen is en dat de ongemakkelijke waarheid alsmaar opduikt als paradox. Zoals de ‘Franse paradox’ bijvoorbeeld: Fransen consumeren veel meer verzadigd vet en hebben minder last van hartziekten (zo’n 25 procent) dan de Engelsen. En dan is er de ‘vrouwenparadox’, gebaseerd op het feit dat vrouwen van nature een hogere cholesterolgehalte hebben dan mannen, maar toch minder kans lopen op cardiovasculaire ziekten.

En dan nog de constatering dat meer dan de helft van de mensen die overlijden aan een hartziekte gewoon normale cholesterolwaarden hebben, terwijl degenen met een laag cholesterol 64 procent kans hebben op voortijdig overlijden.

Waar komen die berichten dan allemaal vandaan? Een van de belangrijkste aangevers binnen de cholesteroldiscussie was medisch onderzoeker Ancel Keys. Zijn beroemde ‘Seven Countries Study’ toonde duidelijk oorzaak en gevolg aan tussen het nuttigen van verzadigde vetten en hartziekten. Hoe dan ook: het verband verdwijnt als je kijkt naar een eerdere studie over dit onderwerp, waarin gegevens van 22 landen zijn verwerkt.

Dus, blijf een leugen lang genoeg verkondigen… oh, trouwens Goebbels heeft dit nooit gezegd. Dat is nog zo’n mythe.
 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Bryan Hubbard

De medicijnen zijn heerlijk

Het Laatste woord: De illusie van de goochelaar

Het laatste woord; Is het beter om niets te voelen?

Het laatste woord

Artsen weten wel beter

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Bryan Hubbard avatar

Over de auteur

Bryan Hubbard studeerde filosofie aan de universiteit van Londen. Hij is de echtgenoot van Lynne McTaggart en samen zijn zij directeur van twee uitgeverijen, WDDTY Publishing Ltd en New Age Publishing Ltd. Hij is uitgever van het maandblad What Doctors Don’t Tell You. ( Het moederblad van Medisch Dossier)
Lees meer artikelen van Bryan Hubbard