Ik weet intussen niet meer wat ik mijn kinderen het best te drinken kan geven. Ik vind het niet goed als ze frisdrank krijgen, maar ik lees steeds vaker dat fruitsap niet veel beter is. KUNT U EEN GEZOND ALTERNATIEF GEVEN VOOR KINDEREN OM TE DRINKEN, OF IS WATER DE ENIGE OPTIE?
– AE, Londen
Voordat er frisdrank, fruitsap en andere zoete drankjes waren voor kinderen, dronken ze vooral water en melk. Tegenwoordig denken veel ouders dat fruitsapjes een handige manier zijn om hun kinderen aan ‘vijf porties fruit per dag’ te helpen. Maar er zijn steeds meer aanwijzingen dat wanneer een baby of een kind fruitsap in zijn fles of beker krijgt, ook al is het 100 procent puur en ongezoet, ze niet beter af zijn dan met frisdrank.
In de fruitsappen en fruitdrankjes die op de markt zijn, zijn schilletjes en vruchtvlees verwijderd en daarmee de belangrijkste voedingstoffen en vezels. De vezels die een hele vrucht bevat, ‘verzachten’ de schadelijke effecten van de vruchtensuiker (fructose). Een standaard hoeveelheid fruitsap bevat ongeveer acht zeer volle theelepels suiker.
Sappen die uit geconcentreerd fruitsap zijn gemaakt, zijn zeer uitvoerig bewerkt. Het sap wordt uit de vruchten geperst en geconcentreerd (het water eruit verdampt) waarna het wordt ingevroren en verscheept naar het land van afzet, alwaar de hoeveelheid water die eruit gehaald was weer wordt toegevoegd. Lang houdbare sappen zijn meestal gepasteuriseerd. Dat gebeurt in een verhittingsproces waarbij nog meer voedingstoffen worden vernietigd.
Bij een recent onderzoek met 10.000 peuters en kleuters bleek dat de kinderen die al wat zwaarder waren en één of twee zoete drankjes per dag dronken (inclusief puur natuurlijk appelsap), na een jaar een hoger risico liepen van ernstig overgewicht. De onderzoekers wezen er tevens op dat deze drankjes snel en makkelijk te drinken zijn en minder goed vullen dan voedingsmiddelen met veel vezels.1
Ook bij het continue onderzoek Nurses’ Health Study is gebleken dat vrouwen die meer gezoete dranken gingen drinken, van eens per week naar eens per dag, meer in gewicht aankwamen en/of een twee keer zo hoog risico kregen van diabetes type 2 ten opzichte van diegenen die het bij eens per week hielden.2 De conclusie van de onderzoekers was dat het ‘menselijk lichaam bepaalde vloeibare calorieën anders verwerkt dan calorieën uit vast voedsel. Het lijkt of de hersenen niet registreren dat er zojuist 150 calorieën gedronken zijn, zodat de drinker daarna nog evenveel zal eten als zonder die calorieën. Het lijkt alsof dit steeds het geval is wanneer suiker met water vermengd wordt.’
Het probleem doet zich waarschijnlijk nog sterker voor bij drankjes met toegevoegde zoetstoffen (zoals suiker of ahornsiroop). Daardoor is het heel gemakkelijk veel calorieën te nuttigen die geen enkele voedingswaarde hebben. Voor ouders is het verstandig de etiketten van fruitsappen beter te bekijken en zich tevens af te vragen wat fruitdrankjes het gezin daadwerkelijk kosten. Bij een onderzoek door de Engelse voedingscommissie bleek dat in veel fruitdrankjes het fruitgehalte zo laag is, dat de werkelijke kosten per liter sap kunnen oplopen tot bijna 35 pond (ongeveer 50 euro). De volledige onderzoeksuitkomsten zijn te vinden in hun Food Magazine (30 april 2004) en op hun website: www.foodcomm.org.uk.
Wie toch fruitsap wil blijven drinken, kan het best een citruspers kopen of een sapcentrifuge. Op die manier kunt u zelf de velletjes en vezels toevoegen. Mochten de kinderen al heel veel fruitsappen drinken, probeer ze dit dan langzaam te laten afwennen. Begin geleidelijk door het sap iets te verdunnen met water, en voer de hoeveelheid water langzaam op. Met koolzuurhoudend mineraalwater kunt u verdunde sapjes aantrekkelijker maken.
Uiteindelijk is het echter zo dat kinderen voor hun gezondheid geen fruitsap nodig hebben. De American Pediatric Association beveelt maximaal 100-180 ml per dag aan voor kinderen vanaf een jaar. Voor kinderen jonger dan een jaar wordt sap in welke vorm dan ook niet aanbevolen.
BRONNEN:
1Pediatrics, 2005; 115: e223-229
2JAMA, 2004; 292: 927-934