Er is een medisch probleem dat een grotere kostenpost dreigt te worden dan de behandeling van alle soorten kanker bij elkaar opgeteld, en dat is rugpijn.
Het tijdschrift van de Amerikaanse Artsenvereniging, Journal of the American Medical Association, besteedde in februari 2008 aandacht aan de torenhoge kosten van de behandeling van rugproblemen. Uit de studie die gepubliceerd werd, bleek dat de Amerikanen in 2005 het onvoorstelbare bedrag van omgerekend bijna 72 miljard euro uitgaven aan hun rug. Dan praten we over een stijging van 65 procent in minder dan tien jaar. Aan kankerbehandelingen wordt ongeveer hetzelfde uitgegeven, maar de kosten van rugbehandelingen stijgen nog steeds.
Alsof dat nog niet erg genoeg is, steeg het bedrag dat in dezelfde periode (1997-2005) aan geneesmiddelen werd uitgegeven met 171 procent; de teller stond alleen al in 2005 op ruim 16,5 miljard euro. De stijging voor verdovende pijnstillers bedroeg 425 procent.
In het Verenigd Koninkrijk zijn de cijfers vergelijkbaar, met dien verstande dat de rekening daar grotendeels door het ziekenfonds (de National Health Service) betaald wordt, en het geld dus door de belastingbetaler moet worden opgehoest.
En als er nou iets bereíkt werd met al dat geld dat we aan onze ruggen uitgeven… Maar de kille cijfers van het landelijke gezondheidsonderzoek in de VS laten een angstaanjagend beeld zien: het aantal mensen met lage rug- en nekpijn die zo ernstig is dat ze in hun doen en laten belemmerd worden, is meer dan verdubbeld. En beide aandoeningen staan boven aan de lijst met kwalen die tot arbeidsongeschiktheid leiden. Alleen al in 2012 resulteerde dat in 291 miljoen niet-gewerkte dagen.
Bovenaan de lijst van vermeende rugproblemen staat ischias, een aandoening waarbij de patiënt een scherpe, uitstralende pijn ervaart van de bilspieren naar de achterkant van de voet. Zo’n 40 procent van alle Amerikanen en Britten krijgen op enig moment in hun leven last van ischias. Vaak gaat dat gepaard met pijn in andere delen van de rug.
Meestal beschouwen medici ischias als een probleem van de ruggengraat of plakken ze er het etiket zenuwpijn zonder aanwijsbare oorzaak op.
Op de gezondheidssite van de opleiding geneeskunde aan de Harvard-universiteit staat: ‘Een vaak voorkomende boosdoener bij ischias is een hernia (andere namen: discushernia, gescheurde tussenwervelschijf of beknelde zenuw). Na verloop van tijd kunnen tussenwervelschijven dunner worden. Of een wervel kan naar voren schuiven waardoor er een zenuw bekneld raakt, als een tuinslang met een knik erin. Dat kan gebeuren door letsel of een blessure, maar is vaak het gevolg van jarenlang bukken en te lang achter elkaar zitten.’
Als geneesmiddelen de pijn niet verhelpen – en vaak is dat het geval – en de pijn verergert, grijpen de artsen naar het mes, een behandelwijze die net als pijnbestrijding in opmars is. Elk jaar worden meer dan één miljoen operaties uitgevoerd in de VS. Een kwart daarvan bestaat uit het operatief vastzetten van rugwervels (spondylodese), de meest gekozen optie bij ischias. Kostenplaatje: bijna 50.000 euro per operatie.
Ongeveer 50 procent van die operatieve ingrepen resulteert in het Failed Back Surgery Syndrome, ook wel zenuwwortelpijn genoemd, waarbij het probleem niet is opgelost maar is verergerd. De vermaarde Britse orthopedisch chirurg Gordon Waddell schatte eens dat slechts 1 procent van de patiënten met lage rugpijn echt gebaat is bij een operatie.
Neem het voorbeeld van tentoonstellingsmanager Maggie Hayward. Zij nam een tweede hypotheek op haar huis om de 40.000 euro te kunnen betalen die nodig was voor een spondylodese. Ze rekende erop dat ze na de operatie zo de stekende, brandende pijn in haar onderrug en benen kwijt zou zijn. Het was een laatste redmiddel, aangezien ze zo ongeveer alles al had geprobeerd, van acupunctuur tot tractie. Niets had geholpen.
Maar zoals zo vaak het geval is, was de pijn na de operatie helemaal niet minder. Maggie moest haar baan opzeggen en heeft nooit meer kunnen werken.
De reden dat het vaak misgaat, zeker bij een operatie, is het simpele feit dat de pijn die uitstraalt naar het been niets met de ruggengraat te maken heeft.
Mitchell Yass behoort tot de groeiende groep vooruitstrevende fysiotherapeuten die tot de conclusie zijn gekomen dat ischiaspijn niet uit de rug komt, maar uit de heup.
Een onevenwichtige spierontwikkeling in de heup maakt dat sommige spieren te hard moeten werken. Uiteindelijk raken ze overbelast of zwellen ze op, waardoor bepaalde zenuwen onder druk komen te staan. Dat veroorzaakt de uitstralende pijn naar het been.
Yass ontdekte dat de oplossing relatief simpel is: breng de heupspieren weer in evenwicht. De overbelaste spieren zullen dan hun normale vorm en conditie terugkrijgen en zullen weer goed kunnen samenwerken. Niks geen operatie of medicijnen; gewoon een kortdurend oefenprogramma om die heupspieren weer in het gareel te krijgen (zie pagina 24).
En dat is mogelijk de reden waarom medici een andere keuze maken als het om ischiaspijn gaat. Vergeleken met medicijnen of een operatie valt er maar weinig te verdienen aan mensen die alleen een paar gymnastiekoefeningen hoeven te doen. Geen lucratieve patenten op geneesmiddelen, geen spectaculaire operatie. Zoals bij zoveel medische kwesties is er gewoon een simpele oplossing voor een relatief simpel probleem.