Het genezende vermogen van de geest

David Hamilton houdt zich al jaren bezig met de genezende kracht van onze geest. In dit artikel leest u hoe u visualisatie kunt gebruiken om van uw ziekte te genezen.

In1999 werd het eerste gerandomiseerde gecontroleerde onderzoek gepubliceerd over het gebruik van geleide visualisatie bij kankerpatiënten.1
Aan de studie deden 96 vrouwen mee die kort daarvoor de diagnose borstkanker hadden gekregen. Hun kanker was in stadium 2 (tumoren van 2-5 centimeter) of stadium 3 (tumoren zijn groter dan 5 centimeter en de lymfeklieren zijn aangetast). Ze kregen allemaal zes behandelingen met chemotherapie, en de helft van hen visualiseerde dagelijks dat het immuunsysteem de kankercellen vernietigde.

Om ze bij de visualisatie te helpen, kregen de vrouwen gekleurde stripverhalen te zien over hoe het immuunsysteem werkt. Ze moesten op een schaal van 1 tot 10 aangeven hoe helder hun visualisatie was.

De belangrijkste metingen van de studie hadden betrekking op stemming en kwaliteit van leven. Die twee werden vóór elke behandeling met chemotherapie onderzocht en drie weken na de zesde behandeling nog een keer. Ook keken de onderzoekers naar de klinische respons (de afname van ziekteverschijnselen) op de chemotherapie na zes behandelingen.

De onderzoekers van de Universiteit van Aberdeen (Schotland) ontdekten dat de klinische respons tijdens de 18 weken van het onderzoek in beide groepen ongeveer gelijk was. Maar de kwaliteit van leven was in de visualisatiegroep veel hoger. Van de kwaliteit van leven weten we dat ze een goede voorspeller is voor de langetermijnprognose. Dat betekent dat visualisatie de overlevingskansen kan verbeteren of de kans op terugkeer van de kanker kan verkleinen.

Daarnaast bleek er in de visualisatiegroep wel een verband te bestaan tussen de klinische respons van de vrouwen en de kwaliteit van hun visualisatie. De vrouwen met de meest levendige visualisaties reageerden lichamelijk het beste op de behandeling.

Tien jaar later keek dezelfde onderzoeksgroep weer naar de invloed van visualisatie op het immuunsysteem tijdens een kankerbehandeling. Bij deze studie waren 80 vrouwen betrokken, met dezelfde stadia van borstkanker als in de eerdere studie, die ook dezelfde visualisatietraining kregen.2

Maar dit onderzoek duurde meer dan twee keer zo lang: 37 weken. De vrouwen kregen in die periode chemotherapie, een operatie, bestraling en hormoontherapie. In totaal werd bij hen tien keer bloed afgenomen om ontstekingmarkers te meten.

De groep die aan visualisatie deed, had een hogere immuunactiviteit en cytotoxiciteit (meer stoffen die kwaadaardige cellen doden) dan de andere groep. Patiënten die visualisatie gebruikten, hadden met name meer geactiveerde T-cellen en LAK-cellen: typen witte bloedcellen die de tumorgroei remmen en kankercellen doden. Anders gezegd: het immuunsysteem leek bij patiënten die visualiseerden, beter te werken dan bij degenen die dat niet deden.

Ook leek de levendigheid van de visualisatie opnieuw van invloed. Vrouwen die zeiden een heldere visualisatie te hebben, hadden tijdens en na de behandeling, en ook bij de follow-up, significant meer natuurlijke killercellen (NK-cellen). De functie daarvan is het doden van zieke cellen (bijvoorbeeld kankercellen).

Het immuunsysteem van sommige vrouwen vertoonde zelfs na de vierde (en laatste) behandeling met chemotherapie nog een hoge cytotoxiciteit. De onderzoekers concludeerden dat ‘het trainen van ontspanning en geleide visualisatie de vermoedelijke kankerwerende beschermingsmechanismen tijdens en na de multimodale behandeling ten goede veranderde’.

