[rubriek: Medicijnen versus Moeder Natuur]

Gember of medicijnen tegen de misselijkheid?

Helpt gember net zo goed tegen misselijkheid en braken als een anti-braakmiddel?

Door: Joanna Evans

Gember is een van de populairste natuurlijke middelen tegen misselijkheid. We kennen het in de vorm van gemberthee, -snoepjes, -siroop, -koekjes of -supplementen. Maar werkt het ook? En hoe goed werkt gember vergeleken met anti-emetica: medicijnen tegen misselijkheid en braken? Laten we eens naar het bewijs kijken.

Ochtendmisselijkheid
Er is veel bewijs dat gember helpt tegen misselijkheid en braken bij zwangerschap. Daarom wordt het zowel door alternatieve als conventionele artsen aanbevolen.
In een trial ervoer 77 procent van de vrouwen die gembersiroop kregen (4 maal daags 1 eetlepel in een glas water) een aanmerkelijke vermindering van hun misselijkheid. In de placebogroep was dat slechts 20 procent. En zes dagen na aanvang van de behandeling waren er in de gembergroep meer dan drie keer zoveel vrouwen die niet meer braakten als in de placebogroep.1
In een andere placebogecontroleerde studie bleek het eten van gemberkoekjes een goede remedie om zwangerschapsmisselijkheid te verlichten. Het hielp ook tegen braken, zij het in mindere mate.2
Het gebruik van gember is zelfs vergeleken met het slikken van gangbare medicijnen tegen misselijkheid en braken bij zwangerschap, zoals dimenhydrinaat en metoclopramide (Primperan). In een proef bij 170 zwangere vrouwen door het Thaise Thammasat Universiteitsziekenhuis in Bangkok bleek twee maal daags 50 mg gember net zo goed te werken als dimenhydrinaat. Maar gember had minder bijwerkingen, zoals bijvoorbeeld sufheid.3
In een andere studie leek gember minder effectief dan metoclopramide, maar het scheelde weinig. ‘Het kan een goed alternatief zijn voor metoclopramide,’ concludeerden de onderzoekers.
Er is ook een aantal overzichtsstudies uitgevoerd waarin alle uitkomsten uit studies over gember tegen misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap werden getoetst. De ene analyse concludeerde dat het wel tegen misselijkheid hielp, maar minder tegen braken.5 Een andere analyse meldde dat gember aanzienlijk effectiever was dan een placebo als het ging om de frequentie van braken en de hevigheid van de misselijkheid.6

Reisziekte
Er is minder onderzoek gedaan naar gember tegen reisziekte, maar uit een studie bleek dat het beter hielp dan dimenhydrinaat. De conclusie uit een vervolgstudie was dat 1 gram gember bij marinecadetten hielp om de ernst van zeeziekte op volle zee te verminderen, hoewel de resultaten statistisch niet significant waren.7
Ander onderzoek wijst echter uit dat gember bij reisziekte niet beter werkt dan een placebo.8

Postoperatieve misselijkheid
Bij misselijkheid en braken na een operatie is de uitkomst duidelijker. In een kwalitatief goed uitgevoerd onderzoek bij 60 vrouwen, na een grote gynaecologische ingreep, waren er minder gevallen van misselijkheid bij degenen die gemberwortel kregen dan in de placebogroep. Het kruid werkte even goed als metoclopramide.9
Ook in een andere studie bleek gember net zo werkzaam als metoclopramide tegen postoperatieve misselijkheid en braken. De studie betrof 120 vrouwen die een dag werden opgenomen voor een gynaecologische operatie. Beide middelen werkten beter dan een placebo.10
Volgens een analyse van alle studies tot nog toe is een dosis van minimaal 1 gram gember ‘effectiever dan een placebo om postoperatieve misselijkheid en braken te voorkomen.’11

Misselijkheid door chemotherapie
Gember lijkt ook veelbelovend tegen misselijkheid en braken bij chemotherapie, hoewel het onderzoek hiernaar uiteenlopende resultaten laat zien. In een literatuurstudie van de Universiteit van Queensland in Australië lieten drie trials positieve effecten van gember zien; uit twee trials kwam een voorkeur voor gember naar voren, maar onder voorbehoud; bij twee andere trials was de conclusie dat gember niet effectief was tegen misselijkheid bij chemo.12

