Het laatste woord – Niet aankomen

Virussen die we proberen uit te roeien kunnen ons wellicht redden

Iemand zin in mikado? Dat zenuwslopende spelletje voor mensen met een vaste hand, waarbij je één stokje uit een hoop moet halen zonder een van de andere stokjes te bewegen. Makkelijk om mee te beginnen, maar het wordt steeds moeilijker naarmate de complexe wirwar van stokjes zich openbaart.

U kunt dit zien als een metafoor voor de fragiele verwevenheid van alle dingen met elkaar, ook al klinkt dit misschien een beetje overdreven in het kader van een spelletje mikado. Haal er één ding uit, bijvoorbeeld een soort plant, en een hele insectenpopulatie zou kunnen verdwijnen. Haal de bijen er tussenuit – en daarmee zijn we blijkbaar druk bezig – en we volgen zelf ook binnen drie jaar, ten minste volgens Einstein.

Als je één ding uit de wereld verwijdert, heeft dat gevolgen voor de rest, zoals biologen al honderden jaren zeggen. Zelfs als je een virus weghaalt kan er iets anders gebeuren, omdat elk levend wezen een of andere symbiotische relatie heeft met al het andere, in een constante evolutionaire dans.

Momenteel probeert de wereldgezondheidsorganisatie WHO het mazelenvirus van de aardbodem te vegen door wereldwijde vaccinatie te promoten. Dit moet wel ‘iets goeds’ zijn, mazelen is tenslotte soms dodelijk, maar zo zwart-wit is het toch niet allemaal.

Onderzoekers van de Mayo Clinic in de VS ontdekten dat het mazelenvirus kanker doodt. Toegegeven, het was een aangepast virus en de gegeven doseringen waren enorm hoog, maar het zorgde wel voor genezing van een vrouw met het eindstadium van de ziekte van Kahler (multipel myeloom), een vorm van bloedkanker die door haar hele lichaam en in het beenmerg was uitgezaaid.1
Binnen vijf minuten na het infuus kreeg ze een vreselijke hoofdpijn en 40 graden koorts, waarna ze begon te braken en heftig te trillen. Maar 36 uur later was op haar voorhoofd een tumor ter grootte van een golfbal verdwenen. Twee weken later waren alle sporen van kanker volledig uit haar lichaam verdwenen.

Vóór de behandeling met het mazelenvirus had ze alle soorten chemotherapie ondergaan en ook twee stamceltransplantatie, maar niets had gewerkt. De onderzoekers van de Mayo Clinic hadden een virus omgebouwd en verzwakt voordat ze haar een dosis gaven die sterk genoeg was om er 10 miljoen mensen mee te vaccineren. Voordien waren duizenden kankerpatiënten al behandeld met mazelen, maar dit was de eerste keer dat de dosis zo hoog werd opgevoerd.

‘Ik denk dat het werkte omdat wij de dosis sterker hebben opgevoerd dan andere onderzoekers. En volgens mij is dat cruciaal. Het hangt van de hoeveelheid virus in de bloedbaan af hoeveel daarvan in de tumoren terechtkomt’, aldus dr. Stephen Russell, een van de onderzoekers.

De kankercellen voegden zich als reactie op het virus samen en gingen daarna over tot zelfvernietiging. Ook zette het virus het immuunsysteem in werking, dat de kankercellen kon opsporen en opvegen terwijl ze gevormd werden. Grootmoeder zal hier niet van opkijken. Zij wist al dat mazelen een relatief goedaardig virus is dat bijdraagt aan de ontwikkeling van het immuunsysteem, ervan uitgaand dat het kind goed doorvoed is. Zoals de WHO aan iedereen duidelijk zou moeten maken, kan mazelen alleen dodelijk zijn voor ondervoede mensen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Het gaat om voeding, niet om vaccinatie.

Mazelen is een oncolytisch virus, wat betekent dat het kankercellen kan doden. Het is een voorbeeld van een behandelmethode die virotherapie wordt genoemd. Dit werd ontdekt in het begin van de twintigste eeuw – in 1904 had een arts gemerkt dat het ziekteproces bij twee leukemiepatiënten was omgekeerd nadat ze de griep hadden gekregen – maar pas in de jaren 60 van de vorige eeuw kwam het onderzoek echt op gang.

Een gemodificeerde vorm van herpes, ook een oncolytisch virus, werd in 2015 in de VS en Europa goedgekeurd als behandeling voor vergevorderd melanoom. Maar het is vooral het mazelenvirus dat mogelijkheden lijkt te bieden. Onderzoekers van het kankerinstituut van het Londense University College schreven een verhandeling genaamd ‘Measles to the rescue’ waarin zij het groeiende bewijs voor de veiligheid en doeltreffendheid van het virus beschrijven.2

De waarheid is dat we niet aan de winnende hand zijn in de strijd tegen kanker. De huidige behandelingen zijn soms eerder schadelijk dan helend, en zoals zo vaak het geval is ligt het antwoord in de natuur, ook al lijkt die kwaadaardig te zijn. Wie had tenslotte ooit kunnen denken dat een dodelijk virus tegelijk onze redding kon zijn? Wees maar voorzichtig met die mikadostokjes.

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Bryan Hubbard

De medicijnen zijn heerlijk

Het Laatste woord: De illusie van de goochelaar

Het laatste woord; Is het beter om niets te voelen?

Het laatste woord

Artsen weten wel beter

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Bryan Hubbard avatar

Over de auteur

Bryan Hubbard studeerde filosofie aan de universiteit van Londen. Hij is de echtgenoot van Lynne McTaggart en samen zijn zij directeur van twee uitgeverijen, WDDTY Publishing Ltd en New Age Publishing Ltd. Hij is uitgever van het maandblad What Doctors Don’t Tell You. ( Het moederblad van Medisch Dossier)
Lees meer artikelen van Bryan Hubbard