Jenny Goodman is arts in de integrale geneeskunde en lid van de British Society for Ecological Medicine. Ze schreef over zeven manieren om het hele jaar rond te detoxen voor een optimale gezondheid en ze geeft hier uitleg.

In de 21e eeuw zijn we omgeven door kunstmatige chemicaliën waarop ons lichaam niet is berekend. Sinds de industriële revolutie zijn er zo’n 80.000 tot 100.000 verschillende synthetische stoffen geproduceerd. Ze worden overal gebruikt en komen in onze lucht terecht, in ons water, de bodem en ons voedsel, en uiteindelijk in onszelf.
Uitlaatgassen van auto’s, industrieel afval, pesticiden, zware metalen …

We worden ongewild en vaak onbewust aan al deze stoffen blootgesteld. Er zijn ook giftige stoffen waaraan we onszelf actief blootstellen, omdat we niet weten dat ze giftig kunnen zijn: parfum of aftershave, deodorant, haarspray en meer indirect de schoonmaakmiddelen in het aanrechtkastje, vlekkenverwijderaar, motorolie, luchtverfrisser in het toilet …

Al die stoffen zijn lichaamsvreemd en ze stapelen zich in de loop der jaren in ons lichaam op, waardoor ze ons ernstige schade kunnen toebrengen.

Hierna volgen de belangrijkste verontreinigende stoffen waarvoor je moet oppassen. Vervolgens lees je hoe je effectief kunt ontgiften.

Zware metalen

Kwik

Bronnen: kwik komt voor in sommige vissoorten, met name tonijn. Maar ook in zilverkleurige amalgaamvullingen, industrieel afvalwater (dat ‘gezuiverd’ is en in het oppervlaktewater wordt geloosd) en vroeger in vaccins.

Mogelijke gevolgen: neurologische en psychiatrische symptomen,1 bloedend tandvlees, metaalsmaak in je mond, darmstoornissen, oorsuizen en auto-immuunziekten.

Lood

Bronnen: bijvoorbeeld oude verf, oude waterleidingen, cosmetica (vooral huidbleekmiddelen), geïmporteerd speelgoed, uitstoot van fabrieken en kolenverbranding.

Mogelijke gevolgen: buikpijn, darmproblemen, misselijkheid en braken, ontwikkelingsachterstand, impulsief of agressief gedrag,2 geheugen- en leerproblemen, spierzwakte, vermoeidheid, slapeloosheid, bloedarmoede en alzheimer-achtige verschijnselen.

Nikkel

Bronnen: roestvrijstalen pannen (roestvrij staal bestaat voor 14 procent uit nikkel), muntgeld, orthodontische materialen, goedkope sieraden, margarine, sigarettenrook, batterijen, galvanisatie, verbranding van fossiele brandstoffen en uitlaatgassen van auto’s (eigenlijk zijn vrijwel alle giftige metalen wel in benzine- of dieseluitlaatgassen aangetroffen).

Mogelijke gevolgen: kanker,3 vooral van de borst en de longen, lage bloedsuiker, zinktekort, mangaantekort, huidgevoeligheid/nikkelallergie, endocriene (hormoon)stoornissen en ziekten van het hart, de nieren en het immuunsysteem.

Aluminium

Bronnen: deodorants en antitranspiratiemiddelen, aluminium pannen, hulpstoffen in vaccins, aluminiumfolie, sommige maagzuurremmers, aluminium drankblikjes, meeneemverpakkingen en cosmetica.

Mogelijke gevolgen: dementie en alzheimer, neurologische schade, ontwikkelingsachterstand bij kinderen,4 borstkanker,5 auto-immuniteit, nier-, lever- en botschade, hart- en longschade, endocriene stoornissen en DNA-schade.

Cadmium

Bronnen: tabaksrook, verbranding van fossiele brandstoffen en autobanden, gele verf (inclusief kunstschilderverf), sommige meststoffen, speelgoed, cosmetica, sommige babyvoeding op sojabasis
en ondertapijten. Mogelijke gevolgen: botpijn en -schade,6 multi-orgaanschade, hoofdpijn, haaruitval, hormoonontregeling, gynaecologische kanker en alvleesklierkanker en zinktekort.7

Synthetische verbindingen

Dat zijn stoffen die door een chemische samenvoeging zijn ontstaan. Ze zijn overal aanwezig en met veel ervan komen we dagelijks in contact.