Werkt visualisatie dan alleen doordat zij het immuunsysteem beïnvloedt? Er zijn veel vergelijkbare studies waarin mensen hun visualisatie op hun immuunsysteem richtten; soms visualiseerden ze zelfs dat hun immuunsysteem kankercellen vernietigde.

Maar in andere studies was de visualisatie meer gericht op het bewegen van spieren, het verlichten van symptomen of zelfs het herstel van een bepaald onderdeel van het lichaam. En of iemand wel of niet in visualisatie gelooft, kan zelfs voor een placebo- of nocebo-effect zorgen. Dit laatste is de tegenhanger van het placebo-effect: een negatieve verwachting zorgt voor ongewenste effecten (bijwerkingen of een minder goede respons op de behandeling).

Het is duidelijk dat visualisatie op verschillende manieren werkt, afhankelijk van de aard van de gebruikte visualisatie. We kunnen visualiseren dat bepaalde lichaamsdelen bewegen; we kunnen een prettig tafereel visualiseren, dat ons helpt te ontspannen; of een werkend immuunsysteem visualiseren; of we visualiseren dat medicijnen doen waarvoor ze bedoeld zijn; of we stellen ons gewoon voor dat ziekte verandert in gezondheid.
Bij visualisatie gaat het erom te visualiseren wat u wilt dat er gebeurt, of alsof het gebeurt. Zo hebben mensen bijvoorbeeld gevisualiseerd dat hun immuunsysteem kankercellen vernietigt, of zich voorgesteld dat een tumor slonk, net zolang tot hij compleet verdwenen was. In feite creëren ze in gedachten een plaatje van wat ze denken dat er in hun lichaam misgaat, en veranderen dat in wat ze wensen.

Sommigen visualiseren dagelijks, anderen twee keer per dag. En weer anderen een paar keer per week. Consequent volhouden lijkt belangrijk, misschien wel belangrijker dan hoelang elke visualisatie apart duurt.

7 verschillende visualisatiemethoden

Ik spreek al jaren met mensen over de visualisaties die ze gebruiken, en ik heb ze in zeven hoofdcategorieën ondergebracht:

1. Actieve verandering
Dit is een visualisatie waarbij u actief iets verandert. Een voorbeeld daarvan is dat u het slinken van een kankercel of tumor visualiseert. U stelt zich voor dat een tumor bezig is van vorm te veranderen: hij wordt alsmaar kleiner, totdat hij helemaal verdwenen is.

Sommige mensen zien daarbij het immuunsysteem voor zich; anderen stellen zich medicijnen voor als piranha’s die kankercellen of tumoren opeten. Weer anderen zien tumoren die smelten, alsof ze van ijs zijn, of ze gebruiken schuurpapier waarmee ze de tumor steeds verder afschuren tot er enkel gruis over is, waarna ze het stof opvegen en buiten het lichaam weggooien. In alle gevallen veranderen mensen actief het wezen van de ziekte.

Sommige mensen gebruiken deze benadering bij ontstekingen. Zo stellen mensen met reuma zich voor dat de ontsteking afneemt, of dat ze een gewricht oliën alsof het een roestig scharnier is, en vervolgens stellen ze zich het gesmeerde gewricht voor dat soepel beweegt.

2. Reinigen en poetsen
Bij dit type visualisatie stelt u zich voor dat u iets schoonmaakt of poetst. Zo vertelde een vrouw me ooit dat ze haar nierfunctie verbeterde door zich voor te stellen dat ze haar niercellen schoonmaakte.

Ze had een slechte nierfunctie. Ze wist niet precies hoe een zieke cel eruitzag, maar ze stelde zich hem voor als verrimpeld en grijs.
Elke dag besteedde ze tijd aan het schoonmaken van de zieke cellen en in haar verbeelding herstelde ze die en veranderde deze in gezonde, blozende, roze cellen. Als ze een cel had schoongemaakt, gaf ze die een kus en een knuffel, en vertelde hem hoe dankbaar ze was dat hij zo zijn best deed om haar gezond te houden.

