Mijn partner heeft sinds ruim een jaar last van duizeligheid, misselijkheid en hij geeft van tijd tot tijd over. Verder heeft hij hoofdpijn, sufheid, gebrek aan concentratie, oorsuizen en een gevoel van druk en wisselende doofheid in één oor. Op een MRI was, voor zover wij weten, niets te zien. De huisarts heeft alleen pijnstillers voorgeschreven en betahistine tegen de duizeligheid (wat niet goed werkt).Uit wat we hebben gelezen maken we op dat alle verschijnselen wijzen op de ziekte van Ménière of iets soortgelijks. Kan hijzelf iets doen om de symptomen te verlichten en weer een normaal leven terug te krijgen? Sinds dit begon is hij niet meer in staat om te werken.

De ziekte van Ménière (MD) is een aandoening van het binnenoor, die in 1861 voor het eerst werd beschreven door Prosper Ménière, een Franse kno-arts. De ziekte staat ook wel bekend als ‘vestibularissyndroom’ en kent specifieke verschijnselen als (bewegings)duizeligheid, gehoorverlies, drukgevoel in het oor en oorsuizen (hoge tonen in het oor). Meestal veroorzaakt de aandoening niet constant problemen, maar zijn er plotselinge, hevige aanvallen. Die kunnen soms zulke ernstige bewegingsduizeligheid met zich meebrengen dat mensen die hieraan lijden hun evenwicht verliezen en op de grond vallen. Deze zogenaamde ‘niet-epileptische aanvallen’ kunnen uren tot zelfs dagen duren en gaan vaak gepaard met braken en zweten. Andere symptomen zijn een beneveld bewustzijn, uitputting, hoofdpijn, problemen met zien en – niet verwonderlijk – depressie.

Diagnose en behandeling

Er bestaat geen objectieve klinische test voor de ziekte van Ménière. De diagnose wordt louter op basis van de symptomen gesteld. Dit houdt in dat er altijd ruimte blijft voor twijfel of het wel de juiste diagnose is. Daarom is het een goed bericht dat uw echtgenoot een MRI-onderzoek heeft ondergaan, omdat de symptomen van de ziekte van Ménière lijken op die van een akoestisch neuroom, een goedaardige tumor (dus geen kanker) van de gehoorzenuw in het binnenoor.

Uw dokter denkt hoogstwaarschijnlijk ook aan Ménière aangezien hij betahistine heeft voorgeschreven, de standaardbehandeling hiervoor. Hoewel het medicijn al meer dan 35 jaar op de markt is, is het nooit afdoende getest in een goed uitgevoerd klinisch onderzoek, zoals uit recente informatie bleek. Wat er aan klinisch onderzoek is, wijst erop dat het middel niet erg effectief is, met name in het geval van oorsuizen1. Ironisch genoeg kunnen de bijwerkingen van het medicijn symptomen als misselijkheid en braken juist verergeren 1.

Daar het middel uw echtgenoot niet schijnt te helpen, zal de huisarts hem waarschijnlijk een operatie aanraden, waarbij ofwel een shunt (omleiding) in het oor wordt aangebracht om het vocht te
laten aflopen, ofwel de vestibulaire zenuw wordt onderbroken om de duizeligheid op te heffen. Hoewel deze operatie bekendstaat als succesvol, worden de resultaten omschreven als ‘wisselend’ en enkele methoden kunnen zelfs het gehoor beschadigen.

Mogelijk auto-immuunziekte

Zoals gewoonlijk probeert geen van de conventionele behandelingen het probleem, dat beschreven wordt als ‘idiopathisch’ – wat betekent dat het een raadsel is – bij de wortel aan te pakken. Er is groeiende belangstelling voor de gedachte dat de ziekte van Ménière een auto-immuunziekte zou kunnen zijn, mogelijk het gevolg van een allergische of immunologische reactie. Eén theorie is dat het binnenoor – vooral het endolymfatische zakje, waar in het geval van Ménière het vocht zich ophoopt – antigenen vasthoudt en een reactie van het immuunsysteem uitlokt.

Een aantal mogelijke mechanismen wordt gesuggereerd: het zakje zou de plek kunnen zijn waar chemische of voedselovergevoeligheid zich op richt; het zou ontstoken kunnen raken in reactie op de antigenen of er zou een zwakke plek in het oor bestaan als gevolg van een als kind doorgemaakte virusinfectie. Wat de reden ook is, men neemt aan dat de immuunreactie in het binnenoor zich concentreert op het endolymfatische zakje. Herhaalde ontstekingen kunnen leiden tot ophoping van vocht in het zakje, wat vervolgens de symptomen van Ménière veroorzaakt.

Het meeste onderzoek naar de samenhang tussen allergie en de ziekte van Ménière is waarschijnlijk verricht door artsen in het House Ear Institute in Los Angeles. Deze werden getroffen door de overeenkomsten tussen Ménière en allergische reactie in het algemeen en stuurden in de jaren 1994-1998 vragenlijsten aan al hun patiënten met de ziekte van Ménière. De meer dan 700 reacties toonden aan dat deze patiënten significant meer allergieën hadden dan de meeste mensen: 59,2 procent had last van ademhalingsallergie (bijvoorbeeld voor pollen en huisstofmijt) en 40,3 procent was allergisch/overgevoelig voor bepaald voedsel2. De artsen besloten de allergieën te behandelen door deze patiënten met Ménière op een allergeenvrij dieet te zetten of een programma van desensibilisering te laten volgen. De resultaten waren weliswaar niet spectaculair, maar toch veelbelovend. De helft van de patiënten kreeg zijn bewegingsduizeligheid goed onder controle en bij meer dan de helft werd het gehoor stabiel of verbeterde3.

Een andere mogelijkheid is dat de symptomen van Ménière worden veroorzaakt door spierspanning of meer structurele problemen in kaak en nek. Dit is althans de mening van osteopaten in twee klinieken in respectievelijk Duitsland en Zweden, die deze patiënten met succes behandelden met manuele therapie. Met name de Zweden hadden succes en rapporteerden zeer significante vermindering in intensiteit van (bewegings)duizeligheid, oorsuizen, vol gevoel in het oor en hoofdpijn4.

Ten slotte zou uw echtgenoot Ginkgo biloba kunnen proberen of het homeopathische middel Vertigoheel5, welke beide succesvol zijn gebleken bij het verminderen van bewegingsduizeligheid6.