Ik zou graag een antwoord vinden voor een aantal luchtwegproblemen waarmee mijn gezinsleden in deze tijd van het jaar altijd kampen. De een krijgt keelontsteking, de ander worstelt met COPD (chronische obstructieve luchtwegaandoeningen) en heeft een constant piepende ademhaling, en weer een ander heeft een zeer ernstige en aanhoudende bronchitis. Verschillende gezinsleden worden elke winter opnieuw getroffen door deze kwalen. Soms ontstaan ze na een verkoudheid of griep, soms komen ze gewoon uit zichzelf. Zelfs mijn zoontje van 18 maanden heeft er last van. Ze hebben waarschijnlijk weinig weerstand. Tot nu toe hebben we niet echt een permanente oplossing kunnen vinden. Hebt u ideeën wat kan helpen?
R.B. – per e-mail


Ik heb ideeën genoeg. Hier volgt een opsomming van een aantal natuurlijke medicinale hulpmiddelen die nuttig kunnen zijn voor alle klachten in uw gezin.

Tijm en primula zijn planten die misschien wel in uw tuin groeien en verlichting geven bij astmatische klachten. Onderzoek naar de olie in tijm (Thymus vulgaris) laat zien dat het de zwelling van de binnenbekleding van de longen kan verminderen. Deze zwelling ligt meestal ten grondslag aan het taaie slijm waar mensen met longaandoeningen last van hebben, wat op zijn beurt hoest veroorzaakt en een vernauwing van de bronchiën, waardoor iemand het benauwd heeft. Tijm werkt ook sterk tegen microben, en valt de bacteriën en virussen aan die de ontsteking veroorzaken. Daarnaast kunnen de flavonoïden in tijm hoestbuien verlichten en de terpenen vergemakkelijken het om slijm op te hoesten.1
Uit verschillende klinische studies is gebleken dat de slijmoplossende activiteit van tijm versterkt wordt als het wordt toegediend in combinatie met sleutelbloemwortel (Primulae radix). Een preparaat dat beide planten combineert kan zowel de symptomen als de duur van acute bronchitis flink verminderen.2

De gulden sleutelbloem (Primula veris) is een bekende, vroegbloeiende plant. Dit kruid zorgt dat het vastzittende slijm loskomt, zodat de longen zich gemakkelijker van dit slijm kunnen ontdoen. Het bevat ook saponienen, die de vorming van meer vloeibare bronchiale afscheiding stimuleren. Deze afscheiding zorgt dat de luchtwegen ‘gesmeerd’ worden. Saponienen bevorderen ook de weerstand en beschermen tegen infectie.
U maakt zelf een aftreksel van tijm door één volle theelepel verse, biologische tijm (liefst van een natuurgeneeskundige of fytotherapeut) in 250 ml kokend water op te lossen. Laat dit vijf minuten trekken. U kunt drie koppen thee per dag nemen, die u zoveel mogelijk over de dag verdeelt.

IJslands mos (Cetraria islandica) is een korstmos (licheen), wat iets heel anders is dan een mos. Het wordt al sinds de zeventiende eeuw in Noorwegen, Lapland en IJsland gebruikt als effectieve slijmoplosser bij bronchitis en verstopte luchtwegen.3 De gedroogde licheen is als tinctuur verkrijgbaar.

Baardmos (Usnea) is een borstelig korstmos dat meestal aan boomtakken groeit. Het kan helpen tegen tonsillitis (angina of ontstoken keelamandelen). Ook dit korstmos is als tinctuur verkrijgbaar. 4


Salie (Salvia officinalis), toegediend met behulp van een spray, wordt goed verdragen. Het helpt snel en goed tegen acute faryngitis (ontsteking van de keelholte) veroorzaakt door een virus of schimmel. Het geeft al binnen twee uur verlichting van de symptomen, met name een zere keel.5 Er zijn ook middelen te koop die tijm en salie combineren. Let op: voorkom dat de spray in uw neus of ogen komt. Een meer traditionele manier van toedienen is met behulp van thee: laat één volle theelepel verse saliebladeren drie minuten trekken in een beker kokend water, waarna u het zeeft. Drink drie bekers thee per dag.
Tussen twee haakjes: salie heeft ook een remmende werking op het herpessimplexvirus type 1, die de beruchte koortslip veroorzaakt. Dep de betreffende plek gewoon met het extract van salie.

Ganzerik (Aremonia agrimonoides) kan de slijmvliezen van de luchtwegen sterker maken, ontstekingen tegengaan, de aanmaak van slijm remmen en de groei en verspreiding van bacteriën belemmeren. Het helpt tegen een geïrriteerde keel en heeft soms een licht pijnstillende werking. 6 Maak een ganzerikextract door één tot anderhalve theelepel aan 150 ml kokend water toe te voegen. Laat een kwartier trekken, zeef de vloeistof en laat afkoelen tot lauwwarm. Dan kunt u hem gebruiken om 1 minuut te gorgelen.

Smalle weegbree (Plantago lanceolata). Dit traditionele, Oostenrijkse medicijn wordt als siroop of thee ingenomen. Onderzoek heeft bevestigd dat het een zeer effectief hoestmiddel is.7 Zelf thee maken: voeg 3 gram van het gedroogde kruid aan 150 ml kokend water toe. Laat tien minuten trekken en drink drie bekers per dag.