Een jaar later sprak ik haar weer. Haar arts had haar net verteld dat haar nierfunctie weer binnen de normale marges viel. Mensen gebruiken deze strategie ook om zich voor te stellen dat ze hun slagaders schoonmaken. Sommigen zien een stoomreiniger voor zich, en als de vaatwanden zijn schoongemaakt, verzamelen ze het afval in vuilniszakken en brengen die naar buiten om ze weg te gooien.

Mensen gebruiken deze methode zelfs om infecties op te ruimen. Ze stellen zich een infectie bijvoorbeeld voor als peperkorrels die over een geïnfecteerd gebied zijn gestrooid. Dan beelden ze zich in dat ze gaan stofzuigen, compleet met het tikkende geluid dat de stofzuiger maakt als je harde stukjes van de vloer opzuigt.

Zo vertelde een vrouw me eens hoe ze haar gezichtsvermogen sterk had verbeterd door zich voor te stellen dat ze haar ooglenzen schoonmaakte en oppoetste, en ook de oogspieren masseerde.

3. Ingrijpen in een proces
Dit type visualisatie wordt vaak gebruikt door mensen die wat meer weten van de biologische processen die ze visualiseren. Zoals mensen met een allergie of auto-immuunziekte.

Bij een auto-immuunziekte valt het immuunsysteem een deel van het lichaam aan, misschien omdat het dit lichaamsdeel als lichaamsvreemd beschouwt. Bekende voorbeelden zijn reumatoïde artritis, lupus, diabetes type 1, multiple sclerose en myasthenia gravis (een spierziekte).
Mensen stellen zich dus voor dat ze ingrijpen in het proces en dat ze veranderen wat er gebeurt. Ze zien voor hun geestesoog bijvoorbeeld een immuunsysteem dat zich terugtrekt, en zelfs vriendjes wordt met het aangetaste lichaamsdeel.

Mensen met allergieën doen iets soortgelijks: ze zien voor zich dat hun immuunsysteem minder gevoelig wordt voor een allergeen.

4. Praat tegen uw cellen
Bij deze visualisatie hebben mensen een denkbeeldig gesprek met hun cellen in een beschadigd of ziek deel van hun lichaam. Ze vragen hun cellen wat ze nodig hebben, of ze iets in hun leven moeten veranderen, zoals hun voeding of leefstijl, of dat er misschien iets (of iemand) is die ze moeten mijden.

Mensen doen deze visualisatie vaak als onderdeel van een meditatie. Dus ze ontspannen eerst en beginnen dan het gesprek.

5. Symbolische verandering
Bij dit type visualisatie kiest u een symbool voor datgene wat u wilt visualiseren. Dit type wordt vaak gebruikt door mensen met een niet-lichamelijke aandoening, die niets fysieks hebben om zich voor te stellen.

Ik denk bijvoorbeeld aan een man die ik jaren geleden ontmoette en die erg met depressies worstelde. Hij besloot visualisatie te proberen, maar hij wist niet wat hij moest visualiseren. Hij vertelde me dat hij zich gebroken voelde, omdat zijn leven volledig was ingestort.

Vroeger had hij een goede baan, was hij gelukkig getrouwd en woonde hij in een mooi huis. Nu was hij gescheiden, woonde alleen in een klein appartement, had geen werk en geen toekomst, en slikte elke dag medicijnen. Van zijn leven en zelfbeeld waren nog maar een schim over.
Hij besloot dat hij zou visualiseren dat zijn gebrokenheid in heelheid veranderde. Hij stelde zich zijn gebrokenheid voor als een gebroken spiegel, die gebarsten was en aan gruzelementen was gevallen.

In zijn verbeelding veegde hij de scherven van de spiegel op en gooide ze in een ketel. Hij zette de ketel op een vuur en smolt de scherven tot ze vloeibaar waren, als vloeibaar zilver. Hij stelde zich voor dat hij het vloeibare zilver in een nieuwe mal goot. Hij blies erop om het af te koelen en hield uiteindelijk de nieuwe spiegel omhoog, die weer heel was.