Veel synthetische verbindingen bevatten stoffen die door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als carcinogeen (kankerverwekkend) zijn geclassificeerd, zoals teratogeen (dat geboorteafwijkingen veroorzaakt) of als hormoonverstorend (EDC’s: endocrine disrupting chemicals). Veel stoffen zijn neurotoxisch. En veel ervan zijn persistente organische verontreinigende stoffen (POP’s): ze worden tientallen jaren nadat ze verboden zijn nog steeds in onze bodem en ons lichaam aangetroffen.

Detoxen: hoe doe je dat?

Hieronder volgen de zeven belangrijkste methodes die ik adviseer om te ontgiften. Maar voordat je begint, moet je eerst drie andere dingen doen:

1. Vermijd en vervang. Probeer vast te stellen aan welke gifstoffen je denkt te worden blootgesteld en vermijd die zoveel mogelijk. Dat betekent dat je de giftige versies van alledaagse producten moet vervangen. Denk aan parfum, tandpasta, aluminiumpannen. Vervang ze door een veiliger product en eet biologisch. Het is helaas onmogelijk om alle vervuilende stoffen volledig te vermijden. Maar om van giftige stoffen af te komen, moet je jezelf er natuurlijk ook zo min mogelijk aan blootstellen.
2. Zorg voor een goede voedingstoestand. Gifstoffen zijn voor ondervoede mensen veel gevaarlijker dan voor mensen met een goede voedingstoestand. Een laag gehalte aan essentiële mineralen maakt dat bijvoorbeeld zware metalen makkelijker je systeem binnenkomen. Omgekeerd biedt een goed gehalte aan essentiële mineralen en vitaminen bescherming.
3. Zorg goed voor je darmen. ‘Goede’ bacteriën helpen je bij het ontgiften. ‘Slechte’ bacteriën zullen het proces juist belemmeren.

7 manieren  om te detoxen

1 Sauna

Zweten is de beste manier om gifstoffen op te ruimen, met name vetoplosbare gifstoffen. Alles wat zweten stimuleert is goed, vooral lichaamsbeweging en de sauna. Het is heel belangrijk om het zweet om de paar minuten weg te vegen. Anders worden de gifstoffen die vrijkomen uit je weefsels gewoon weer door je huid opgenomen. Slechts 5 tot 10 minuten in de sauna is voldoende, liefst drie keer per week gedurende een aantal maanden.

Een wellnesscentrum of sportschool bij jou in de buurt heeft meestal een sauna. Let op dat je de sauna gebruikt, niet het stoombad, want het zweet moet kunnen verdampen. Neem altijd een paar grote handdoeken mee naar de sauna: een om op te zitten en een om regelmatig het zweet mee op te nemen. Na de sauna doe je ze in de was en je neemt zelf een douche.

Direct na de sauna moet je niet alleen het vocht in je lichaam aanvullen, maar ook de belangrijkste mineralen die met het zweet verloren zijn gegaan. Gebruik daarvoor een mineralenoplossing die niet alleen natrium en chloride bevat, maar ook kalium en magnesium.

Voor mensen die niet naar een gewone sauna kunnen, zoals mensen met ernstige chronische vermoeidheid of myalgische encefalomyelitis (CVS/ME), is een ver-infraroodsauna een goed alternatief. Er zijn verschillende versies te koop en ze kunnen prijzig zijn, dus kijk of je er een tijdje een kunt huren, voordat je er misschien een koopt.

2 Epsomzoutbad

Epsomzout of bitterzout is magnesiumsulfaat. Als je een paar maanden lang elke avond of om de andere avond ongeveer 250-500 gram epsomzout in je bad doet en er 20-30 minuten in gaat liggen, zul je een aanzienlijke hoeveelheid magnesiumsulfaat via de huid opnemen.

We hebben bijna allemaal een magnesiumtekort. Dat heeft te maken met onze voeding, stress en vervuiling. Je lichaam neemt magnesium makkelijker via de huid op dan via de mond.

Magnesium is van groot belang voor de ontspanning van je spieren, voor een normale bloedsuikerspiegel, je botopbouw en voor zeker honderd belangrijke enzymreacties in je lichaam. Maar het helpt ook giftige metalen uit het lichaam te verdrijven.

Sulfaat, het andere bestanddeel van epsomzout, is ook heel nuttig: het ondersteunt de ontgifting door de lever. Mensen die gevoelig zijn voor sulfaat kunnen het beter niet gebruiken, maar dat komt vrij weinig voor.

Gebruik geen zeep, shampoo of andere producten in een epsomzoutbad. De zeep in combinatie met het epsomzout zorgt voor schuim. Douche eerst af als je zeep wilt gebruiken. Maar het doel van een bad met epsomzout is om te weken in magnesiumsulfaat en het op te nemen, niet om je te wassen. Doe het licht uit, steek kaarsen aan, brand wat etherische olie van lavendel, roos of wat je lekker vindt, zet een muziekje op en geniet van je bad!