Cistusroos (Cistus incanus) is rijk aan polyfenolen. Verschillende studies hebben aangetoond dat deze stoffen ervoor zorgen dat cistusroos een geweldige antiviraal middel is voor mensen met luchtweginfecties, met name griep.8
Virussen infecteren cellen door zichzelf succesvol te camoufleren en zo te voorkomen dat ze worden opgemerkt door de cellen die ze willen binnendringen. Maar cistusroos verhindert dit door de oppervlaktestructuur van het virus te veranderen, waardoor de cellen het als indringer kunnen identificeren.9 Cistusroos was vooral van invloed op C-reactieve proteïne (CRP), toen het bloed van patiënten op ontstekingsmarkers (stoffen die op een ontsteking duiden) werd onderzocht. Het plantengeneesmiddel gaf een duidelijke afname van de symptomen vergeleken met een placebo.10
In de Oostenrijkse natuurgeneeskundige traditie wordt Cistus incanus vaak gegeven in combinatie met groene thee. Onderzoek heeft echter aangetoond dat deze combinatie minder goed werkte tegen de symptomen.11
Zelf thee maken: doe drie theelepels van het kruid in een liter kokend water en laat drie minuten trekken. Neem vijf koppen thee per dag en verspreid ze over de dag.

Koninginnenkruid of leverkruid (Eupatorium cannabinum) versterkt het immuunsysteem. De flavonoïden, etherische oliën en niet-giftige alkaloïden stimuleren immunologische, antibacteriële en celgroeiremmende activiteiten. De antimicrobiële activiteit van de essentiële olie werd ook onderzocht bij acht grampositieve en gramnegatieve bacteriesoorten, waaronder Staphylococcus aureus, Streptococcus faecalis, Bacillus subtilis, Escherichia coli en Salmonella typhi. De olie bleek tegen alle soorten goed te werken, vooral de grampositieve bacteriën.
Onlangs bleek de plant ook werkzaam als een oppepper van het afweersysteem doordat ze de weerstand van het lichaam tegen plotselinge virale en andere infecties in stand hield.12
Het kruid is onder de Latijnse naam alshomeopathisch geneesmiddel verkijgbaar.

Pelargonium sidoides: deze plant, die oorspronkelijk uit Zuid-Afrika komt en vaak ten onrechte ‘geranium’ wordt genoemd, is onderzocht in een analyse waarin zes gerandomiseerde, gecontroleerde en gepubliceerde studies werden samengevoegd. Ze bleek werkzaam bij patiënten met acute bronchitis.13
De plant zou de afweermechanismen van ons lichaam tegen bacteriën en virussen bevorderen, symptomen zoals slijm verminderen, en veilig en geschikt zijn voor het hele gezin (zelfs kinderen van een jaar oud).14
Een extract van de wortels van de Pelargonium sidoides is als kruidengeneesmiddel verkrijgbaar.

Gelukkig dat er zoveel natuurlijke remedies voorhanden zijn waarvan wetenschappelijk is vastgesteld dat ze werken. Je vraagt je af waarom er nog mensen zijn die naar de minder-effectieve chemofarmaceutische producten grijpen. Die zijn weliswaar overal vrij verkrijgbaar, maar gaan vaak met bijwerkingen gepaard.

1 Life Sci J, 2013; 10: 693-9
2 Phytomedicine, 1997; 4: 287-93
3 Committee on Herbal Medicinal
Products (HMPC). ‘Assessment report on Cetraria islandica (L.) Acharius s.I., thallus’ [draft]. Londen: European Medicines Agency, 2014: 6-8
4 Blumenthal M, ed. ‘Usnea’, in The Complete German Commission E Monographs. Austin: American Botanical Council, 1998: 224 
5 Eur J Med Res, 2006; 11: 20-6
6 Schilcher H, Kammerer S. Leitfaden Phytotherapie [Guide to Phytotherapy]. München: Urban & Fischer Verlag, 2000: 164-5, 481
7 J Ethnopharmacol, 2013; 149: 750-71
8 Antiviral Res, 2007; 76: 38-47
9 Am J Pathol, 1993; 143: 1241-9; Asian J Anim Vet Adv, 2011; 6: 1125-52
10 Antiviral Res, 2009; 84: 267-71
11 Phytother Res, 2010; 24: 96-100
12 Rom Biotech Lett, 2013; 18: 8779-86
13 Phytomedicine, 2008; 15: 378-85
14 Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). ‘Assessment report on Pelargonium sidoides DC and/or Pelargonium reniforme Curt., radix’. Londen: European Medicines Agency, 2013: 25-6

[Streamers:]
Salie geeft al binnen twee uur verlichting van de symptomen, met name een zere keel
Onderzoek heeft bevestigd dat smalle weegbree een zeer effectief hoestmiddel is
Ganzerik helpt tegen een geïrriteerde keel en heeft soms een licht pijnstillende werking
Salie heeft ook een remmende werking op het herpessimplexvirus type 1, die de beruchte koortslip veroorzaakt