22-08-2010

Dossier Kanker: De geschiedenis van kankermicroben

Tot 1920 stond de geneeskunde open voor de theorie dat kanker werd veroorzaakt door een microbe. Al in 1772 veronderstelden artsen – weliswaar ten onrechte, zoals later bleek– dat de bacteriële ziekteverwekker Mycobacterium tuberculosis, die de oorzaak was van tuberculose, ook kanker veroorzaakte. Pas in 1890 werd er enig ondersteunend bewijs gevonden voor de theorie dat er een kankermicrobe bestond.

Dat bewijs kwam van William Russell, patholoog bij het Royal Infirmary in Edinburgh. Hij vertelde op een wetenschappelijke bijeenkomst in december 1890 dat hij een ‘organisme dat karakteristiek was voor kanker’ had ontdekt bij microscopische bestudering van tumorweefsel van kankerpatiënten.

Russel had in feite hetzelfde fenomeen gezien dat wetenschappers vandaag de dag rapporteren; deze organismen waren parasieten die zowel binnen als buiten cellen te zien zijn. De afmetingen liepen uiteen van ternauwernood zichtbaar tot ‘anderhalf keer zo groot als een rood bloedlichaampje’. De grootste leken op een schimmel- of gistachtige parasiet.

Hoewel zijn theorie met veel scepsis werd ontvangen werd deze in 1901 bevestigd door Harvey Gaylord van het New York State Pathology Laboratory die in alle gevallen van kanker die hij onderzocht ‘Russell lichaampjes’ aantrof1.

Ondanks deze ontdekkingen negeerde de Amerikaanse patholoog James Ewing de theorie en hij was de oorzaak dat de medische opinie een andere richting uitging. Hij schreef in 1919 dat ‘maar weinig competente waarnemers dit als een mogelijke verklaring van kanker beschouwen2. Ewing geloofde niet dat kanker het gevolg was van een infectie die mensen konden oplopen. En zo groot was zijn autoriteit dat praktisch al het onderzoek naar de theorie van de kankermicrobe stopte.

Bronnen:

1:Am J Med Sci, 1901; 121: 501-539
2:Ewing J. Neoplastic Diseases. Philadelphia, PA: WB Saunders Co., 1919

Wilt u dit artikel lezen?

Als abonnee kunt u dit artikel gratis lezen door in te loggen op uw account. Nog geen abonnee? Sluit nu een abonnement af.

Andere archief artikelen

Buikpijn

Er komen steeds meer mensen in mijn praktijk met vage buikpijn: krampende buikpijn, maagpijn, zuurbrand, opgeblazen buik, benauwd, diarree en obstipatie. Vooral vrouwen, maar ook mannen. Ze lopen vaak al lange tijd rond met hun klachten. Van de huisarts en specialist...

Breekbare botten: Kun je osteoporose tegengaan?

Ouder worden gaat bij veel mensen gepaard met een afnamevan de botgezondheid en het ontstaan van ‘broze botten’, ookwel osteoporose genoemd. Cindy de Waard bespreekt deinvloed van hormonen, darmflora, voeding en krachttrainingop het ontstaan van deze aandoening....

Borstweefselbehandelingen; zinvol voor iedereen

Een gezonde borst hoort geen pijn te doen. Toch hebben veel vrouwen last van gevoelige borsten, verhardingen of ontstekingen in het borstweefsel. Vervelende en pijnlijke klachten waar vaak niet veel aan te doen is. Of wel? Een borstweefselbehandeling kan zulke...

Voeding en supplementen: speciaal voor kinderen

Kinderen kunnen lastige en kieskeurige eters zijn. Voor ouders kan dit vragen oproepen. Krijgt mijn kind binnen wat hij of zij nodig heeft? En moet ik voor bepaalde voedingsstoffen een supplement geven? We bespreken wat kinderen per dag nodig hebben, en welke...

Blije huisdieren: tips voor gezonde voetkussentjes

De voetzooltjes van de tweejarige Labrador reu Goofy zijn erg droog en gebarsten. ’s Nachts likt hij ze onophoudelijk en verwijdert zo alle lotions en zalfjes die op zijn pootjes worden aangebracht. Hij lijkt er zelfs af en toe kreupel door te lopen. Dr. Sathish...