Hij had gebrokenheid in heelheid veranderd en dóór dat te doen, zijn eigen gevoel gebroken te zijn letterlijk ‘geheeld’. Hij is helemaal van zijn depressie afgekomen.

6. Verandering van kleur
Mensen gebruiken graag kleuren in hun visualisaties, omdat kleuren een bepaalde symbolische betekenis hebben. Zo is blauw bijvoorbeeld een kalmerende kleur, en staat groen vaak voor natuur en groei.

De vrouw die haar nierziekte wilde genezen, veranderde bijvoorbeeld verrimpelde grijze cellen in gezonde roze cellen. Sommige mensen zien ziekte als een donkere of grauwe schaduw, en stellen zich gewoon voor dat ze kleur aan de schaduw toevoegen, net zolang tot die volledig verdwenen is.

7. Een oppepper voor het immuunsysteem
Bij deze visualisatie visualiseren mensen dat er immuuncellen worden aangemaakt, of dat die zich vermenigvuldigen of kankercellen vernietigen. U kunt zich ook inbeelden dat het immuunsysteem binnendringende virussen of andere ziekteverwekkers vernietigt.

Dit artikel is afkomstig uit de bestseller How your mind can heal your body, door David R. Hamilton (Hay House Insights, 2018). De nieuwste druk heeft vier extra hoofdstukken.

Literatuur
1. Br J Cancer, 1999; 80: 262–8
2. Breast, 2009; 18: 17–25

Wat is visualisatie precies?

U hebt geen hd nodig voor uw geestesoog. Ik gebruik ook liever het woord ‘voorstellen’ dan ‘visualiseren’, want dat klinkt minder visueel. Ons iets voorstellen doen we allemaal op onze eigen manier. Als we ons iets voor de geest halen, is hoe het eruitziet niet zo belangrijk. Veel belangrijker is hoe helder we het zien, en dat we een duidelijk doel hebben. Een duidelijk doel helpt het visualisatie- of voorstellingsproces.

U kunt zich cellen, organen, onderdelen van het immuunsysteem of andere lichaamsdelen voorstellen als personages met een eigen karakter. U kunt zich ook voorstellen dat u deelnemer aan een genezingsproces bent, of dat u een miniatuurversie van uzelf bent. Of uw voorstelling wetenschappelijk klopt, is veel minder belangrijk dan de helderheid waarmee u het voor zich ziet.

Vaak helpt het mensen om dingen eerst op papier te tekenen. Dan krijgen ze een helder idee van wat ze willen visualiseren.

Haal zoveel mogelijk uit uw visualisatie

Hier volgen een paar tips voor uw visualisatie-oefeningen:
• Maak een geluidsopname van uw visualisatie. Sommige mensen vinden het prettig om een geluidsopname te maken van hun visualisatie. U kunt een visualisatiescript schrijven en het zelf voorlezen of een vriend vragen het voor te lezen. U kunt er zelfs zachte muziek bij opzetten als u dat prettig vindt.
• Teken of schilder uw visualisaties.
• Bedenk dat er niet één ‘juiste’ visualisatie is. Het gaat er alleen om wat voor u werkt.
• Maak het licht. Maak uw visualisaties leuk en vrolijk. Bij het genezen van een ontstoken gewicht kunt u zich voorstellen dat u de smeerolie uit het flesje knijpt, en het geluid erbij denken dat u hoort als de olie naar buiten spuit.
• Gebruik uw fantasie. Waarom zou u geen toverstokje gebruiken, zoals Harry Potter?
• Heb geduld. Maakt u zich geen zorgen als u niet binnen een paar dagen opknapt. Wees geduldig, dan bespaart u zichzelf in elk geval extra stress.

Het verhaal van Cathie

‘Tien jaar geleden hoorde ik dat ik non-Hodgekin-lymfoom had, met grote tumoren in mijn buik en lies. Ik zou chemotherapie krijgen, maar moest nog vijf weken wachten om te kijken hoe mijn ziekte zich ontwikkelde. Ik had een langzaam groeiende vorm, maar omdat de tumoren al groot waren, dachten de artsen dat de kanker op het punt stond in een agressievere vorm over te gaan.

