Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Door het gebruik van bepaalde voedingssupplementen kunnen sommige medicijnen sterker of minder werken, of zelfs níet meer werken. Dat is ook het geval bij Ginseng en Ginkgo biloba in combinatie met antistollingsmiddelen.

Antistollingsmedicijnen (anticoagulantia) zijn medicijnen die de stolling van het bloed verminderen of vertragen. In de volksmond worden ze ook wel bloedverdunners genoemd. Dit is echter niet helemaal juist, omdat ze het bloed niet verdunnen maar ervoor zorgen dat de stolling minder snel optreedt. Artsen schrijven deze medicijnen voor aan personen die een bloedstolsel hebben (gehad), of hierop een groot risico lopen. Dit om schade, die ergens in het lichaam door een stolsel kan ontstaan, te voorkomen.

Hoe werken antistollingsmiddelen?

Antistollingsmedicijnen zijn in twee groepen te verdelen.1 Het minst krachtig zijn bloedplaatjesremmers, die worden voorgeschreven bij een relatief laag risico op het vormen van (gevaarlijke) bloedstolsels. De bloedplaatjesremmers zorgen ervoor dat het bloed minder snel stolt, door bloedplaatjes minder kleverig te maken. In Nederland vaak voorgeschreven bloedplaatjesremmers zijn onder andere acetylsalicylzuur (aspirine), carbasalaatcalcium (ascal), clopidogrel (plavix), dipyridamol en prasugrel.2
Naast bloedplaatjesremmers is er ook een groep krachtige antistollingsmedicijnen. Deze worden voorgeschreven wanneer mensen een veel hoger risico hebben op bloedstolsels, bijvoorbeeld na een hartinfarct. Er zijn twee soorten krachtige antistollingsmedicijnen. Allereerst de vitamine K-remmers. Zij zorgen ervoor dat het bloed minder snel stolt. Vitamine K is een belangrijk onderdeel van onze bloedstolling, het is nodig voor de aanmaak van stollingsfactoren in het bloed. Vitamine K-remmers die in Nederland veel worden voorgeschreven zijn acenocoumarol en fenprocoumon.
Het verschil tussen deze medicijnen ligt in de werkingsduur. Acenocoumarol heeft een kortere werkingsduur dan fenprocoumon. Acenocoumarol is dus sneller uit het lichaam verdwenen. Eerder werd in Nederland ook het medicijn warfarine voorgeschreven. Dit geneesmiddel heeft hier nu echter geen officiële registratie meer. In veel andere landen wordt het nog wel voorgeschreven als antistollingsmiddel.
De tweede soort krachtige antistollingsmiddelen zijn Directe Orale Anti Coagulantia (DOAC’s). Zij hebben rechtstreeks invloed op een van de stollingseiwitten (trombine en stollingsfactor Xa). Ze remmen dus een specifieke stap in de stolling van het bloed. In Nederland bekende DOAC’s zijn bijvoorbeeld apixaban, dabigatran en rivaroxaban. Artsen schrijven DOAC’s voor aan patiënten met een hoog risico op stolsels en op aandoeningen, zoals een (long)embolie, hartinfarct of beroerte.

Ginseng

Ginseng (Panax ginseng) is in Azië al duizenden jaren bekend om zijn gezondheidsbevorderende eigenschappen. De twee bekendste soorten zijn P. quinquefolius en P. ginseng. De wortels van de plant bevatten de actieve ingrediënten, ginsenoïden, die zowel het lichamelijke als geestelijke uithoudingsvermogen stimuleren.
Ginseng wordt in voedingssupplementen verwerkt vanwege de mogelijke prestatieverhogende invloed voor zowel lichaam als geest. U kunt het gebruiken bij lichamelijke vermoeidheid, maar ook voor een betere concentratie.3 De traditionele effecten van Ginseng zijn veelbelovend, maar er zijn meer wetenschappelijke studies nodig om deze effecten beter te duiden.

