[rubriek: Vraag & Antwoord]

Een scherpe blik

Wilt u goed kunnen blijven zien als u ouder wordt? Vertrouw dan op antioxidanten.

Door: Harald Gaier

Vraag: Ik ben borduurster van beroep, dus een goed gezichtsvermogen is heel belangrijk voor me. Maar nu ik 56 ben, merk ik dat het steeds moeilijker wordt de draad door de naald te halen, dat kleuren minder helder lijken en dat ik last heb van felle lampen en schittering. Mijn optometrist zegt dat mijn problemen samenhangen met het ouder worden en dat ik ze moet leren accepteren. Maar dat kan ik niet; ik ben voor mijn inkomen afhankelijk van scherpe ogen. Kunt u me helpen?
A.P., Essex

Antwoord: U kunt proberen uw gezichtsvermogen te behouden of zelfs te verbeteren door ervoor te zorgen dat u voldoende carotenoïden binnenkrijgt. Deze plantaardige kleurstoffen zitten vooral in groene bladgroenten en felgekleurd fruit. Ze kunnen helpen de vrije radicalen, die onvermijdelijk ontstaan als er licht door ons netvlies valt en die ons gezichtsvermogen beschadigen, te neutraliseren.
Volgens wetenschappers van Harvard is blauw licht – zoals zonlicht, ledlicht en tl-licht – het gevaarlijkst voor het netvlies. Niet alleen omdat er daardoor vrije radicalen worden gevormd, maar ook omdat dit licht dieper in de ogen dringt dan ultraviolet licht, waardoor het schade kan toebrengen aan de zogeheten staafjes en kegeltjes: twee soorten cellen in ons netvlies die licht en kleur registreren. Ook computerschermen, tablets en smartphones geven blauw licht.
Van carotenoïden – met name luteïne, mesozeaxanthine en zeaxanthine – weten we dat ze de ogen tegen dit soort schade beschermen. We hebben voldoende van deze drie carotenoïden nodig om de macula (de gele vlek in het netvlies waarmee we details zien) gezond te houden. En als u ouder wordt hebt u meer kans op een tekort daaraan.1

Studies naar zicht
Talloze studies wijzen uit dat dit drietal carotenoïden ons gezichtsvermogen beschermt. Uit eenbekende Amerikaanse Nurses’ Health Study, waarin 77.000 verpleegsters boven de 45 jaar twaalf jaar lang gevolgd werden, bleek dat degenen die het meeste luteïne en zeaxanthine binnenkregen, 22 procent minder kans hadden op een staaroperatie.2
Ander onderzoek laat zien dat luteïne en zeaxanthine leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD) kunnen helpen voorkomen. Bij AMD gaat het vermogen van de macula achteruit, waardoor u in het centrale deel van uw gezichtsveld minder goed gaat zien. Dat deel hebt u nodig bij activiteiten als lezen, autorijden en… borduren. Deze carotenoïden lijken de dichtheid van het maculapigment (de stof die de gele vlek kleurt) te verbeteren. Daardoor worden details scherper, kleuren helderder en hebt u minder last van schittering en fel licht.3
Maar ook mesozeaxanthine is belangrijk. In een onderzoek bleek het macula alléén aanzienlijk te verbeteren bij degenen die zowel luteïne, als zeaxanthine en mesozeaxanthine namen.4 En onderzoekers ontdekten ook dat de concentraties luteïne en zeaxanthine in de macula hoger zijn als ook mesozeaxanthine wordt geslikt.5
De drie carotenoïden blijken licht met een korte golflengte (zoals violet en blauw) weg te filteren, waardoor de gebruikelijke vorming van vrije radicalen uitblijft of vermindert. En de combinatie van alle drie lijkt beter te werken dan slechts een van de drie.6

Handige supplementen
Het is lastig om via uw voeding genoeg van deze carotenoïden binnen te krijgen. Mesozeaxanthine zit bovendien niet in voedsel, maar wordt in ons netvlies uit luteïne gemaakt. Supplementen zijn een oplossing voor dit probleem, maar zorg er wel voor dat het product dat u kiest voldoende van elke voedingsstof bevat. Veel populaire oogsupplementen bevatten slechts kleine hoeveelheden luteïne en zeaxanthine, en helemaal geen mesozeaxanthine.
Doorgaans wordt voor een klinisch optimale gezondheid van de ogen een dagelijkse dosering aanbevolen van 15 mg luteïne, 10 mg mesozeaxanthine en 2 mg zeaxanthine.

Literatuur:
1 1. Eye [Lond], 2013; 27: 899-905; Exp Eye Res, 2000; 71: 239-45
2 2. Am J Clin Nutr, 1999; 70: 509-16
3 3. Bull Soc Belge Ophtalmol, 2006; 301: 15-22
4 4. Exp Eye Res, 2012; 101: 9-15
5 5. Invest Ophthalmol Vis Sci, 2011; 52: 9207-17
6 6. J Ophthalmol, 2015; 2015: 865 vier vrienden 179

[Kader:] Andere supplementen voor goed zicht
Blauwe bosbes
Een extract van de Vaccinium myrtillus blijkt de abnormale vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese) in het netvlies te remmen. Angiogenese is onderdeel van veel oogziekten, waaronder glaucoom, leeftijdsgebonden maculadegeneratie en oogafwijkingen bij diabetes.1 Het extract kan in combinatie met vitamine E zelfs progressieve myopie (bijziendheid) stabiliseren.2
Pycnogenol en druivenpitextract
Pycnogenol, een naturlijk extract dat gewonnen wordt uit de schors van een specifieke Franse pijnboom, en druivenpitextract bevatten beide vitamine C-achtige antioxidanten, zoals bioflavonoïden, fenolzuren en proanthocyanidinen. Ze bleken het gezichtsvermogen bij slecht licht én na verblindend licht aanzienlijk te verbeteren.3
Ginkgo biloba
Bij ouderen bij wie de bloedstroom naar het hoofd onvoldoende is kan dit kruid de bloedtoevoer naar de ogen verbeteren. Dit kan langdurige verbeteringen geven bij mensen met gezichtsveldproblemen, en de gevoeligheid van het netvlies verhogen.4
Het kan een goed idee zijn om een combinatiepreparaat te gebruiken met veel antioxidanten die de gezondheid van uw ogen bevorderen.

Literatuur:
1 1. Evid Based Complement Alternat Med, 2010; 7: 47-56
2 2. Klin Monbl Augenheilkd, 1977; 171: 616-9
3 3. J Fr Ophtalmol, 1988; 11: 453-60
4 4. Klin Monbl Augenheilkd, 1991; 199: 432-8

[Kader:] Eet gezond!
Steeds vaker wijzen onderzoeken uit dat oogaandoeningen die op latere leeftijd ontstaan, veroorzaakt worden door ongezonde voeding. Eet vers, onbewerkt voedsel dat rijk is aan antioxidanten en carotenoïden. Dat kan helpen om oogproblemen te voorkomen en zelfs om uw gezichtsvermogen te verbeteren.

[Streamers:]
Van carotenoïden – met name luteïne, mesozeaxanthine en zeaxanthine – weten we dat ze de ogen tegen schade door vrije radicalen beschermen
Onderzoekers ontdekten dat de concentraties luteïne en zeaxanthine in de macula hoger zijn als ook mesozeaxanthine wordt geslikt