Diverse alternatieve en complementaire behandelingen kunnen pijn en beperkingen bij een hond met een heupdysplasie verminderen, stelt holistisch dierenarts Rohini Sadith.

Vraag: Mijn vier jaar oude Labrador, Digby, heeft net de diagnose lichte heupdysplasie gekregen. Zijn daar alternatieve behandelingen voor?
Cynthia, via email

Antwoord: Een heupdysplasie is een veelvoorkomend probleem bij honden. Het wordt beschouwd als de meest voorkomende oorzaak van osteoartritis in het heupgewricht. Een kenmerk van de aandoening is een abnormale groei van de heupkom en structuren die deel uitmaken van het heupgewricht. In het ergste geval kan dit uiteindelijk leiden tot een verlammende kreupelheid en een pijnlijke artrose in het heupgewricht.

Grote en zeer grote rassen hebben meer kans om een heupdysplasie te krijgen. Maar sommige kleine rassen, zoals mopshonden, Bassets en Bulldogs, kunnen ook aan deze aandoening lijden.

Een heupdysplasie is een erfelijke aandoening. De rol van omgevings-factoren en door de mens veroorzaakte invloeden staat nog ter discussie. Overvoeding (wat kan leiden tot een te snelle groei en obesitas), te veel beweging op jonge leeftijd (zoals joggen met een pup van nog geen jaar), en overstrekking of letsel aan het heupgewricht bij jonge honden kunnen allemaal bijdragen aan het ontwikkelen van een heupdysplasie.

Symptomen

De diagnose heupdysplasie kan alleen bevestigd worden met röntgenfoto’s, maar er zijn bepaalde signalen waarop u al in een eerder stadium moet letten.

Pups kunnen de eerste tekenen van een ernstige heupdysplasie al vertonen als ze vijf tot tien maanden zijn. Zij huppelen als een konijn, moeten snel rusten na beweging, aarzelen om op te staan na het spelen, en zitten niet met beide poten naar buiten, zoals een kikker. Het is mogelijk dat ze trappen, hellingen en springen vermijden, en ze zetten hun achterste poten iets naar voren en steunen zo meer op hun voorpoten.

Honden met een hele lichte dysplasie vertonen misschien geen van deze symptomen, behalve mankheid na het overstrekken of stijfheid in de ochtend. Maar het mank lopen begint misschien pas als ze vier of vijf jaar oud zijn. Alleen honden met een ernstige heupdysplasie hebben pijn of last van een verminderde beweeglijkheid voordat ze volwassen zijn.

Honden met een ernstige dysplasie vertonen deze symptomen: stijfheid of pijn na het opstaan uit rust, terughoudend zijn met bewegen, de poten bewegen tegelijk als ze rennen in plaats van de een na de ander, waggelend of mank lopen, pijn, met tegenzin trappen opklimmen of in een auto springen, weigeren om op de achterste poten te staan, en een plotselinge ontwrichting van het heupgewricht.

Sommige honden janken of krimpen ineen als de heupen worden aangeraakt. In vergevorderde gevallen is sprake van een afbraak van de spieren rondom de heup en dijen.

Sommige honden vertonen al vroeg de eerste tekenen, terwijl andere met een even ernstige vorm geen symptomen vertonen. Elke hond is uniek qua aanpassingsvermogen en het functioneren met een heupdysplasie.

Klassieke behandeling

Een volledige genezing is niet mogelijk. Daarom is behandeling van een heupdysplasie gericht op het verlichten van de klachten en het bevorderen van de levenskwaliteit van de hond.

De gebruikelijke behandelingen zijn:
Verplichte rust of beweging beperken. Rust is cruciaal, in het bijzonder als er sprake is van ontwrichtingen of als de artritis ernstig is. Rusten betekent dat er minder slijtage van de heupen is.

Pijnstillers. Een heupdysplasie kan erg pijnlijk zijn, afhankelijk van de ernst van de artritis in het gewricht. Daarom krijgen honden pijnstillers, zoals tramadol of codeïne, voorgeschreven.

Ontstekingsremmende middelen. NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs), zoals meloxicam, carprofen en robenacoxib, worden vaak voorgeschreven om de pijn en de ontsteking te verminderen.

Chirurgie. Er zijn diverse chirurgische ingrepen mogelijk voor honden met een heupdysplasie, afhankelijk van de leeftijd, het gewicht en de ernst van de aandoening. Dit gaat van ingrepen die zijn bedoeld om het abnormaal heupgewricht te corrigeren tot ingrepen die de heup volledig vervangen. Maar net als bij andere chirurgische ingrepen zijn hier aanzienlijke risico’s aan verbonden. Daarom dient chirurgie beschouwd te worden als een laatste redmiddel.

Complementaire en alternatieve behandelingen

Dieet. Gewichtscontrole is het belangrijkste om aandoeningen van de heupen te verhelpen. Als uw hond Digby overgewicht heeft, kan een gezonder gewicht een enorm verschil uitmaken voor de progressie van zijn heupdysplasie.

Het voorschrijven van dieetvoer met weinig calorieën, zoals Prescription Diet j/d en Royal Canin Mobility, kan daarbij helpen. Nog beter is het zelf samenstellen van een evenwichtig dieet voor Digby, als u vers rauw voer kunt geven. Idealiter bestaat 40 procent van het voer van een hond uit diervriendelijk geproduceerd of biologisch vlees en vis, en de overige 60 procent uit groenten (licht gekookt of rauw), granen, ongezouten aardnoten, zaden en fruit.