3 Groentesap

Maak thuis je eigen rauwe, biologische, groene groentesap. Koop een sapcentrifuge van goede kwaliteit. Gebruik alleen biologische groenten. Anders kunnen er in je sap restjes pesticiden zitten, terwijl je daar nou juist vanaf wilt! In het kader rechts vind je een aantal groenten die je goed kunt gebruiken.

In het begin zul je een evenwicht willen zoeken tussen zoete groenten, zoals wortel en biet, en donkergroene bladgroenten. Naarmate je eraan went, ga je geleidelijk meer van de laatste en minder van de eerste gebruiken, tot het sap idealiter alleen nog maar groene ingrediënten bevat. Experimenteer met verschillende combinaties, maar voeg geen fruit toe, behalve misschien een klein stukje appel of een scheutje citroensap. Fruitsap kan een te hoge bloedsuikerspiegel veroorzaken.

Het doel van het drinken van groentesap is het reinigen van je darmen en daarmee van je lever, zodat je lever zijn maximale capaciteit kan gebruiken om zijn ontgiftingswerk te doen. Sap is bovendien een verse, geconcentreerde bron van vitaminen, mineralen en natuurlijke antioxidanten, die we nodig hebben om de giftige vrije radicalen in ons lichaam te beteugelen.

Een goede toevoer van antioxidanten is essentieel in elk detoxprogramma, en geen enkel supplement kan de kwaliteit vervangen van vers gemaakt groentesap.

Als de groenten rechtstreeks uit de koelkast komen, moet je misschien een beetje heet water uit de waterkoker bij het sap doen voordat je ervan drinkt. Want het is niet goed om iets te drinken wat ijskoud is. In de winter kun je de groenten gewoon de avond ervoor uit de koelkast halen.

Begin met een grote mok en bouw dit op tot een halve liter. Drink het niet achter elkaar op, maar neem kleine slokjes en neem daar een paar minuten de tijd voor. Maak het sap liever niet uren van tevoren, want dan verliest het veel van zijn anti-oxiderende werking.

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een juicer? Gebruik een slowjuicer, geen sapcentrifuge. De sapcentrifuge is ontworpen voor fruit en grove groenten zoals wortels, maar je hebt een machine nodig die de maximale hoeveelheid sap uit groene bladeren haalt, en dat is een slowjuicer of masticating (letterlijk: kauwende) juicer.

Een juicer is ook iets anders dan een blender. Met een blender maak je smoothies, geen groentesap. In een smoothie zitten alle rauwe plantaardige vezels nog, wat voor sommige mensen prima is, maar waar de darmen van andere mensen niet tegen kunnen. Je kunt rauwe vezels sowieso binnenkrijgen door gewoon salade te eten. Een smoothie is dus eigenlijk een voorgekauwde salade. Maar een slowjuicer haalt veel meer van de heilzame fytonutriënten uit de groene bladgroenten, wat hem waardevoller maakt voor de voedingsstoffen en je detox.

De beste groenten voor je sap:

• bleekselderij
• komkommer
• sla (vooral de donkere buitenste bladeren)
• waterkers
• peterselie
• rucola
• alfafakiemen
• babyspinazie
• andere bladsla
• boerenkool
• andere koolsoorten
• tomaten (behalve als je daar allergisch voor bent)
• kleine hoeveelheden zoetere groenten, zoals bieten, wortels of rode paprika’s

4 Kiemen

Door ontgiften kun je soms samen met de giftige zware metalen ook de goede mineralen uit je systeem halen. De beste manier om dit te voorkomen, naast het nemen van de nodige supplementen, is het kiemen van je eigen zaden en bonen. Dat is heel gemakkelijk, en het is een goede gewoonte, ook als je niet aan het detoxen bent. Het is alsof je een klein biologisch kant-en-klaar tuintje in je keuken hebt. Enorm heilzaam omdat kiemen veel goede voedingsstoffen bevatten.

5 Colonhydrotherapie of darmspoeling

Het belangrijkste orgaan om te ontgiften is de lever. Een lever kan niet gespoeld worden, maar je kunt wel je dikke darm laten spoelen, en er is een actieve bloedcirculatie van de dikke darm naar de lever, dus dat is het op één na beste wat er is.

Het bloed dat vanuit de dikke darm naar de lever gaat, is daardoor zo zuiver mogelijk, zodat de lever veel minder hoeft te ontgiften. Zo houdt hij meer capaciteit over om te ontgiften wat er overblijft.