Veiligheid en bijwerkingen
Dat er goede ervaringen zijn met gember in de strijd tegen de verschillende soorten misselijkheid en braken is goed nieuws voor iedereen die de bijwerkingen van conventionele anti-emetica liever vermijdt. Gember blijkt over het algemeen veilig. Bijwerkingen zijn zeldzaam, maar er kunnen milde spijsverteringsklachten optreden, zoals zuurbranden en diarree.7
Antihistaminica zoals dimenhydrinaat kunnen zowel slaperigheid veroorzaken als een droge mond en wazig zien. En dopamine-antagonisten als metoclopramide kunnen veel ernstigere bijwerkingen hebben, waaronder tardieve dyskinesie: een slecht te behandelen, vaak ongeneeslijke neurologische aandoening die zich kenmerkt door onwillekeurige bewegingen van gezicht en ledematen.13 In 2009 dwong de Amerikaanse FDA de fabrikanten van metoclopramide zelfs om de gebruikers via een etiket te waarschuwen voor het gevaar op tardieve dyskinesie bij chronisch gebruik of hoge doseringen.14
Wat de veiligheid tijdens de zwangerschap betreft: bij metoclopramide is er geen bewijs voor schade aan de foetus.15
Verschillende wetenschappelijke studies hebben gember veilig bevonden voor gebruik tijdens de zwangerschap. Bij een van de onderzoeken waren 68.500 zwangere vrouwen betrokken, van wie er meer dan 1000 gember hadden gekregen.16
Twee kleinschalige onderzoeken ontdekten weliswaar een miniem, niet significant hoger risico op een kleinere of doodgeboren baby bij vrouwen die meldden tijdens hun zwangerschap gember te hebben gebruikt.17 Maar de studies kenden een aantal beperkingen die van invloed konden zijn, zoals uiteenlopende doseringen en het mogelijke gebruik van andere medicatie Uiteindelijk is men het erover eens dat gember veilig is tijdens de zwangerschap, zolang de dosering niet hoger is dan 1 tot 1,5 gram verdeeld over de dag.18

Moraal van het verhaal
Gember blijkt in verschillende vormen een effectief, natuurlijk alternatief voor misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap, na een operatie en mogelijk ook bij reisziekte en chemotherapie. Als het om de dosering gaat, doet u er verstandig aan een bevoegd kruidenarts te raadplegen, die u op basis van uw persoonlijke omstandigheden kan adviseren.
Mocht u zich toch zorgen maken over de veiligheid van gember tijdens de zwangerschap, dan is vitamine B6 een goed alternatief. Ook kunt u vaker kleinere porties nemen.

Literatuur:
1 1. Altern Ther Health Med, 2002; 8: 89-91
2 2. Acta Med Iranica, 2009; 47: 51-6
3 3. J Med Assoc Thai, 2007; 90: 1703-9
4 4. Pak J Biol Sci, 2011; 14: 817-20
5 5. Nutr J, 2014; 13: 20
6 6. Women Birth, 2013; 26: e26-30
7 7. Am Fam Physician, 2007; 75: 1689-91
8 8. Clin Res Pr Drug Regul Aff, 1988; 6: 129-36
9 9. Anaesthesia, 1990; 45: 669-71
1 10. Anaesthesia, 1993; 48: 715-7
1 11. Am J Obstet Gynecol, 2006; 194: 95-9
1 12. Nutr Rev, 2013; 71: 245-54
1 13. Am Fam Physician, 2004; 69: 1169-74
1 14. www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm149533.htm
1 15. Am Fam Physician, 2003; 68: 121-8
1 16. Eur J Clin Pharmacol, 2013; 69: 269-77
1 17. Am J Obstet Gynecol, 2003; 189: 1374-7; J Obstet Gynaecol, 2015; 35: 125-30
1 18. Med Herbalism, 1991; 3: 7; www.drweil.com/drw/u/QAA400749/Avoid-Ginger-While-Pregnant.html

[Streamers:]
In een trial ervoer 77 procent van de vrouwen die gembersiroop kregen een aanmerkelijke vermindering van hun misselijkheid
Ook in een andere studie bleek gember net zo werkzaam als metoclopramide tegen postoperatieve misselijkheid en braken