[SECOND OPINION]

Doktersadviezen onder de loep

Harald Gaier werpt een kritische blik op elf adviezen die u na een doktersbezoek vaak mee naar huis krijgt.

Door Harald Gaier

Ik krijg veel brieven van lezers die mij vragen om een second opinion over een kleine kwaal, nadat ze advies of instructies hebben gekregen van hun huisarts of doktersassistent. Ik heb er elf vragen uit gepikt die ik vaak tegenkom. Ze luiden over het algemeen zo: ‘Kunt u mij alstublieft iets uitleggen? Mijn huisarts/doktersassistent heeft me namelijk verteld…’

1… dat mijn knie versleten is en ik geholpen kan worden met een artroscopie. Bij deze ingreep wordt via een klein sneetje een heel kleine camera (artroscoop) in mijn kniegewricht gebracht. Op die manier kan mijn probleem worden onderzocht of behandeld.
Antwoord: Uit onderzoek is gebleken dat een artroscopie over het algemeen geen meerwaarde biedt voor patiënten met knie- en gewrichtspijn. Soms kan de ingreep de pijn zelfs verergeren. In een onderzoek werden 351 patiënten gevolgd die na scans een gescheurde meniscus (de ringvormige schokdempers van kraakbeen in het kniegewricht) bleken te hebben, of matige artrose (gewrichtspijn) in de knie. Deze patiënten kregen ofwel een artroscopie gevolgd door fysiotherapie, ofwel de gebruikelijke behandeling met alleen fysiotherapie. De onderzoekers vonden na een jaar echter geen verschillen tussen deze twee groepen.1

2… dat kinderen die ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit) hebben, absoluut geen suiker mogen eten.
Antwoord: Geraffineerde suiker is slecht voor iedereen, ook voor kinderen. Maar het is niet bewezen dat suiker met absolute zekerheid ADHD veroorzaakt of verergert. Dat suiker slecht is, weten we al ruim vijftig jaar − al in 1956 besprak de voorzitter van de Amerikaanse vereniging van immunologen, Arthur F. Coca, dit onderwerp tot in de details in zijn boek The pulse test. Richard Mackarness deed in 1976 hetzelfde in zijn boek Not all in the mind.
Van recentere datum is een gerandomiseerd, placebogecontroleerd onderzoek dat tussen november 2008 en september 2009 werd uitgevoerd onder honderd kinderen met ADHD. De onderzoekers bekeken welke effecten een streng eliminatiedieet – waarbij bepaalde voedingsmiddelen vijf weken lang volledig werden vermeden – op het gedrag van de kinderen had. Opnieuw bleek dat ADHD door vrijwel elk voedingsmiddel kan worden opgewekt, als hiervoor een intolerantie bestaat. Suiker is dus niet de enige boosdoener.2

3… dat ik elke dag ten minste acht grote glazen water – of ongeveer twee liter – moet drinken.
Antwoord: Dit advies is achterhaald, zeggen voedingsdeskundigen en nierspecialisten uit Australië.3 Water drinken is gezond en het is inderdaad belangrijk dat u voldoende drinkt. Maar acht glazen per dag drinken is in normale omstandigheden niet nodig. Bovendien zit ook in andere dranken en voedingsmiddelen, zoals fruit en groente, vocht dat meehelpt om uw vochtbalans te handhaven.
Een goede richtlijn voor de vochtbalans van uw lichaam is de kleur van uw urine: als die erg donker is, hebt u te weinig vocht binnengekregen en moet u meer water drinken. Als uw urine erg licht van kleur is of doorzichtig, dan kunt u wat minder drinken.

4… dat ik niet meer dan twee eieren per week mag eten, omdat mijn cholesterol anders te hoog wordt.
Antwoord: Volgens de non-profitorganisatie EUFIC (Europese raad voor voedingsinformatie) in Brussel hebben eieren weinig invloed op het cholesterolgehalte van het bloed. Ze leveren juist een waardevolle bijdrage aan een gezond en evenwichtig dieet, omdat ze hoogwaardige eiwitten en verschillende vitamines en mineralen bevatten. Over het geheel genomen, geldt voor alle leeftijdsgroepen dat het minimale gezondheidsrisico van eieren ruimschoots wordt gecompenseerd door de bijdrage die ze leveren aan een gezonde voeding.4

5… dat ik geen koffie moet drinken, omdat dit tot vochtverlies leidt, waardoor mijn diabetes verergert.
Antwoord: Uit onderzoek is gebleken dat door matig koffiegebruik, de kans op diabetes type 2 juist ongeveer 25 procent kleiner wordt.5 Bovendien hebben maag-darmartsen van het Huadongziekenhuis in Shanghai 59 studies geanalyseerd waaruit blijkt dat het drinken van slechts één extra kop koffie per dag, de kans op allerlei vormen van kanker met 3 procent kan verlagen.6