‘Terwijl ik wachtte, heb ik veel gelezen en kreeg ik drie keer per week reflexzonetherapie. Uiteindelijk besloot ik helemaal geen reguliere behandeling te ondergaan en te vertrouwen op biologische voeding, groentesappen, lange wandelingen in de natuur en veel gezelligheid met vriendinnen. Ik stopte ook met lesgeven.

‘Maar ik gebruikte wel visualisatie om ervoor te zorgen dat mijn cellen zich concentreerden op het opruimen van de kanker. Ik zei tegen mezelf dat mijn lichaam niet mijn vijand was, maar dat sommige cellen de weg kwijt waren.

‘Ik maakte een tekening: mijn kankercellen waren grijze vlekken, zonder een duidelijke vorm of inhoud. Toen tekende ik mijn T-cellen: dat waren piranha’s. Ze hadden geconcentreerde, vriendelijke ogen en heel scherpe tanden!

‘Ik stelde me voor dat ze grote happen uit de kankercellen namen en die naar binnen zogen, hun maag in… Ik hoorde zelfs ‘mjam, mjam’ terwijl ze aten. Dat betekent dat ze het lekker vonden.

‘Eerst kostte het me moeite om deze visualisatie een paar keer per dag te doen, maar al snel werd het iets wat ik de hele dag door deed.
‘Het was alsof ik ergens in een hoekje van mijn hoofd een tv-schermpje had, waarop voortdurend dezelfde tekenfilm te zien was. Daardoor had ik de hele dag een lach op mijn gezicht.

‘Ik had de diagnose in april te horen gekregen. En in december waren mijn kwaadaardige tumoren met 70 procent geslonken. Aan het begin van het jaar daarop waren al mijn tumoren verdwenen.’
 

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere artikelen van Medisch Dossier

Groeien met psychosynthese

Essentiële oliën als luchtzuiveraar

Integral Eye Movement Therapy

Fundamenteel ‘waterbewijs’ homeopathie

Innerlijke reis; ik blijf me verwonderen

Marktwerking en zorg?

Veel politici spreken zich uit over marktwerking in de zorg. Volgens sommigen helpt concurrentie om kosten te beteugelen. Volgens anderen leidt het juist tot meer kosten en minder kwaliteit. De uitspraken van voor- en tegenstanders zijn niet altijd onderbouwd. Ten...

Gastcolumn: Emoties kun je als voedsel verteren

Er is de afgelopen jaren een gestage toename te zien van het aantal mensen dat psychische aandoeningen ontwikkelt.1 Dat is zorgelijk, maar eigenlijk ook relatief eenvoudig te veranderen. De kern van het probleem is dat veel mensen hun emoties niet adequaat kunnen...

De borsten

Zacht, rond, fier, stevig, klein, hangend, veranderd of zelfs afwezig na een operatie… Borsten zijn er in vele prachtige soorten en maten. Ze bestaan uit vetweefsel, bindweefsel, ligamenten én borstklieren; elke borst is gevuld met zo’n vijftien tot twintig lobben die...

Holistische hulp bij een kinderwens

Zwanger worden, het lijkt zo vanzelfsprekend. Toch heeft 1 op de 5 stellen vruchtbaarheidsproblemen - en dat worden er steeds meer. In haar praktijk begeleidt Ingrid Schoonveld vrouwen met een onvervulde kinderwens. Schoonveld werkte al jaren in de communicatiesector...

Beter naar je gevoel (leren) luisteren deel 2

In het eerste deel van dit tweeluik las je waarom het een uitdaging kan zijn om naar je gevoel te luisteren. In dit tweede deel gaan we in op het maken van gezonde voedingskeuzen, door een situatie te creëren waarin je op je gevoel kunt leren vertrouwen. Belangrijke...

Medisch Dossier avatar

Over de auteur

Lees meer artikelen van Medisch Dossier