Endoscopie is de directe visualisatie van het maagdarmkanaal met behulp van een endoscoop, een flexibele slang met een cameraatje dat klein genoeg is om in lichaamsholten zoals de maag, dikke dark, longen en slokdarm te passen. Jarenlang heeft deze schijnbaar veilige procedure vele risico’s met zich meegedragen, en heeft ze problemen veroorzaakt als perforatie van de slokdarmwand, van de maag of twaalfvingerige darm, infecties en ongunstigi reacties op anesthesie.

In sommige gevallen heeft de procedure er zelfs toe geleid dat de patiënt overleed. Bij onderzoek in 36 Britse ziekenhuizen bleek dat 1 op de 2000 patiënten binnen dertig dagen na een endoscopie overleed. Een derde van deze sterfgevallen was te wijten aan complicaties bij de narcose.

Bovendien kwamen er 20 perforaties voor in 774 procedures, waarvan er 8 fataal waren, wat een sterftecijfer van bijna 1 op 100 opleverde1. Nadat dit onderzoeksrapport was verschenen, is er geen grootschalig onderzoek gedaan naar de procedure. Toch blijven er berichten over overleden patiënten komen2.

Verdoving

Omdat de endoscoop het lichaam binnendringt, wordt de patiënt verdoofd om te voorkomen dat hij of zij door onrustige bewegingen de procedure verstoort. Meestal wordt een propofolnarcose gebruikt, maar van sommige patiënten is bekend dat ze bewusteloos zijn geraakt als gevolg van te hoge doses, meestal toegediend door onervaren artsen.

Besmetting

Een ander probleem is dat de schoonmaakprocedures voor endoscopen lastig en tijdrovend zijn. Maar zonder grondige desinfectering en reiniging is het risico op besmetting groot. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) bracht in de zomer van 2003 een rapport uit dat stelde dat 24 procent van de geteste endoscopen meer dan 100.000 verschillende typen bacteriën bevatten, zelfs na reiniging en desinfectering. Het rapport veroorzaakte veel onrust over het risico op het endoscopisch overbrengen van besmetting.

Ook al zijn er geen gevallen van HIV-infectie als gevolg van endoscopie bekend, wel bestaat er bewijs dat door endoscopie hepatitis B en C, en de ziekte van Creutzfeld-Jakob zijn overgebracht3. Ook zijn er epidemieën van mycobacteriële infecties veroorzaakt door een besmette endoscopische uitrusting of desinfecteringsmachines4.

De Society of Gastroenterology Nurses and Associates publiceerde in 1990 richtlijnen voor schoonmaakprocedures van endoscopische instrumenten. In het rapport wordt echter toegegeven dat er problemen optreden vanwege de ‘complexe en fragiele structuur’ van de endoscoop.

Vergif

Nog een probleem rondom endoscopische procedures betreft de desinfecterende middelen die nodig zijn om de endoscopische instrumenten schoon te maken. Vastgesteld werd dat deze middelen zeer giftig zijn, en bijwerkingen veroorzaken als opzwelling van de tong en bloederige diarree, zowel bij patiënten als bij het medisch personeel dat in aanraking kwam met niet zorgvuldig gereinigde instrumenten5.

Megan McAuliffe

BRONNEN:
1 Gut, 1995; 36: 462-7
2 Med J Aust, 2002; 176: 147
3 Gut, 1983; 24: 171-4; J Clin Gastro-enterol, 1999; 28: 290.
4 J Infect Dis, 1989; 159: 954-8
5 Endoscopy, 1995 ; 27 : 139-40