Groene thee en andere huismiddeltjes lijken veelbelovend in de strijd tegen vleesbomen

Groene thee zou wel eens een laagdrempelige oplossing kunnen zijn tegen vleesbomen – ook myoma uteri of myomen genaamd – het meest voorkomende type goedaardige tumor bij vrouwen. Nieuw onderzoek bevat aanwijzingen hiervoor. Hoewel niet levensbedreigend en vaak zelfs zonder symptomen, kunnen deze myomen wel een negatief effect op de gezondheid hebben vanwege gevolgen als bijvoorbeeld abnormaal hevige menstruatie, buikpijn, obstipatie en veelvuldig urineren. Bij sommige vrouwen kunnen ze leiden tot een miskraam of tot onvruchtbaarheid1.
De standaardbehandeling is operatieve verwijdering van de vleesboom of de gehele baarmoeder, maar beide operaties gaan gepaard met een aantal risico’s – van wondinfectie en inwendige littekenvorming tot incontinentie en vaginale verzakking2. Om die reden zijn sommige wetenschappers op zoek naar een meer natuurlijke remedie.

De gunstige effecten van groene thee
Het effect van groene thee werd ontdekt door Dong Zhang en collegae, een groep Amerikaanse wetenschappers in Nashville. Zij injecteerden twintig muizen met myoomcellen. Vervolgens gaven zij de helft daarvan epigallocatechinegalaat (EGCG) vermengd met water; de andere helft kreeg alleen maar water. EGCG is een actieve polyfenol in groene thee die bekend is als een krachtige antioxidant. De muizen werden acht weken lang geobserveerd. De resultaten toonden aan dat EGCG de omvang en het gewicht van de ontstane tumoren drastisch verminderde, zowel vier weken als acht weken na behandeling. Het viel de wetenschappers ook op dat één muis uit de EGCG-groep aan het eind van de observatieperiode van acht weken geen zichtbare tumor had ontwikkeld3.

Dit waren resultaten uit dieronderzoek en dit hoeft natuurlijk niet voor mensen op te gaan. Maar hetzelfde onderzoeksteam deed vervolgens een reageerbuisonderzoek naar de effecten van EGCG op menselijke myoomcellen en ontdekte dat groenethee-extract de celgroei belemmerde en zelfs kon vernietigen en hoe hoger de dosis was, des te beter was het effect. Deze resultaten suggereren dat EGCG een krachtig middel tegen baarmoedermyomen kan zijn dat werkt via meerdere routes, aldus de onderzoekers4.
Het team heeft nu toestemming gekregen om proeven bij mensen te gaan doen, om te onderzoeken of EGCG een effectieve remedie is voor mensen met myomen. Voor dit onderzoek worden tachtig vrouwen gerecruteerd. Veertig van hen zullen een geconcentreerde hoeveelheid van het extract krijgen en de andere veertig een placebo, om de resultaten te kunnen vergelijken. Als het proefonderzoek positief uitpakt, kan ECGC een waardevolle toevoeging worden aan het therapeutisch arsenaal voor veel vleesboompatiënten, vooral in het vroege stadium van de aandoening. Het zou wellicht zelfs de behoefte aan een operatie kunnen voorkomen.

Andere veelbelovende remedies
Naast ECGC lijkt er nog een aantal natuurlijke middelen en populaire supplementen veelbelovend voor de behandeling van vleesbomen.
• Curcumine (kurkumine), de gele pigmentstof uit het kruid kurkuma zou effectief zijn tegen meerdere ziekten, zoals kanker, diabetes en obesitas. Verkennend onderzoek bevat aanwijzingen dat de stof ook vleesbomen zou kunnen tegengaan. Reageerbuisonderzoek heeft aangetoond dat curcumine de groei daarvan kan beperken en de dood van myoomcellen bij mens en dier bevordert5,6.
• Lycopeen, een carotenoïde antioxidant die voornamelijk wordt aangetroffen in tomaten, verminderde het aantal en de omvang van myomen bij Japanse kwartels – een soort die vaak myomen van de eileiders ontwikkelt7. Tomatenpoeder bleek hetzelfde effect te hebben8.
• Selenium en zink zijn los van elkaar ook uitgetest op Japanse kwartels. Beide supplementen hadden geen effect op het aantal myomen bij de vogels, maar verkleinden significant de omvang daarvan, vergeleken met een controlegroep9,10.
• Vitamine D bleek in weer een ander recent laboratoriumonderzoek de groei te remmen van menselijke myoomcellen, en wel met 47 procent. De onderzoekers merkten ook op dat vitamine-D-gebrek ‘mogelijkerwijs een risicofactor is voor het ontstaan en de groei van baarmoedervleesbomen’ en zou kunnen verklaren waarom Afrikaans-Amerikaanse vrouwen een grotere kans hebben op myomen dan andere etnische bevolkingsgroepen. Van de Afrikaans-Amerikanen heeft 40 tot 45 procent namelijk een tekort aan deze vitamine, terwijl dat bij Europees-Amerikanen slechts 4 procent is11.
Hoewel het onderzoek nog in de kinderschoenen staat en klinische trials ontbreken, komt uit het bewijs tot dusver naar voren dat door aanvulling van de dagelijkse voeding met supplementen van bovengenoemde nutriënten de groei van vleesbomen te vertragen is en tot op zekere hoogte zelfs te keren.

