De meeste Nederlanders houden van zon, vooral in combinatie met water. Er bestaat echter veel bezorgdheid en verwarring over blootstelling aan de zon. Hierna hebben we de harde feiten op een rij gezet.
• Hoe meer je als kind in de zon komt, des te kleiner het risico van multiple sclerose (MS). Mensen die in hun jeugd in de leeftijd van zes tot vijftien jaar per dag meer dan twee tot drie uur in de zon geweest zijn, blijken een significant kleinere kans te hebben op MS. Blootstelling in de winter is wellicht belangrijker dan in de zomer1.
• Door zonlicht te vermijden maakt u zichzelf wellicht vatbaarder voor kanker. Onderzoekers in Californië adviseren ons dagelijks zonder zonnebrandbescherming tien tot vijftien minuten in de zon te gaan om vitamine D op te slaan. Daardoor daalt het risico van borstkanker, colonkanker, prostaatkanker en andere vormen van kanker2.
• Zonnebrandcrèmes veroorzaken misschien wel huidkanker, colonkanker en borstkanker. Volgens het Noors Kanker Instituut is in de periode 1957 tot 1984 de jaarlijkse incidentie (voorkomen) van melanoom (huidkanker) gestegen met 350 procent bij mannen en 440 procent bij vrouwen. Die periode valt samen met de periode waarin het gebruik van zonnebrandcrèmes steeg3. De stijging van deze incidentie was extreem groot in Queensland in Australië, waar de medische stand langdurig en nadrukkelijk het gebruik van zonnebrandcrèmes heeft gepromoot (een patroon dat wereldwijd optreedt).
• De meeste chemische zonnebrandcrèmes bevatten een of meer sterke vrije-radicaalvormers. Wanneer deze stoffen door ultraviolet (uv) licht worden geactiveerd, ontbinden ze zich tot vrije radicalen4, waarna een kettingreactie ontstaat die tot huidkanker kan leiden. Psoralen is zo’n vrije-radicaalvormer die geactiveerd wordt door uv-licht. Van deze stof is al lang bekend dat hij carcinogeen (kankerverwekkend) is5. Toch wordt hij nog steeds toegepast om ervoor te zorgen dat we sneller bruin worden in de zon. Soortgelijke stoffen zitten in geparfumeerde zonnebrandcrèmes.
• In de juiste dosering kan zonlicht een groot aantal aandoeningen verlichten, waaronder acne, alcoholisme, artritis, doorligplekken, lippenblaasjes, steenpuisten, een hoog cholesterol, levercirrose, coeliakie, cystische fibrose, diabetes, eczeem, emphyseem, epilepsie, matige koorts, botbreuken, galstenen, glaucoom, gordelroos, slapeloosheid, geelzucht, eiwittekort, beenkrampen, osteomalacie (rachitis bij volwassenen, Engelse ziekte bij kinderen), osteoporose (botontkalking), psoriasis, acuut reuma, tuberculose en gezichtsafwijkingen6. Iedereen met gezond verstand zal zich realiseren dat je niet meteen lang in de zon moet gaan zitten, maar dat je de blootstelling langzaamaan moet opbouwen. Bij een onderzoek kregen alle toeristen in Zuid-Afrika met een lichte huid één tablet van een voedingssupplement (Sylvasun; actieve bestanddelen: 7500 IE vitamine A en 130 mg sepiabeen) op de avond voordat ze voor het eerst in de zon zouden gaan. Vervolgens bleven ze de tabletten dagelijks slikken totdat hun huid gewend was aan het felle zonlicht. De bijna onvermijdelijke zonnebrand bleek daardoor te voorkomen. Neem bovendien veel vitamine E en andere antioxidanten (selenium, vitamine C) voordat u de zon in gaat om u te beschermen tegen de weerstandsverlagende werking van uv-licht. Blijf tussen halfelf en halfdrie niet te lang in de zon, omdat er dan de uv-stralen zijn die tot zonnebrand leiden. En denk eraan dat reflectie door sneeuw, water, metaal en zand de hoeveelheid uv die het lichaam opneemt kan verdubbelen.
• Carotenoïden kunnen zonliefhebbers significante hulp bieden7. In een onderzoek kregen twintig gezonde jonge vrouwen gedurende tien weken dagelijks 30 mg bètacaroteen voordat ze twee weken de zon in gingen, beschermd door zonnebrandcrème. Daarna bleken ze een significant verhoogd aantal Langerhans-cellen te hebben. Dat zijn belangrijke onderdelen van het immuunsysteem voor de huid. Bij een ander onderzoek bleek dat mensen met een lichte huid die een suppletie met een natuurlijke mix van carotenoïden (50 mg/dag gedurende zes weken, of 25 mg/dag gedurende twaalf weken) gebruikten, beschermd bleven voor schade door uv-stralen8.
• Ongeveer de helft van alle melanomen begint als goedaardige moedervlek. Ga daarom naar de huisarts zodra u een verandering bemerkt in een moedervlek. Mensen met een lichte huid die normaal niet veel in de zon komen (zoals kantoorpersoneel), en die dan heel kort in de felle zon gaan, lopen een groter risico.
• Bijna overal zijn goede homeopathische en alternatieve remedies verkrijgbaar. Neem bijvoorbeeld Sol 30CH voordat u met vakantie gaat in de zon. Mocht u toch een zonnesteek oplopen, neem dan om de twee uur Cytisus laburnum D30 totdat de misselijkheid en duizeligheid weg zijn, of neem Glonoinum 6CH (ook elke twee uur) totdat de bonkende hoofdpijn weg is. Neem bij zonnebrand elke vier uur Kali carbonicum 6CH. Als uw gezicht snel bruin wordt, probeer dan om de vier uur Bufo rana 12CH.
Voor plaatselijke zonnebrand kunt u een oplossing proberen van Calcarea chlorinata (1:10 delen gedistilleerd water) of citroensap een of tweemaal daags aangebracht. Gebruik geen zalven of crèmes omdat die de huid afsluiten. Aloë vera-sap is goed om een gewone zonnebrand te kalmeren en te voorkomen dat er blaren en schilfers ontstaan. Ook helpt het sap om een lichte zonnebrand tot bruin bij te trekken. Als u geen sap van de aloë kunt vinden, kunt u ook een mengsel van ciderazijn en olijfolie (2:1) gebruiken. Voor ernstigere zonnebrand adviseren zowel kruidengeneeskundigen als homeopaten Galium aparine (kleefkruid) voor een snel herstel.
Harald Gaier©
Harald Gaier is geregistreerd natuurgeneeskundige, osteopaat, homeopaat en kruidengeneeskundige. Zijn praktijk houdt hij bij The Health Equation, 11 Harley Street, London W1G 9PF (tel +44 20 7612 9800) en The Irish Centre of Integrated Medicine, Co. Kildare. Zie ook www.drgaier.com
1BMJ, 2003; 327: 316
2BMJ, 2003; 327: 1228
3Br J Cancer, 1992; 65: 916-921
4Kirk-Othmer Encyclopaedia of Chemical Technology (3rd ed), 1981; vol 13: 367-368
5Cancer, 1994; 73: 2759-2764
6Kirschmann JD, Dunne LJ. Nutrition Almanac (3rd ed). New York: McGraw-Hill, 1990: 49-52
7Eur J Dermatol, 1996; 6: 200-205
8Tronnier H et al. Ultraviolet Protection of Natural Mixed Carotenoids in Humans. Instituut voor Experimentele Dermatologie, Universiteit van Witten-Herdecke, Rhijn-Westphalen, FRG, 1996