Verleg je aandacht van je hoofd naar je lijf ter verlichting van stress en onrust, zegt Charlotte Watts

Ben je zo bezig met wat zich in je hoofd afspeelt dat je vergeet dat je ook nog een lijf hebt? Dat overkomt velen van ons. Maar het is cruciaal voor je mentale en fysieke gezondheid om je bewust te zijn van je lichaam en je gevoelens op dit moment, ofwel dat je ‘lichaamsbewustzijn’ of ‘belichaamd bewustzijn’ hebt.

Veel soorten psychotherapie erkennen inmiddels dat het nodig is om het lichaamsbewustzijn in de oefeningen mee te nemen voor het bereiken van echte ontspanning.
Volgens een recente studie naar cognitieve gedragstherapie (CGT) – een gangbare praattherapie bij angst, paniekaanvallen, depressie, eetstoornissen en andere psychische aandoeningen – kan het integreren van lichaamsgerichte oefeningen in CGT de uitkomst van allerlei emotionele stoornissen mogelijk verbeteren.1 Bij belichaamd bewustzijn staat de idee centraal dat lichaam en geest niet los van elkaar staan, maar een geïntegreerd en interactief geheel zijn. Vroeger ging men ervan uit dat emotioneel trauma een puur psychisch probleem was, maar tegenwoordig wordt erkend dat het langdurige effecten heeft op zowel lichaam als geest. Zoals Bessel van der Kolk schrijft in zijn boek The body keeps the score: ‘We herinneren ons een trauma niet zozeer via woorden maar meer via onze gevoelens en ons lichaam.’

Bewust bewegen

Leren om je bewuster te worden van je lichaam en je gevoelens in het hier en nu kan helpen om stress, angst en depressie te verlichten. Ga je helemaal op in je angstige en verontrustende gedachten en sluit je je af voor je innerlijke, lichamelijke gewaarwordingen, dan heb je volgens onderzoek meer kans op psychische problemen.2
Bij mindfulness en lichaams-gerichte therapieën wordt de focus vaak gericht op de adem als anker, omdat de ademhaling voor de meeste mensen een neutrale gewaarwording is die ons in de werkelijkheid van het hier en nu houdt. Een nuttige ademoefening is de zogenaamde ‘buikademhaling’, waarbij je diep ademhaalt in je buik in plaats van alleen hoog in de borst. Een oppervlakkige ademhaling in het borstgebied wijst vaak op gevoelens van stress en angst, wat kan leiden tot spanning in het bovenlichaam.

Lichaamsgerichte oefeningen

De volgende lichaamsgerichte oefeningen zijn ontworpen om op speelse en bewuste wijze weer in contact te komen met je lijf. Het zijn grondoefeningen, waardoor je soepel kunt bewegen zonder jezelf overeind te moeten houden. Zo kun je eenvoudig vastgezette spanningen loslaten, die er zijn ingeslopen en gewoonte zijn geworden door stress, trauma of een slechte houding (zoals een verkeerde houding als je zit of autorijdt, of de verkeerde manier waarop je je telefoon vasthoudt). Het lijkt misschien alsof je niet veel hoeft te doen bij deze oefeningen, maar ze hebben een diepgaande invloed op weefsels en zorgen voor een meditatieve gerichtheid op je lichaam. Dit helpt vooral bij angstige mensen of bij mensen die zich ‘opgesloten’ voelen bij een stille meditatie.
Het stimuleren van je lichaamsbewustzijn op deze manier helpt ook om te bewegen met meer coördinatie en ‘gratie’. Mensen die geen toegang hebben tot de lagere hersengebieden en het spiergeheugen bewegen zich vaak houteriger, vanuit de hogere, ‘denkende’ hersengebieden in plaats van geïntegreerd, met het hele lichaam.

BRONNEN:
1 Behav Sci (Basel), 2018; 8: 29
2 Behav Res Ther, 2016; 85: 43–52