6… dat ik vitamine C-supplementen moet slikken, zodat ik niet verkouden word.
Antwoord: Onderzoekers van de Universiteit van Helsinki in Finland en de Australische Nationale Universiteit in Canberra analyseerden 55 onderzoeken uit de afgelopen 65 jaar om te bepalen of je ziekten kunt voorkomen door vitamine C te slikken. In veel van deze onderzoeken werd gekeken of mensen door vitamine C minder vaak verkouden worden. Na de gezamenlijke analyse van deze studies vonden de onderzoekers over het geheel genomen geen duidelijk beschermend effect van vitamine C. Ze ontdekten echter wel dat marathonlopers, skiërs en militairen – oftewel mensen die worden blootgesteld aan extreme lichamelijke inspanningen en stress uit de omgeving – 50 procent minder vaak verkouden waren dankzij het slikken van vitamine C-supplementen. Ook bleek dat bij mensen die regelmatig vitamine C slikten, de verkoudheidsverschijnselen minder lang aanhielden. Bij volwassenen was dat 8 procent korter en bij kinderen 14 procent.7

7… dat ik beter zal slapen als ik elke avond een glas rode wijn als slaapmutsje neem.
Antwoord: Het kan geen kwaad voor uw gezondheid als u dagelijks één glas rode wijn drinkt. Maar uit een analyse van meerdere onderzoeken door het Slaapcentrum in Londen is wel gebleken dat uw nachtrust er niet op vooruitgaat als u alcohol drinkt; alcohol zorgt er juist voor dat u meer gaat snurken en sneller last krijgt van ademhalingsproblemen.8

8… dat ik na mijn hartaanval absoluut geen seks mag hebben!
Antwoord: Zowel Europese als Amerikaanse cardiologen zijn het erover eens dat geslachtsgemeenschap waarbij u zich matig inspant, geen stress oplevert voor uw hart. Het is zelfs te verkiezen boven het ‘hartzeer’ dat u oploopt als u zich geheel onthoudt van seks!9

9… dat ik met mijn hoge bloeddruk zo weinig mogelijk zout moet eten.
Antwoord: Het is de vraag of minder zout eten veel helpt tegen een hoge bloeddruk. De vooraanstaande onderzoeksorganisatie Cochrane Collaboration analyseerde 167 onderzoeken over de effecten van de consumptie van tafelzout, die tussen 1950 en 2011 waren uitgevoerd. Als mensen van het Kaukasische (blanke) ras die een normale bloeddruk hadden, zoutarme voeding aten, dan daalde hun bloeddruk met slechts 1 procent. Mensen met een hoge bloeddruk lieten een bloeddrukdaling zien van slechts 3,5 procent. Voor mensen van Afrikaanse en Aziatische afkomst waren deze getallen wel iets gunstiger, maar niet veel.10
Uit recent onderzoek blijkt verder dat het gebruik van te veel (toegevoegde) suikers een slechte invloed heeft op uw bloeddruk. Meer hierover leest u in onze nieuwsrubriek.

10… dat sporten de spierpijn kan verminderen die ik na een zware training in de sportschool heb gekregen.
Antwoord: Fanatiek sporten helpt niet tegen spierpijn. De pijn in uw spieren wordt veroorzaakt door kleine scheurtjes in de spiervezels, en die hebben tijd nodig om te herstellen. Wat kan helpen tegen pijnlijke kuit- of armspieren, is zorgen dat u meer magnesium binnenkrijgt. Dat kan door supplementen te slikken of magnesiumolie op de pijnlijke spieren te smeren.11

11… dat, hoewel ik toch echt merk dat het inademen van etherische lavendelolie helpt tegen mijn zware migraineaanvallen, dit waarschijnlijk een placebo-effect is.
Antwoord: Uit een placebogecontroleerd klinisch onderzoek is gebleken dat het inademen van etherische lavendelolie, een effectieve en veilige behandeling is voor hoofdpijn als gevolg van migraine.12

[STREAMERS]
ADHD kan door vrijwel elk voedingsmiddel worden opgewekt, en niet alleen door suiker.
Een goede richtlijn voor de vochtbalans van uw lichaam is de kleur van uw urine.
Eieren hebben weinig invloed op uw cholesterolgehalte.
Slechts één extra kop koffie per dag verlaagt de kans op kanker met 3 procent.
Bij mensen die regelmatig vitamine C slikken, houden de verkoudheidsverschijnselen minder lang aan.
Uw nachtrust gaat er niet op vooruit als u alcohol drinkt.

1 N Engl J Med, 2013; 368: 1675-4
2 Lancet, 2011; 377: 494-503
3 www.cbc.ca/news/health/8-glasses-of-water-a-day-an-urban-myth-1.1196386
4 www.eufic.org/article/en/food-safety-quality/safe-food-handling/artid/eggs-revisited-nutritious-safe/
5 Arch Intern Med, 2009; 169: 2053-63; Nutr Metab Cardiovasc Dis, 2011; 21: 418-23
6 BMC Cancer, 2011; 11:96
7 PLoS Med, 2005; 2: e168
8 Alcohol Clin Exp Res, 2013; 37: 539-49
9 Am J Cardiol, 2000; 86: 51F-6F; Circulation, 2012; 125: 1058-72
10 Cochrane Database Syst Rev, 2011; 11: CD004022
11 Magnes Res, 2006; 19: 180-9
12 Eur Neurol, 2012; 67: 288-91