Geleide imaginatie of visualisatie, waarbij mensen met behulp van opgeroepen beelden een gewenst lichamelijk resultaat proberen te bereiken, blijkt een van de tien aanvullende therapieën voor kanker te zijn die het meest worden aanbevolen op het internet1. Maar niet alleen kankerpatiënten kunnen baat hebben bij deze opmerkelijke techniek.

Visualisatie kan spanningen verminderen, pijn verlichten, genezing bespoedigen en het lichaam helpen een heel scala aan ziekten te bedwingen, van hoge bloeddruk en hartaandoeningen tot slapeloosheid en depressie. En wie het best in staat is te visualiseren – met krachtige beelden en symbolen – zal ook de beste resultaten boeken.

Pijnbeheersing

Visualisatie blijkt een zeer effectief middel te zijn voor pijnbestrijding, met name voor pijn die het gevolg is van een ingrijpende medische behandeling. De Cleveland Clinic Foundation in Ohio ontdekte dat wanneer patiënten voor en na een operatie aan kartel- of endeldarm naar een bandje met visualisatieoefeningen luisterden, zij significant minder pijn hadden dan de controlegroep die de standaardverzorging kreeg. Zij gebruikten ook minder medicijnen tegen postoperatieve pijn (respectievelijk 185 tegen 326 mg) en maakten zich veel minder zorgen over hun operatie2. Studies bij patiënten die een hartoperatie ondergingen of een ingreep waarbij een gewricht werd vervangen, leverden vergelijkbare uitkomsten op 3,4.

Visualisaties kunnen eveneens de pijn van chronische aandoeningen als osteoartritis, kanker en fibromyalgie verlichten5,6,7. Visualisaties van aangename beelden verminderden inderdaad de pijn van fibromyalgie, terwijl het geneesmiddel antitriptyline, dat gewoonlijk aan patiënten met fibromyalgie wordt gegeven, geen significant betere effecten had dan een placebo7.

Kanker

Visualisatie wordt heel veel toegepast door patiënten met kanker. Visualiseren vermindert spanningen en gevoelens van angst en neerslachtigheid en verlicht daarnaast ook voor een deel de bijwerkingen van chemotherapie 1,8. Bij vrouwen die wegens borstkanker waren behandeld, hadden degenen die visualisatie gebruikten in het algemeen minder spanningen, meer energie en een verbeterde functionele en sociale kwaliteit van leven in vergelijking met vrouwen die de standaardverzorging kregen of wekelijks in een praatgroep bij elkaar kwamen 9.

Sommige studies duiden er ook op dat visualisaties mogelijk rechtstreeks invloed hebben op het immuunsysteem. Onderzoekers aan de Oregon Health and Science University in Portland, Oregon, hebben gevonden dat bij patiënten met borstkanker die acht weken lang een onder hypnose begeleide visualisatie deden, het aantal natural killer-cellen groter werd; dit zijn cellen in het immuunsysteem die een belangrijke rol spelen bij het afstoten van een tumor. Deze veranderingen hielden echter geen stand na het beëindigen van de behandeling, wat erop wijst dat patiënten langdurig moeten doorgaan met visualisaties 10.

In een ander onderzoek bleek dat het aantal witte bloedcellen bij kankerpatiënten significant toenam wanneer zij visualisaties deden. Dat gold ook voor patiënten met aids, virusinfecties en andere aandoeningen die verband houden met een gering aantal witte bloedcellen 11.

Andere medische toepassingen

Visualisaties worden ook met succes in allerlei andere medische situaties gebruikt. Het is een techniek die kan helpen bij revalidatie na een beroerte12, het verlies aan kracht na een sportblessure kan beperken 13, astmasymptomen kan bedwingen14 en mensen kan helpen om definitief te stoppen met roken 15.

BRONNEN:
1Psycho-Oncology, 2005; 14: 607-617
2Dis Colon Rectum, 1997; 40: 172-178
3Outcomes Manag, 2002; 6: 132-137
4 Orthop Nurs, 2004; 23: 335-400
5Pain Med, 2007; 8: 359-375
6Cancer Nurs, 1997; 20: 79-87
7J Psychiatr Res, 2002; 36: 179-187
8Annu Rev Nurs Res, 1999; 17: 57-84
9Altern Ther Health Med, 1997; 3: 62-70
10J Psychysom Res, 2002; 53: 1131-1137
11Appl Psychophysiol Biofeedback, 2000; 25: 117-128
12Clin Rehabil, 2001; 15: 233-240
13J Sport Rehabil, 2003; 12: 249-258
14J Altern Complement Med, 2005; 11: 57-68
15J Nurs Scholarsh, 2005; 37: 245-250

Hoe doe je dat, visualiseren?

De technieken lopen uiteen, maar in alle gevallen gaat het erom de verbeelding te sturen naar een plek (een omgeving of situatie) waarin de patiënt zich rustig, veilig, tevreden, ontspannen en gelukkig voelt. Vaak wordt dit gecombineerd met ontspanningsoefeningen, maar dat is niet altijd noodzakelijk1. Hierna volgen enkele vormen van visualisatietechnieken:

• Pijnbestrijdende visualisatie. Het doel is om in gedachten een beeld van de pijn op te roepen en dat vervolgens om te vormen tot iets wat minder bedreigend en beter te manipuleren is. Een andere techniek is om de pijn voor te stellen als iets wat u volledig beheerst, zoals een elektrische stroom die u kunt ‘uitschakelen’.

• Genezende visualisatie. Patiënten die moeten leren omgaan met een ziekte of een verwonding, stellen zich voor dat ze gezond en gelukkig zijn en geen klachten hebben. Er zijn specifieke visualisaties voor bepaalde aandoeningen. Kankerpatiënten kunnen bijvoorbeeld een genezend licht visualiseren dat op de tumor of op het aangetaste deel van het lichaam schijnt of ze kunnen zich indenken dat het immuunsysteem of de behandelmethode de kankercellen aanvalt en vernietigt.
• Ontspannende visualisatie. Bij deze visualisatie roepen mensen prettige, ontspannende beelden op zodat ze lichamelijk en geestelijk tot rust kunnen komen.
Uit onderzoek blijkt dat het vermogen voor onszelf eigen beelden op te roepen en daarin op te gaan alsof ze echt zijn, een bruikbare indicatie is om te voorspellen in hoeverre een geleide visualisatie effect zal hebben2. Toen zij een groep kankerpatiënten bestudeerde, ontdekte psychologe Jean Achterberg dat zij kon voorspellen welke patiënten zouden herstellen, achteruit zouden gaan of zouden sterven door alleen maar te kijken naar hun visualisaties en die te beoordelen. Degenen met wie het goed ging, waren beter in staat een levendige visualisatie op te roepen, met krachtige beelden en symbolen. Ook deden zij regelmatig aan visualisatie 3.

Wilt u zoveel mogelijk baat hebben bij visualisaties, dan is het belangrijk u op zoveel mogelijk details te concentreren en de beelden veel kracht mee te geven door al uw zintuigen te gebruiken: gehoor, reuk, smaak, tast en gezicht.

BRONNEN:

1Psycho-Oncology, 2005; 14: 607-617
2Res Nurs Health, 1998; 21: 189-198
3Achterberg, J, Lawlis, GF. Bridges of the Body Mind: Behavioral Approaches for Health Care. Champaign, IL: Institute for Personality and Ability Testing, 1980