De dikke darm is een belangrijk uitscheidingsorgaan, en veel gifstoffen kunnen direct via de darm worden afgevoerd. Bovendien verstevigt colonhydrotherapie de spieren van de darmwand en zorgt het ervoor dat deze efficiënter werken. Daarnaast wordt de ‘plaque’ verwijderd die zich gedurende tientallen jaren van suboptimale darmwerking op de darmbekleding kan hebben opgehoopt.

Met de therapie worden de goede bacteriën niet weggespoeld, net zomin als het besproeien van je tuin de planten wegspoelt. Want de belangrijke darmbacteriën zitten in het slijmvlies van je dikke darm; ze zweven niet los rond.

Het heeft pas zin om met colonhydrotherapie te beginnen als je je voedingspatroon hebt ‘opgeschoond’. Als je datgene wat aan de bovenkant je systeem binnenkomt verbetert, heb je veel meer baat bij het schoonmaken van de onderkant.

Maar let op! Je kunt colonhydrotherapie niet gebruiken als vervanging voor goede voeding, en het is ook geen middel om af te vallen. Je moet het ook niet steeds herhalen; na de eerste drie of vier sessies moet het een incidentele behandeling zijn, misschien drie of vier keer per jaar. En voor bepaalde mensen is de behandeling ongeschikt, zoals mensen jonger dan 18 jaar of mensen met een inflammatoire darmziekte (colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn).

Zoek een gekwalificeerde behandelaar en bezoek die de eerste keer alleen voor een gesprek. Het is een intieme ingreep, en het is essentieel dat je je bij iemand op je gemak voelt voordat je begint.

6 Specifieke supplementen

Bepaalde supplementen zijn vrijwel altijd nuttig bij het ontgiftingsproces. Dat zijn onder andere:

• B-vitaminen: nodig voor methylering, die giftige moleculen helpt omzetten naar soorten die door de lever en nieren kunnen worden verwijderd.
• Zink en magnesium: helpen bij de verdediging tegen giftige metalen.
• Fosfatidylcholine (PC): om in vet oplosbare gifstoffen te helpen verwijderen.
• Glutathion: voor veel van de ontgiftingsprocessen in de lever (Niet iedereen kan zelf voldoende glutathion aanmaken.)
• Mariadistel: helpt de lever bij het opruimen van vrijwel alle gifstoffen

Wat kun je gebruiken om specifieke zware metalen op te ruimen:

• Silica: voor het verwijderen van aluminium.
• Zink, vitamine C en PC: om van cadmium af te komen. Maar het opruimen van cadmium kost veel tijd. Als je vroeger hebt gerookt, heb je er misschien specialistische hulp bij nodig, zoals een intraveneuze behandeling.
• Zink: voor een teveel aan koper (van anticonceptiepillen of het koperspiraaltje).
• Selenium, zwavel, jodium, zink, vitamine C, PC, chlorella en cilantro (koriander): bij kwikvergiftiging. Gebruik alleen biologische koriander. Cilantro is net zo goed in het opnemen van giftige metalen uit de bodem als uit ons lichaam, dus het is alleen veilig en effectief als het is geteeld in niet-verontreinigde (dus biologische) grond.
• Zink, vitamine C en PC: om lood op te ruimen. Maar check eerst je magnesiumgehalte. Waarschijnlijk krijg je nooit al het lood uit je lichaam, omdat het zich in de botten verbergt.
• Zink, vitamine C en het aminozuur methionine: voor nikkelontgifting.

Laat je adviseren door een deskundige om na te gaan welke supplementen bij jou passen.

7 Hoge dosering vitamine C

Vitamine C is van onschatbare waarde bij het verwijderen van zware metalen en het bestrijden en voorkomen van bacteriële en virale infecties. Maar wil je dat het werkt, dan moet je het gebruiken als een medicijn in plaats van een supplement. Dat betekent dat je het in hogere doses moet nemen dan een gewone onderhoudsdosis en dat betekent ook dat je de dosis opbouwt onder begeleiding van een hierin gespecialiseerde therapeut.

Bouw de dagelijkse dosis geleidelijk en regelmatig op om je ‘darmtolerantie’ te vinden: de hoeveelheid die je kunt innemen, voordat je er diarree van krijgt (wat overigens als zodanig niet schadelijk is).

Die dosis varieert enorm van persoon tot persoon. Sommige mensen kunnen slechts 1 gram per dag innemen, verdeeld over de dag. Maar mensen die bijvoorbeeld altijd snel last hebben van obstipatie, kunnen makkelijk 6 of zelfs 10 gram per dag verdragen. Het is in het algemeen een goede behandeling voor obstipatie en voor darmdysbiose (verstoorde darmflora), en het is een sterk antimicrobieel middel.