Studies bij mensen
Jammer genoeg zijn tot op heden klinische onderzoeken bij mensen nog zeldzaam. Maar afgaand op het bewijs dat wel voorhanden is, zouden de volgende maatregelen kunnen helpen.

Verander je eetpatroon
Uit een groot Italiaans onderzoek kwam naar voren dat vrouwen die vaak ham, rundvlees en andere soorten rood vlees aten meer kans hadden op myomen dan wie dat niet deed. Het eten van flinke porties vis, groene groenten en fruit leek juist te beschermen12.
Andere onderzoeken bevatten aanwijzingen dat sojaproducten bijdragen aan het ontwikkelen van myomen vanwege de oestrogene effecten van soja13, hoewel deze uitkomst niet eenduidig is14.
Onlangs werd er een verband gelegd tussen vleesbomen en voeding met een hoge glycemische index (GI) en glycemische belasting (GL)15. Het volgen van een dieet met een lage GI en GL zou dus kunnen helpen.

Vermijd zware metalen
Er blijkt ook een samenhang te zijn tussen myomen en blootstelling aan zware metalen. Een onderzoek wijst uit dat vrouwen met vleesbomen en onvruchtbaarheid meestal een hoger lichaamsgehalte aan cadmium hebben, wat voorkomt in geëmailleerde pannen, sigarettenrook en een zwaar vervuilde omgeving16.

Chinese kruiden
Het kan de moeite lonen een therapeut in de traditionele Chinese geneeskunde (TCG) te consulteren. In een onderzoek met meer dan honderd vrouwen vóór de menopauze gaf het supplement kuei-chi-fu-ling-wan (keishi-bukuryo-gan, KGB) – een mengsel van de schors van Cinnamomumcassia, wortels van Paeonia lactiflora, zaden van Prunus persica, de stamper van Poria cocos, en wortelbast van Paeonia suffruticosa – in meer dan 90 procent van de gevallen een verbetering van de klinische symptomen van vleesbomen. Bovendien werd bij zo’n 60 procent van de vrouwen bij gebruik van dit middel de vleesboom kleiner17.
In een onderzoek met lei gong teng (Tripterygiumwilfordii Hook f, in de volksmond dondergodliaan geheten) bleek 70 procent van de onderzochte vrouwen na vijf tot zes maanden gebruik kleinere myomen te hebben18. Beide onderzoeken hadden helaas geen controlegroep ter vergelijking.

Mind-bodytechnieken
Ook stress werd onlangs in verband gebracht met myomen19. In dat geval zouden mind-bodytechnieken kunnen helpen. Lichaamstherapie (somatische therapie, lichaamswerk), geleide verbeelding en wekelijkse behandeling met traditionele Chinese geneeskunde (TCG) bleek in een gecontroleerd onderzoek bij 74 Amerikaanse vrouwen effectiever dan de reguliere behandeling van vleesbomen20.

Homeopathie
Thuja Occidentalis, Conium Maculatum, Ustilago Maydis en Silica zijn bekende middelen die de groei van myomen kunnen vertragen of stoppen. Ter verlichting van symptomen kunt u Thlaspi Bursa Pastoris, Cimicifuga Racemosa en Magnesium Phosphoricum proberen21. Beter nog is het om een gekwalificeerde homeopathisch therapeut te raadplegen voor een persoonlijk advies.