Interactie met Ginseng

Omdat het kruidenpreparaat Ginseng een werking heeft in het lichaam, kan het ook de werking van bepaalde medicijnen in het lichaam beïnvloeden. Zo ook bij antistollingsmiddelen. Bij kruidenpreparaten met Ginseng is de interactie met het medicijn warfarine het meest onderzocht. Warfarine is een antistollingsmedicijn dat niet in Nederland wordt verkocht. Toch is de interactie met dit medicijn belangrijk om meer te weten over de effecten van het tegelijk gebruiken van antistollingsmiddelen en Ginseng.
Voedingssupplementen met Ginseng zorgen in eerste instantie voor een afname van de samen-klontering van bloedplaatjes en versterken daarmee het effect van antistollingsmiddelen. Er is dan een grotere kans op het optreden van bloedingen. Maar daarnaast laten studies zien dat Ginseng inspeelt op enzymen (cytochroom P450) en hun aanmaak stimuleert. Dit enzym zet warfarine om. Hierdoor worden lagere plasmaspiegels gevonden van warfarine. Dit suggereert een afname van het antistollingseffect.
Door zowel een versterking als een afname van het antistollingseffect van het medicijn is het niet duidelijk wat er precies in het lichaam kan gebeuren. Het kan zijn dat er geen effect optreedt, maar het kan er ook voor zorgen dat de bloedstollingstijd toe- of afneemt. Bij een toename van de bloedstollingstijd is er in theorie een grotere kans op een bloedpropje en bij een afname een grotere kans op bloedingen. Omdat meer onderzoek nodig is om de exacte wisselwerking van Ginseng met antistollingsmiddelen vast te stellen, is voorzichtigheid geboden bij het gelijktijdig gebruik van Ginseng met verschillende antistollingsmiddelen.

Ginkgo biloba

De bladeren van de Ginkgo biloba, ook wel Japanse Tempelboom genoemd, worden verwerkt in voedingssupplementen vanwege het gunstige effect op de bloedsomloop.
Een van de effecten van de bladeren van de Ginkgo is dat ze de doorbloeding bevorderen. Hierdoor neemt ook de doorbloeding van de hersenen toe, en daardoor kan het helpen bij het verbeteren van het geheugen en het concentratievermogen. Doordat Ginkgo de doorbloeding bevordert, kan het kruid ook helpen bij koude handen en voeten of zware benen.4

Interactie met Ginkgo biloba

Kruidenpreparaten met Ginkgo biloba hebben een effect op de bloedstolling. Werkzame stoffen in het kruid hebben mogelijk een remmende werking op de samenklontering van bloedplaatjes. Daarnaast kunnen kruidensupplementen met Ginkgo biloba een effect hebben op de hoeveelheid van een geneesmiddel in het bloed. Afhankelijk van de precieze samenstelling van het preparaat remmen of versterken ze de werking van bepaalde leverenzymen, zoals cytochroom P450. De plasmaspiegel van een antistollingsmiddel kan dan hoger of lager uitvallen. Bij een hogere plasmaspiegel van het medicijn kan de werking van het antistollingsmiddel worden versterkt. Hierdoor zijn bloedingen mogelijk. Bij een lagere plasmaspiegel wordt het effect minder en is er kans op een bloedpropje.

Literatuur
1. https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/behandelingen/medicijnen/antistollingsmedicijnen
2. https://www.hetcat.nl/patienten/voorlichting-algemeen/antistollingsmiddelen/nieuwe-pagina-3/
3. https://supplementinfo.nl/ginseng/
4. https://supplementinfo.nl/ginkgo-biloba/

Bronnen
Natural medicines database: https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com
RIVM: https://www.rivm.nl/nieuws/gelijktijdig-gebruik-van-kruidenpreparaten-en-geneesmiddelen-soms-riskant
Factsheets zorgprofessionals IVM en NPN: ‘Wisselwerking van ginseng met antistollingsmedicijnen’ en ‘Wisselwerking van Ginkgo biloba met antistollingsmedicijnen’.

Oppassen met ginseng en ginkgo biloba

Het gebruik van Ginseng en Ginkgo biloba gaat niet goed samen met het gebruik van antistollingsmedicijnen. Antistollingsmedicijnen zorgen dat het bloed langzamer stolt. Ook Ginseng en Ginkgo biloba hebben mogelijk een effect op de stolling van het bloed. Gebruikt u één van deze kruidenpreparaten samen met een antistollingsmedicijn, dan heeft u meer kans op bloedingen. Bij gebruik van Ginseng samen met een antistollingsmedicijn kan soms ook het antistollingsmedicijn juist minder goed werken.
Wat moet ik doen?
Gebruikt u een antistollingsmiddel? Start dan niet met Ginseng of Ginkgo biloba. Gebruikt u al Ginseng of Ginkgo biloba samen met een antistollingsmedicijn? Laat dan de arts en apotheker of trombosedienst weten dat u deze combinatie gebruikt. Zij kunnen u vertellen of stoppen met Ginseng of Ginkgo biloba noodzakelijk is.