Voer Digby twee keer in plaats van een keer per dag. Veel honden krijgen overgewicht als ze slechts één keer voer krijgen, omdat de stofwisseling dan trager kan worden om een tekort aan voedsel te compenseren.

Supplementen voor gewrichten. Sommige voedingssupplementen kunnen helpen om het kraakbeen te herstellen en een goede gewrichtssmering te bevorderen, waaronder glucosamine, chondroïtine, omega-3 vetzuren en collageen.

Combinatiesupplementen zijn ook verkrijgbaar, waaronder Synoquin – een 100 procent natuurlijk mengsel van chondroïtine sulfaat, glucosamine hydrochloridum, Dexahan (een gezuiverde krillolie en een rijke bron van omega-3 vetzuren), zink en vitamine C – en Cosequin, een combinatie van chondroïtine sulfaat, glucosamine en magnesium ascorbaat. Deze kunnen zeer effectief zijn, zowel bij een beginnende als bij een vergevorderde heupdysplasie.

Vitamine C. Deze krachtige antioxidant kan helpen om de ontsteking en de zwelling van de weefsels rondom het gewricht te verminderen. Bovendien neutraliseert het de alkaliteit van het bloed van honden met een heupdysplasie.

Bachbloesemremedies. Bachbloesemgenezers raden het gebruik van Gentiaan, Eik- en/of Rotswater aan, al naargelang de belang-rijkste klacht pijn of stijfheid is. Zie www.bachbloesemdierenconsulenten.nl voor een lijst Bachbloesemdieren-consulenten.

Kruiden. Boswellia serrata is een populair kruidengeneesmiddel voor gewrichtspijn. Met het Chinese kruid AC-Q worden ook goede resultaten geboekt bij artritis, volgens holistisch dierenarts Allan Schoen.

Homeopathie. Francis Hunter is een expert op het gebied van de homeopathische dierengeneeskunde. Zij raadt Rhus Tox 30C, wat zowel op korte als op lange termijn een uitstekende artritisremedie is. Als de kreupelheid erger wordt bij beweging, kunt u Rhus Tox afwisselen met Bryonia 6C.
Bij chronische artritis met botveranderingen, wat vaak het geval is bij een vergevorderde heupdysplasie, is Calcarea Fluorica 30C twee keer per week gedurende zes tot acht weken aan te bevelen. Bij ernstige acute gevallen kan Silica 200C twee keer per dag toegediend worden.

Acupunctuur en acupressuur kunnen de pijn van honden met een heupdysplasie verlichten. Daarom kan het lonen om een gekwalificeerde dierenarts-acupuncturist bij u in de buurt te zoeken. Het alternatief is dat u zelf acupressuur toepast bij uw hond door met uw duim, wijs- en middelvinger gedurende 30 seconden per keer druk uit te oefenen rond het bot van de heup op drie acu-pressuurpunten: BL54, GB29 en GB30.
Zie mijn boek: You Can Heal Your Pet voor meer gedetailleerde instructies om acupressuur toe te passen bij uw hond.

Massage. Het geven van een dagelijkse massage kan uw hond helpen om strakke spieren te ontspannen en pijn te verlichten door te zorgen voor een betere doorbloeding. Het is de bedoeling om de spieren te masseren, en niet de botten. Een warmtemassage van de heupen – met een in een dikke handdoek gewikkelde heet-waterfles of een warmtebad – gedurende 10 minuten een tot twee keer per dag kan ook nuttig zijn.

Hands-on healing. Reikigenezers, waaronder Kathleen Prasad, boekten goede resultaten bij aandoeningen, zoals artritis in de gewrichten, zowel bij dieren als bij mensen. Dit type healing is een goede methode voor pijnmanagement als het samen met andere adequate technieken wordt toegepast.

Hangmatten voor de heup. Hangmatten kunnen honden met een heupdysplasie hun beweeglijkheid teruggeven. Verschillende bedrijven, waaronder Orthopets Europa, ontwerpen orthopedische hulpmiddelen en prothesen om stijve honden te laten bewegen. Ook zijn heupbraces, speciale harnassen, orthesen en andere hulpmiddelen verkrijgbaar die de mobiliteit vergroten. Deze kunnen ook helpen als de heupdysplasie geleid heeft tot een ernstige afbraak van de spieren.

Druk verminderende orthopedische bedden, loopplanken, autoliften en andere hulpmiddelen kunnen tevens de pijn verlichten van honden met een dysplasie.

Heupdysplasie voorkomen

• Zorgvuldig fokken. Als u een fokker bent, gebruik dan het heupdysplasieschema van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) en zorg ervoor dat de teven en de reuen een ‘heupscore’ krijgen. Met honden uit een familie met slechte heupscores of die de diagnose heupdysplasie hebben gekregen, kunt u beter niet fokken.
• Heupcontroles. Als u eigenaar bent van een ras met een verhoogd risico, laat dan de heupen van uw hond onderzoeken door uw dierenarts vanaf dat hij twee jaar is.
• Gewichtscontrole. Wees matig met koekjes en andere lekkernijen en houd uw hond op gewicht door middel van een uitgebalanceerd dieet van goede kwaliteit.
• Regelmatig matig bewegen. Regelmatig bewegen is belangrijk, maar zorg ervoor dat uw hond niet overmatig beweegt, zeker niet op jonge leeftijd. Pups van grote rassen die jonger zijn dan 1 tot 1,5 jaar moeten niet gedwongen worden om te ver te wandelen of zich langdurig in te spannen.