Het afgelopen jaar werd ik door vier mannen van in de dertig geconsulteerd die allen plasproblemen hadden: een plotselinge hevige aandrang, druppelen en een zwakke straal. Tegelijkertijd hadden ze last van vage pijnklachten of echte pijn die van de plasbuis afkomstig leek te zijn. Allemaal was hun verteld dat het prostaatklachten waren en zelfs werd voorgesteld de prostaat operatief te laten verwijderen. De kans dat de klachten daardoor zouden verbeteren, zou echter slechts 50 procent zijn. Het advies werd gegeven ondanks een negatieve PSA-test (een test die bij prostaatvergroting wordt gedaan om te zien of er kanker is) en zonder duidelijke onderzoeken van de blaas. Uiteindelijk was hun allen verteld dat ze prostatodynie hadden (pijn in de prostaat) zonder bekende oorzaak en dat ze er simpelweg mee moesten leren leven.

Voor mij was niet de grote vraag waarom ik dit cluster van klachten bij verschillende patiënten in zo’n kort tijdsbestek zag (dat gebeurt wel vaker), maar waarom er geen goede verklaring was gevonden voor hun klachten. Ik keek hen na op Chlamydia en andere mogelijke infecties en afwijkingen van de urinewegen en geslachtsorganen. Ik probeerde zelfs ambulante tractie om te zien of er osteopathische problemen waren afkomstig van de sacrale ruggenmergzenuwen. Maar alle resultaten waren negatief.

Alle vier de mannen hadden een ander beroep, zij het allemaal zittend: een IT-programmeur, een accountant, een makelaar en een advocaat. Ook hadden ze allemaal een vaste en goede relatie en ging elk van hen bewust om met zijn gezondheid wat voeding, beweging en leefstijl betreft. Ik stoeide door met het probleem en vroeg hun om allemaal zo veel mogelijk details telkens als ze bij me kwamen. Ik gaf hun zaagpalm (Sabal serrulata of Serenoa repens), dat de mannelijke hormonen blokkeert (dihydrotestosteron: DHT) waarvan wordt aangenomen dat ze de prostaat als doelorgaan hebben.

Uiteindelijk ging me een licht op. Voor elk van deze mannen was fietsen de belangrijkste vorm van lichaamsbeweging. Zaten ze misschien met hun volle gewicht op hun perineum op van die smalle harde fietszadeltjes? Ik pluisde de medische literatuur erop na en ontdekte dat dr. Kevin O’Brien van de Southern California Permanent Health Maintenance Organization al eens twee van dergelijke gevallen gemeld had1, evenals anderen meer recent2,3,4.

Ik bracht mijn vier patiënten van mijn vermoeden op de hoogte en adviseerde hun enkele veranderingen aan te brengen (stoppen met fietsen of gebruikmaken van een zachter, breder zadel met het dunne uiteinde naar beneden). Al gauw waren ze allemaal van hun pijn en ongemak af en werd hun plaspatroon weer normaal. Eentje stapte over op de ligfiets en een ander ging skaten in plaats van fietsen, wat volgens sommige mensen ook veel beter is voor hart en bloedvaten dan fietsen.

Inmiddels vraag ik me af hoeveel fietsende mannen misschien een overbodige prostatectomie gehad hebben (inclusief het hoge risico impotent te worden). Ook zou ik graag weten hoe vaak dit probleem eigenlijk voorkomt. Dus als u of een patiënt van u soortgelijke pijn of last heeft gehad en een prostaatoperatie heeft gehad als behandeling, mail uw verhaal dan (in het Engels) naar kim@wddty.co.uk.

1N Engl J Med, 28 mei 1981
2Presse Med, 1987; 16: 399
3Pain Digest, 1998; 8: 32-36
4Urology, 1997; 49: 809-821