Zeg pompoenpitten en menigeen reageert: ‘Oh ja, die zijn goed bij prostaatklachten toch?’ En dat klopt, daarvoor worden pompoenpitten regelmatig ingezet als supplement. Ook met voeding kun je heerlijk uit de voeten met pompoenpitten, zoals het recept op de volgende pagina voor een supergemakkelijk te maken pompoenpittoastjes. Maar zijn het dan toastjes voor mannen? Nee, zeker niet! De hormoonbalans van zowel mannen als vrouwen is gebaat bij de heilzame ingrediënten van pompoenpitten. Het leven is zoveel mooier als je hormonen in balans zijn, dus ga lekker de keuken in om je eigen eten te bereiden.
Gezonde weetjes
Graag noem ik vijf gezondheidseffecten van de pompoenpitten die jouw hormoonbalans ten goede kunnen komen:
1. De toastjes hebben bijna geen effect op je insulineniveaus. Ze bevatten immers nauwelijks koolhydraten. Pompoenpitten bevatten slechts 2,8 gram koolhydraten.1 Boekweit bevat 72 gram koolhydraten, maar slechts 2,2 gram suikers per 100 gram waardoor het toch een lage glycemische lading (GL) heeft.
Het is in dit korte artikel niet mogelijk om in detail uit te leggen waarom verhoogde insulineniveaus zoveel effect hebben op de hormoonbalans van man en vrouw, maar kort gezegd, is het een van de gevolgen van voeding met veel snelle koolhydraten/suikers die zorgt voor de aanmaak van veel insuline om de suikers ‘weg te werken’ uit je bloedbaan. Overtollige suikers worden uiteindelijk vaak opgeslagen als buikvet. En dat is nu juist het vet dat voor veel extra oestrogeenaanmaak kan zorgen.
2. Pompoenpitten bevatten fyto-oestrogenen. Fyto-oestrogenen, ofwel plantaardige oestrogenen, komen in zeker driehonderd plantaardige voedingsmiddelen voor. Ze dragen bij aan een evenwichtige hormoonbalans bij zowel man als vrouw. Ze reguleren ook testosteron en dehydrotestosteron waardoor de benaming fyto-oestrogeen ietwat verwarrend kan overkomen. Een van de fyto-oestrogenen is bèta-sitosterol, een stof in pompoenpitten die mogelijk de klachten ten gevolge van goedaardige prostaatvergroting in toom houdt.2,3
3. Een ander fyto-oestrogeen in pompoenpitten is lignaan. Lijnzaad bevat meer lignaan dan pompoenpitten. Lijnzaadolie bevat deze hormoonondersteunende stof overigens niet.4 Lignanen zijn krachtige antioxidanten en fyto-oestrogene stoffen.
