Enige tijd geleden heb ik een lelijk bultje op mijn hand gekregen. Volgens de diagnose is het een granuloom. Ik weet dat het niets ernstigs is, maar het is wel iets dat ik niet wil. ZIJN ER VEILIGE EN EFFECTIEVE MANIEREN OM DAAR GAUW VAN AF TE KOMEN? – L.B., Gloucester
Een granuloom kan allerlei vormen en afmetingen aannemen. Het kan inwendig ontstaan, vooral in de longen, maar in zijn goedaardigste vorm wordt het aangetroffen op de huid, meestal in de vorm van een granuloma annulare (ringvormig granuloom), een pyogeen granuloom of een actinisch granuloom. Een granuloma annulare wordt vaak ten onrechte aangezien voor ringworm, terwijl een pyogeen granuloom er lelijker uitziet: het is een rood, etterend en bloedend bultje. Een actinisch granuloom verschijnt als witroze gekleurde vlekjes op de huid.
Terwijl een pyogeen granuloom vaak ontstaat na een verwonding en het actinische granuloom in verband wordt gebracht met te veel zon, is de oorzaak van het ringvormige granuloom nog onduidelijk. Vooral kinderen en jongvolwassenen worden erdoor getroffen worden, in het bijzonder jonge meisjes. Het ringvormige granuloom komt algemeen voor en is meestal goedaardig; het kringetje wordt langzaam groter, tot het een diameter van circa 5 centimeter bereikt. Vaak jeukt het en soms doet het pijn.
Hoewel deze aandoening in nagenoeg alle gevallen goedaardig is, moet ze wel onderzocht worden, al was het alleen maar om vast te stellen dat het geen aanwijzing voor diabetes is. De kans op diabetes is klein, maar die neemt licht toe als het granuloom zich over meer dan een klein, beperkt gebied van de huid heeft verspreid. Een simpele urinetest maakt duidelijk of u diabetes hebt. Als eenmaal is vastgesteld dat het granuloom geen verband houdt met diabetes en niet het gevolg is van een schimmelinfectie, verdwijnt de belangstelling van de geneeskunde vaak al snel. Artsen gaan er, terecht, van uit dat het granuloom waarschijnlijk vanzelf wel zal verdwijnen, ofschoon dat langzaam gaat: het kan soms wel een of twee jaar duren voordat de kringen helemaal zijn verdwenen. Intussen zal de dokter meestal voorstellen om de kringetjes te maskeren met make-up of een crème in de kleur van de huid.
Als het granuloom zich in grote groepen voordoet en lelijk is om te zien, kan de arts voorstellen om de puistjes met iets te bedekken of misschien lichttherapie (psoraleen met ultraviolet-A) aanraden. Een andere behandeling berust op steroïdencrèmes en -zalfjes, maar dit wordt niet aangeraden aangezien het risico groot is dat de huid door de steroïden dunner wordt. Er zijn in de loop der jaren verschillende therapieën met geneesmiddelen geprobeerd, maar geen daarvan is een succes gebleken. Vaak gaat de voorkeur uit naar dapsone, maar dat levert hooguit gemengde resultaten op en werkt vaak niet.1 Als u bedenkt dat dapsone voor de behandeling van lepra wordt gebruikt, dan is het alsof je een moker pakt om een noot te kraken.
In een ander onderzoek werd een granuloom bij een vrouw met succes behandeld met Enbrel (etanercept), het geneesmiddel voor reumatoïde artritis, hoewel de bijwerkingen van dit middel aanzienlijk vervelender kunnen zijn dan de aandoening die ermee wordt behandeld.2 De psoriasisbehandeling met esters van fumaarzuur blijkt ook te helpen om een granuloom weg te krijgen. Toen deze stof op acht patiënten werd getest, verdween de aandoening bij zeven van hen helemaal of gedeeltelijk.3 Maar net als steroïden kunnen esters van fumaarzuur acute negatieve reacties oproepen, waaronder koortsigheid en maag- en darmproblemen.4 Een crème met vitamine E die plaatselijk wordt aangebracht kan ook goed werken – en zonder bijwerkingen. In één onderzoek is met enig succes een crème getest bij een kleine groep patiënten met granuloom.5
BRONNEN:
1 Ind J Dermatol Venereol Leprol, 1995; 21: 367-368
2 Arch Dermatol, 2006; 142: 362-364
3 Dermatology, 2005; 210: 223-226
4 Health Technol Assess, 2000; 4: 1-125; J Am Acad Dermatol, 1989; 20: 601-608
5 Hautarzt, 1991; 42: 176-178