Hoe beter je de vitamine C-doses over de dag verdeelt, hoe meer je ervan kunt innemen. Het is in water oplosbaar, dus het blijft niet lang in je lichaam aanwezig. Wat je lichaam niet kan gebruiken, wordt binnen een paar uur via de urine uitgescheiden.

Je hebt het dus regelmatig nodig, maar meestal heeft het geen zin om meer dan 2 gram in één keer in te nemen.
In het kader rechts is uitgelegd hoe je de dosering van vitamine C opbouwt.

 

Opbouwschema vitamine C tot aan de darmtolerantie en dan een stapje terug Neem een goede kwaliteit vitamine C in de vorm van ascorbaat, geen ascorbinezuur. Ascorbinezuur is weliswaar goedkoper, maar kan maagproblemen geven. Een gespecialiseerd therapeut kan je bij de keuze helpen. In de ascorbaatvorm wordt vitamine C ‘gebufferd’, doordat het gekoppeld wordt aan een mineraal als magnesium of kalium. Koop dus magnesiumascorbaat- of kaliumascorbaatpoeder. Neem geen bruistabletten, en ook geen gekleurde of gearomatiseerde variant: dat zijn allemaal kunstmatige toevoegingen. Gewoon puur ascorbaat. Let wel: ook de tolerantie voor ascorbaat is zeer individueel. Sommige mensen krijgen al diarree bij 2 maal 1 gram ascorbaat, terwijl anderen bij 3 maal 6 gram nog steeds geen last hebben. Waarom poeder en geen capsules? Omdat je voor de hoge dosering vitamine C die je nodig hebt voor je detox en antimicrobiële doeleinden (in tegenstelling tot de veel lagere ‘onderhoudsdosering’) te veel capsules zou moeten slikken. Daardoor kan je spijsvertering overbelast raken met methylcellulose (het spul waar de meeste capsules van gemaakt zijn). Los het vitamine C-poeder op in water of groentesap. Zo bouw je de hoeveelheid vitamine C in 6 dagen tijd op: Dag 1: 1 gram bij het ontbijt. Dag 2: 1 gram bij het ontbijt, 1 gram bij het avondeten. Dag 3: 1 gram bij het ontbijt, 1 gram bij de lunch, 1 gram bij het avondeten. Dag 4: 2 gram bij het ontbijt, 1 gram bij de lunch, 1 gram bij het avondeten. Dag 5: 2 gram bij het ontbijt, 1 gram bij de lunch, 2 gram bij het avondeten. Dag 6 en daarna: 2 gram bij elke maaltijd. De meeste mensen hoeven niet meer te nemen dan dit. Als je op een bepaald moment in dit opbouwschema diarree krijgt, dan heb je waarschijnlijk je darmtolerantie voor vitamine C overschreden. Ga dan terug naar de dosis van de dag ervoor, en houd je daaraan. Dat is jouw persoonlijke maximum. Wanneer je zelf ziek wordt, houd er dan rekening mee dat een ziek iemand vaak veel hogere doses tolereert dan een gezond persoon. Wanneer vervolgens bijvoorbeeld de virusinfectie over is, kan de tolerantie zakken tot de helft of een derde. Juist daarom is het raadzaam een arts of therapeut te raadplegen. In de praktijk is het zeer zeldzaam dat de darmtolerantie lager is dan 6 gram per dag, zolang je de doses maar verspreid over de dag inneemt. Als je de middagdosis vergeet, moet je niet dubbel doseren bij het avondeten. Als je het vergeten bent, dan sla je gewoon een dosis over. Je hoeft dit niet langer dan een paar maanden te doen. Daarna kun je de dosering afbouwen tot iets lager dan deze. Als je je futloos voelt, of mensen in je omgeving zitten te hoesten of zijn verkouden, dan kun je de dosering weer naar behoefte verhogen om je immuunsysteem te ondersteunen.

 

Afkomstig uit: Staying alive in toxic times: A seasonal guide to lifelong health door Jenny Goodman (Yellow Kite, 2020)

Bronnen
1 Neurotoxicol, 1988; 9: 1–8; Neurotoxicol, 1997; 18: 315–24
2 JAMA, 1996; 275: 363–69; Pharmacol Biochem Behav, 1998; 60: 545–52
3 J Environ Monit, 2003; 5: 190–7; Toxicol Ind Health, 2008; 24: 603–10
4 J Trace Elem Med Biol, 2018; 4: 76–82
5 J Inorg Biochem, 2013; 128: 257–61
6 Environ Res, 2019; 176: 108539
7 Environ Int, 2019; 128: 353–61