Acupunctuur
Bij vergelijking van deze vorm van TCG met andere behandelingen bleek acupunctuur effectief te zijn in gemiddeld 98 procent van de gevallen, met een genezingspercentage van 73 procent22.

Sport
Er is ook een verband te zien tussen obesitas en weinig lichaamsbeweging en myomen23.
Uit een onderzoek kwam naar voren dat vrouwen die meer dan zeven uur per week aan sport deden significant minder kans op myomen hadden dan wie wekelijks minder dan twee uur actief was24.

Vitex agnus-castus (monnikspeper)
Dit is een beproefd middel tegen vleesbomen, volgens dr. Harald Gaier, kruidengeneeskundige en columnist in dit tijdschrift. In zijn eigen praktijk heeft hij kunnen constateren dat een extract van dit fruit (agnus castus, EAC) dat gedurende ten minste zeven maanden dagelijks wordt ingenomen de groei van baarmoedervleesbomen kan remmen en ze zelfs doet krimpen. Dit constateerde hij aan de hand van regelmatige echografie. Het moet echter alleen onder begeleiding van een gekwalificeerde natuurgeneeskundige worden gebruikt, die kan bepalen wat in uw geval de juiste dosering is en die uw lichamelijke conditie controleert.
Joanna Evans
1Acta Obstet Gynecol Scand, 2008; 87: 812-823
2JAMA, 2009; 301: 82-93
3Am J Obstet Gynecol, 2010; 202: 289
4Fertil Steril, 2010; 94: 1887-1893
5Gynecol Endocrinol, 30 juli 2010; online voorpublicatie
6Fertil Steril, 2009; 91 [5 Suppl]: 2177-2184
7Nutr Cancer, 2004; 50: 181-189
8Nutr Cancer 2007; 59: 70-75
9J Med Food, 2009; 12: 1368-1374
10Nutr Cancer, 2010; 62: 495-500
11Fertil Steril, 2011; 95: 247-253
12Obstet Gynecol, 1999; 94: 395-398
13Complement Ther Clin Pract, 2008; 14: 132-135
14Eur J Clin Nutr, 2001; 55: 773-777
15Am J Clin Nutr, 2010; 91: 1281-1288
16J Toxicol Environ Health A, 1998; 54: 593-611
17Am J Chin Med, 1992; 20: 313-317
18Zhonghua Fu Chan Ke Za Zhi, 2000; 35: 430-432
19Stress Health, 17 november 2010; online voorpublicatie
20Altern Ther Health Med, 2002; 8: 34-36, 38-40, 42, 44-46
21J Comp Med, 2005; 4: 87-90, 92
22Zhen Ci Yan Jiu, 1994; 19: 14-16
23Wiad Lek, 1993; 46: 592-596
24Am J Epidemiol, 2007; 165: 157-163

De reguliere medische alternatieven
• Uterus embolisatie (UAE). Bij deze ingreep worden radiologische technieken gebruikt om de bloedtoevoer naar de hoofdader die de baarmoeder van bloed voorziet te blokkeren, waardoor de vleesboom gaat krimpen. Dit is met succes gebruikt bij vrouwen na de menopauze1. Een recente studie wees echter uit dat zo’n 30 procent van de vrouwen vijf jaar later toch een baarmoederverwijdering onderging omdat hun symptomen onvoldoende verbeterden2.
• Verhitting door ultrasone geluidsgolven (HIFU). Deze techniek maakt gebruik van HIFU-golven in combinatie met elektromagnetische beeldvorming (MRI) om myomen met uiterste precisie te vernietigen3. Hoewel doorgaans succesvol, zijn er complicaties mogelijk als pijn van buik, been en bil, vaginaal bloedverlies en blaren4.
• Medicatie. Hormoontherapie en gonadotrofine releasing hormoon (GnRH) agonisten blijken bij sommige vrouwen met myomen te werken5. Vanwege de bijwerkingen kunnen deze echter niet voor langere tijd worden gebruikt6.
1J Vast Interv Radiol, 2007; 18: 451-454
2Am J Obstet Gynecol, 2010; 203: 105
3Srp Arh Celok Lek, 2008; 136: 193-195
4Zhonhua Fu Chan Ke Za Zhi, 2010; 45: 913-916
5Acta Obstet Gynecol Scand, 2008; 87: 812-823
6Orv Hetil, 2010; 151: 1734-1741