4. Fyto-oestrogenen zijn veel minder vertegenwoordigd in ons huidige voedsel. Dit heeft vooral te maken met: De raffinage van voeding. De meeste fyto-oestrogene stoffen zitten in het vlies van zaden, granen, rijst. Omdat wij deze meestal ‘wit’ eten (witte rijst, witte bloem, witte pasta …), eten wij deze vliezen niet meer. Kies dus waar mogelijk altijd voor volkoren.5
Weinig voedsel is onbespoten en juist onbespoten voedsel bevat fyto-oestrogenen. Fyto-oestrogenen worden door een plant aangemaakt om zich te beschermen tegen vraat en micro-organismen. Is deze noodzaak er niet, omdat de plant behandeld wordt met chemische gewasbeschermingsmiddelen, dan maakt hij deze stoffen veel minder sterk aan. Daarom zijn de hoeveelheden beschermende stoffen flink hoger in onbespoten voedsel, omdat de plant zichzelf dan wel moet beschermen.5
5. Een goede reden om fyto-oestrogenen een plekje te geven in je voedingspatroon is ook het feit dat er steeds meer zogenaamde xeno-oestrogenen (synthetische oestrogenen uit voedsel, water, het milieu et cetera) in ons leven komen. Dit worden ook wel endocriene disruptors genoemd. Xeno-oestrogenen moeten (mede) in toom gehouden worden door fyto-oestrogenen. Als er meer hormoonverstorende disruptors zijn, hebben we dus meer behoefte aan voedsel met fyto-oestrogenen. Fyto-oestrogenen zijn goed onderzocht als het gaat om risicovermindering bij borst- en prostaatkanker, maar ook hun rol bij gewichtsbeheersing wordt regelmatig onderzocht.5,6
 |
AromataseremmersLignanen hebben een paar eigenschappen die ook van groot belang zijn voor een gezonde hormoonbalans. Het zijn onder meer zogenaamde aromataseremmers. De zink in pompoenpitten heeft overigens ook die functie. Aromataseremmers zijn stoffen die de aanmaak van oestrogenen uit androgenen als testosteron remmen. Lignanen zorgen ook voor de aanmaak van SHBG, het zogenaamde seks-hormoon-bindende-globuline dat door de lever wordt aangemaakt. Zo’n 95 tot 98 procent van alle geslachtshormonen dienen ‘gebonden’ te zijn aan SHBG voor een gezonde hormoonbalans. Door bijvoorbeeld insulineresistentie, overgewicht, schildklierproblemen, chronische ontsteking, verminderde leverfunctie kan het gebeuren dat te weinig SHBG wordt aangemaakt. Het is verder belangrijk om te beseffen dat vooral ‘vrij testosteron’ (dus niet gebonden) wordt omgezet in DHT (dehydrotestosteron). Bij vrouwen geeft DHT vaak klachten als haargroei in het gelaat (hirsutisme), acne of haaruitval. Te veel vrij oestrogeen, door bijvoorbeeld te weinig SHBG, kan eveneens een scala aan hormonale klachten bij man en vrouw veroorzaken. DHT is bij het gros van de prostaatklachten een oorzaak.1,2 Bronnen |
Vezels voor je darmgezondheidPompoenpittoastjes bevatten veel meer vezels dan kant-en-klare toastjes van witte bloem. Dat gaat om ongeveer 8,5 gram vezels per 100 gram. Vezels, zeker dergelijke oplosbare vezels uit pitten, zijn erg belangrijk voor je darmgezondheid. Een gezonde darm moet de fyto-oestrogenen namelijk omzetten naar een ‘lichaamseigen’ vorm. Dan pas kunnen ze jouw oestrogeenbalans positief beïnvloeden. Met andere woorden: alleen meer fyto-oestrogenen eten helpt niet. Wil je fyto-oestrogenen zoals lignanen daadwerkelijk omzetten naar werkzame stoffen dan heb je gezonde darmflora nodig.1,2 Meer fyto-oestrogenen eten, betekent automatisch meer gezonde vezels voor een gezonde darmflora en dat is voor velen al een hele stap in de goede richting. De toastjes bevatten zink. Mocht je niet dol zijn op mijn zinkrijke toastjes: er is ook lekkere pompoenpitpasta (als broodbeleg of basis van sauzen) te koop in natuurwinkels. Of maak de overheerlijke zinkrijke crunch-to-go, die ik al eerder maakte voor Medisch Dossier.3 Bronnen |
Bronnen
1 www.ahealthylife.nl/voedingswaarde-pompoenpitten/
2 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10792163/
3 www.medischdossier.org/archief/supplementen-voor-een-gezonde-prostaat
4 https://lpi.oregonstate.edu/mic/dietary-factors/phytochemicals/lignans#:~:text=Lignans%20are%20present%20in%20a,47%2C%2079%2C%2080)
5 www.orthokennis.nl/artikelen/mannen-kunnen-lignanen-goed-gebruiken
6 https://rinekedijkinga.nl/weetjes/fyto-oestrogenen.html