Een hoog cholesterol, of hypercholesterolaemie, wordt gewoonlijk behandeld met een vetarm dieet en een cholesterolsyntheseremmer of galzuurbindende harsen. Medicijnen hebben echter een hele reeks bijwerkingen.
• In de natuurgeneeskunde wordt het in water oplosbare vezel en volumevergroter psylliumzaad (Ispaghula of Plantago ovata psyllium, ook bekend als vlooienzaad) gebruikt. Natuurgenezers zullen ook proberen de eventuele onbalans in de bacteriële flora van het darmkanaal te herstellen en patiënten op een vetarm dieet zetten. Bij een meta-analyse van acht gerandomiseerde klinische experimenten bleek dat dit een succesvolle strategie was. In totaal kregen 384 patiënten psylliumzaad (10,2 g per dag) terwijl 272 patiënten cellulose als placebo kregen. Alle patiënten volgden tegelijkertijd een vetarm dieet. Vergeleken bij de placebo nam het totale cholesterolgehalte door psylliumzaad met 4 procent af en het LDL (de ‘slechte’ cholesterol) met 7 procent.1
Van havervezel, een belangrijk onderdeel van elk dieet dat door een natuurgenezer wordt geadviseerd, is meer dan eens aangetoond dat het totale cholesterol en het LDL-cholesterol erdoor afneemt.2
Plantaardige fytosterolen, zoals campesterol en sitosterol, worden in de natuurgeneeskunde ook gebruikt. Bij een meta-analyse van zestien klinische onderzoeken bleek dat deze supplementen het cholesterol met 10 procent verlaagden en het LDL met 13 procent.3
• Bij oosterse geneeswijzen wordt rodegistrijst gebruikt voor stagnerende qi (energie) en bloeddoorstroming. Rodegistrijst is gefermenteerde rijst waarop rode gist (Monascus purpuraeus) is gekweekt. Hij wordt tegenwoordig als voedingssupplement in de EU en de VS verkocht. Bij een gerandomiseerd klinisch onderzoek aan verschillende centra bleek dat het totale cholesterolgehalte erdoor afneemt.4 In een later onderzoek kregen 83 proefpersonen ofwel 2,4 g/dag rodegistrijst óf twaalf weken lang een placebo. Het gemiddelde totale cholesterol zakte van 6,57 mmol/l tot 5,38 mmol/l en vergelijkbaar positieve resultaten werden ook vastgelegd voor de LDL-gehalten en de triglyceriden.5
• In de kruidengeneeskunde wordt het zaadpoeder van Trigonella foenum graecum (fenegriek) aanbevolen om het risico van hart- en vaatziekten te verkleinen. In een onderzoek namen patiënten met een hoog cholesterol en insulineafhankelijke diabetes 100 g/dag fenegriek zaadpoeder. Een daling van de nuchtere bloedsuikerspiegel, van het totale en het LDL-cholesterol en triglyceriden was het resultaat.6
Medische kruidengenezers adviseren wellicht ook Medicago sativa (luzerne ofwel alfalfa) in het dieet op te nemen omdat dit rijk is aan saponine, dat zich met cholesterol en galzouten in de darmen verbindt, zodat absorptie van die stoffen wordt voorkomen.7
Guargum is een vezelrijk voedingsproduct afkomstig van Cyamopsis tetragonolobus dat door kruidengenezers wordt gebruikt vanwege de cholesterolverlagende eigenschappen. Bij een dubbelblinde placebo-gecontroleerde gerandomiseerde trial namen patiënten 24 maanden lang driemaal per dag 5 g gegranuleerde guargum of een placebo. Bij 12 en 24 maanden werden er in statistisch opzicht aanzienlijke verlagingen geconstateerd van het totale (gemiddeld: -1,07 mmol/l) en het LDL- (gemiddeld: – 1,10 mmol/l) cholesterol.
Gamma-oryzanol is een mix van stoffen afgeleid van ferulazuur, die in rijstzemelen wordt gevonden. In een onderzoek waarbij 67 patiënten drie maanden lang 300 mg/dag gamma-oryzanal namen, daalde de LDL-concentraties met 10 procent.8
• De voedingsgeneeskunde schrijft ter behandeling van een te hoog cholesterolgehalte tweemaal per dag tabletten van 60 mg co-enzym Q10 voor. In een onderzoek werd dit 28 dagen achtereen aan 47 patiënten gegeven die aandoeningen van de kransslagaders en een verhoogd gehalte aan lipoproteïne hadden. Hoewel dit supplement niet veel aan de cholesterolconcentraties veranderde, was er wel een toename van high-density-lipoproteïnen (HDL, de ‘goede’ cholesterol) en afname van de LDL-concentraties te zien, waardoor de verhouding HDL tot het totale cholesterolgehalte aanvaardbaar werd.9
Niacine (of vitamine B3) is algemeen aanvaard als effectieve behandeling van een hoog cholesterol. Aangetoond is dat het de kans op een fatale hartaanval en een niet-fataal myocardiaal infarct verkleint. Het brengt het totale cholesterolgehalte, het LDL-cholesterol en de triglyceriden omlaag, terwijl het HDL-cholesterolgehalte toeneemt.
Een kleine waarschuwing: neem cholesterolsyntheseremmers niet in combinatie met niacine vanwege een mogelijk ernstige wisselwerking met medicijnen.10

Harald Gaier
Harald Gaier is erkend homeopaat, natuurgenezer en osteopaat

1 Am J Nutr, 2000; 71: 472-9
2 JAMA, 1992; 267: 3317-25
3 Am J Med, 1999; 107: 588-94
4 Curr Ther Res, 1997; 58: 964-78
5 Am J Clin Nutr, 1999; 69: 231-6
6 Eur J Clin Nutr, 1990; 44: 301-6
7 Am J Clin Nutr, 1984; 39: 917-29
8 Curr Ther Res, 1989; 45: 543-52
9 Int J Cardiol, 1999; 68: 23-9
10 Coron Artery Dis, 1996; 7: 321-6