Als uw kind dit jaar voor het eerst naar school gaat, is de kans groot dat het op het schoolplein meer oppikt dan een paar scheldwoorden. Van alle vervelende kinderziekten is er niet een waar volwassenen zo’n afkeer van hebben als hoofdluis (Pediculus humanus capitis) en neten, de eitjes van de luis. Veel ouders vatten het op als een falen van hun eigen hygiëne wanneer hun kinderen hoofdluis oplopen, maar in werkelijkheid heeft het zelden iets te maken met de vraag of u zichzelf wel goed schoon houdt.

Natuurlijke behandeling van hoofdluis

De meeste traditionele behandelwijzen gebruiken eenvoudige pesticiden om de luizen te doden. De middelen die het minst kwaad kunnen (voor de mens) bevatten pyretroïden of permetrine, maar er zijn belangrijke aanwijzingen dat deze stoffen snel aan kracht inboeten omdat de insecten resistent worden.1 Gelukkig zijn er veilige en effectieve alternatieven beschikbaar. Zo worden essentiële oliën al van oudsher gebruikt om hoofdluis uit te roeien en vaak zijn ze een bestanddeel van alternatieve commerciële producten tegen hoofdluis.

Sommige hiervan hebben zich duidelijk bewezen in klinische tests. In een laboratoriumonderzoek bleken de essentiële oliën van anijszaad, het blad van de kaneelboom, rode tijm en tea tree allemaal goed te werken. Ze werden toegepast in een alcoholoplossing, waarna ze de volgende morgen werden uitgespoeld met een mengsel van essentiële olie, azijn en water. Ook de mengvorm van pepermunt en nootmuskaat was effectief.2 In een ander experiment bleek dat ook de hoofdbestanddelen van tea tree dodelijk kunnen zijn voor hoofdluis.3

Een nog veel krachtiger natuurlijke insecticide is neem. Neem komt van de neemboom (Azadirachta indica) en bevat wel veertig verschillende limonoïden, een chemische verbinding die de hormonen van insecten verstoort en voorkomt dat ze eitjes leggen die uitkomen. Uit een proef in het laboratorium bleek dat deze chemische verbinding bijna even krachtig tegen hoofdluis was als malathion, een traditioneel middel voor de behandeling van hoofdluis.4

Van recenter datum is een onderzoek waarin een shampoo op basis van een extract van neemzaden bij kinderen een veilig en ‘zeer effectief middel tegen hoofdluis in elke fase’ bleek.5 Beter nog, het zou zelfs geen resistentie opwekken. Ook andere oliepreparaten zijn veelbelovend. In een studie bij 119 Israëlische schoolkinderen met hoofdluis bleek een natuurlijke remedie met kokosnootolie, anijsolie en ylang-ylangolie (Chich-Chack in Israël, Paranix in Nederland even goed te werken als een traditioneel middel met permetrine en malathion. Beide waren bij 92 procent van de kinderen effectief tegen hoofdluis.6

Hoewel de neten bij de meeste behandelingen apart verwijderd moeten worden met behulp van een fijne kam, bleek een shampoo op basis van de twijgen van de pawpaw (Asimina triloba) – met thymol en tee trea olie – werkelijk alle hoofdluis en neten te verwijderen7.

Wratten

Een natuurlijke behandeling die aantoonbaar blijkt te werken tegen deze algemeen voorkomende, maar abnormale vergroeiing van de huid door toedoen van het menselijke papillomavirus is knoflook. In een experimentje bij vijfjarige kinderen die gewone wratten op hun handen hadden, bleek knoflook in alle gevallen te werken. Elke avond werd er een teentje doormidden gesneden en werd met het snijvlak over de wrat gewreven, die vervolgens met een pleister werd afgedekt en de volgende morgen werd gewassen. Na negen weken was de wrat weg8.

Een kleine waarschuwing: knoflook kan irritatie geven en blaren of roodkleuring van de huid veroorzaken. Gebruik geen knoflook op een onbeschadigde huid. Een andere behandeling die zich in de praktijk heeft bewezen, bestaat uit plakband of een andere stevige tape die over de wrat heen wordt geplakt en die telkens na een paar dagen wordt vervangen. Wanneer deze behandeling werd afgezet tegen de geavanceerde techniek van de cryotherapie (bevriezen), kwam het plakband verrassenderwijs als beste uit de bus: dit werkte in 85 procent van de gevallen, tegen 60 procent bij cryotherapie. In beide gevallen duurde het ongeveer een maand voordat de behandeling succes had.9

De wrat bestrijken met het sap van broccolibladeren is ook een plaatselijke remedie die soms werkt10 en hetzelfde geldt voor het oraal innemen van zinksulfaat in doses tot 600 mg (wat gelijk staat aan 135 mg van het element zink).11

BRONNEN:

1 Arch Pediatr Adolesc Med, 1999; 153: 969-973
2 Complement Ther Nurs Midwifery, 1996; 2: 97-101
3 J Pharm Pharmacol, 2004; 56: 375-379
4 J Egypt Soc Parasitol, 2000; 30: 699-708
5 Parasitol Res, 10 aug. 2006; voorpublicatie op internet
6 Isr Med Assoc J, 2002; 4: 790-793
7 Phytomedicine, 2002; 9: 743-748
8 Pediatr Dermatol, 2002; 19: 183
9 Arch Pediatr Adolesc Med, 2002; 156: 971-974
10 J Pharm Biomed Anal, 2006; 41: 1508-1522
11 Br J Dermatol, 2002; 146: 423-431

 Andere onaangename kwaaltjes bij kinderen

• Wormen
Volgens de Amerikaanse Chiropractic Academy of Homeopathy werkt Cina 3DH (Artemisia maritima, ook bekend als wormkruid) goed tegen draadworm, terwijl Naftaline 3DH (koolteerkamfer) goed werkt tegen spoelworm.1 De volksgeneeskunde gebruikt papaïne, een enzym dat wordt gewonnen uit de papaja (Carica papaya) en uit de bladeren van de papaja (die ook papaïne bevatten) om wormen in het darmstelsel te bestrijden, met name lintworm.
• Schurft
Toepassing van een preparaat van de essentiële oliën die gehaald worden uit de bladeren van Lippia multiflora (ook bekend als ‘genezerskruid’ of Jamaicaanse zuring) gedurende vijf achtereenvolgende dagen bij patiënten met schurft resulteerde in volledige genezing, terwijl slechts 87,5 procent genas wanneer een benzylbenzoaatzalf van dezelfde concentratie werd toegepast.2
• Impetigo (krentenbaard)
In een klinisch onderzoek onder 104 patiënten met impetigo contagiosa (een besmettelijke vorm van impetigo) bleek dat een 5-procents concentraat van zwarte thee op petroleumbasis net iets beter werkte dan een orale behandeling met cefalexine, van het antibioticum cefalosporine: het aantal genezen patiënten bedroeg respectievelijk 81,3 procent en 78,6 procent.3
1 J Chiro Acad Hom, 1996; 7: 49-54
2 J Ethnopharmacol, 2000; 72: 305-311
3 J Dermatol, 2000; 27: 706-710