Door Bryan Hubbard

Het betekende bijna het einde van haar loopbaan als arts toen Jayne Donegan zelf onderzoek naar vaccinaties ging doen en ontdekte dat de Britse overheid artsen misleidde over de veiligheid en werkzaamheid van vaccins.

Tegenstanders van vaccinatie worden vaak afgeschilderd als angsthazen, aanhangers van complottheorieën en asociale paniekzaaiers. Maar wat als een arts die voor vaccineren is, de wetenschappelijke onderzoeken zelf napluist en vervolgens concludeert dat de vaccins die we onze kinderen geven, niet zo veilig zijn als we altijd hebben gedacht?

Misleid en aangeklaagd
Jayne Donegan is huisarts en vindt dat haar beroepsgroep bewust door het Britse ministerie van Volksgezondheid wordt misleid. Het Groene Boek – waarin het ministerie informatie over vaccinaties verstrekt aan alle Britse artsen – presenteert de gegevens op een dusdanige manier dat vaccins veiliger en werkzamer lijken dan ze in werkelijkheid zijn.
Als dank voor haar speurwerk werd Donegan in 2007 door het General Medical Council (GMC), het Britse medische tuchtcollege, aangeklaagd voor ernstig professioneel wangedrag en het in diskrediet brengen van haar beroepsgroep. Opvallend genoeg had het GMC de aanklacht tegen Donegan op eigen initiatief ingediend, terwijl het tuchtcollege normaal gesproken alleen optreedt na klachten van patiënten.
Na een hoorzitting van drie weken oordeelde het GMC echter dat Donegan toch onschuldig was: haar onderzoek en conclusies bleken objectief, onafhankelijk en onbevooroordeeld te zijn.

Verbijsterende cijfers
Om de waarheid over vaccins boven tafel te krijgen, bracht Donegan vele dagen door in het Office for National Statistics (ONS), het Britse Centraal Bureau voor de Statistiek. Daar trok ze de gezondheidscijfers vanaf 1837 na en ontdekte ze iets wat haar wereld op zijn kop zette: vanaf ongeveer 1850 bleek de sterfte door kinkhoest (pertussis) drastisch te zijn gedaald. Al voordat het kinkhoestvaccin rond 1950 werd geïntroduceerd, was het aantal sterfgevallen met 99 procent afgenomen.
Toch liet de grafiek in het Groene Boek van het Britse volksgezondheidsministerie alleen gegevens vanaf 1940 zien. Daardoor leek het alsof het kinkhoestvaccin veel meer effect had gehad dan in werkelijkheid het geval was geweest.
Voor de mazelen geldt eenzelfde verhaal, constateerde Donegan. Weer toonde het Groene Boek alleen gegevens vanaf 1940, waardoor het leek alsof het aantal sterfgevallen vanaf 1968 – het jaar waarin het mazelenvaccin werd geïntroduceerd – enorm was gedaald. Maar toen ze eerdere gegevens uit de archieven van het ONS had opgediept, bleek dat het aantal mensen dat aan mazelen overleed tussen 1905 en 1965, met bijna 100 procent was afgenomen. Drie jaar voordat in het Verenigd Koninkrijk met vaccineren werd begonnen, was die sterke afname dus al een feit.
Betere sanitaire voorzieningen, persoonlijke hygiëne en voeding hadden van deze levensbedreigende infecties, onschuldige kinderziektes gemaakt, en bleken een veel belangrijkere rol te hebben gespeeld dan vaccins ooit hadden gedaan.

Fervent voorstander
De weg van trouwe pleitbezorger naar kritische scepticus die Donegan aflegde, getuigde van een behoorlijke portie lef, want ze had veel te verliezen. Toen ze in 1983 als arts afstudeerde, was ze een fervent voorstander van vaccineren en spoorde ze bezorgde ouders aan hun kinderen vooral te laten inenten. Destijds vond ze dat ouders die hun kind niet wilden laten vaccineren, onwetend of asociaal waren – een opvatting die ook nu nog vrij gangbaar is onder artsen. Ook haar eigen kinderen, die in 1991 en 1993 werden geboren, liet ze gewoon vaccineren − zelfs toen haar dochter een ernstige reactie kreeg op het BCG-vaccin (Bacillus Calmette-Guérin) tegen tuberculose.

Alarmbellen
In 1994 lanceerde de overheid een grote vaccinatiecampagne tegen mazelen, omdat er een epidemie was voorspeld. Pas jaren later bleek dat die voorspelling op een verkeerd wiskundig model was gebaseerd. Zelfs kinderen die al gevaccineerd waren, moesten een tweede prik krijgen, vond het Britse volksgezondheidsministerie, omdat één dosis geen maximale bescherming zou bieden.
Donegan ging hierin mee, al gingen er alarmbellen bij haar rinkelen toen ze hoorde dat ook kinderen die al twee vaccinaties hadden gehad, nog een derde prik moesten krijgen. Het vaccin was in het verleden namelijk gepresenteerd als een eenmalige prik die tot levenslange bescherming tegen mazelen zou leiden.
Een ander punt dat haar zorgen baarde, was dat ook heel jonge baby’s moesten worden gevaccineerd. Volgens het ministerie van Volksgezondheid was dat nodig om de besmettingsketen te doorbreken en populatie-immuniteit te verkrijgen – het verschijnsel dat niet-gevaccineerde mensen ook tegen de ziekte beschermd zijn doordat een groot deel van de populatie gevaccineerd is. Donegan vroeg zich af waarom het niet voldoende was om alleen kinderen vanaf ongeveer drie jaar in te enten. Dat zou ook de besmettingsketen doorbreken, maar dan tussen degenen met een afweersysteem dat in elk geval sterk genoeg was om het hoofd te bieden aan de eventuele bijwerkingen van het mazelenvaccin.
Sommige dingen leken gewoon niet helemaal te kloppen. Toch was het niet gemakkelijk voor Donegan om serieuze vraagtekens te zetten bij de veiligheid en werkzaamheid van vaccins, zeker omdat ze daar als arts juist zo sterk in had leren te geloven. Donegan begon boeken te lezen die geschreven waren door tegenstanders van vaccinatie. Maar wat ze daarin tegenkwam, ging zo lijnrecht in tegen alles wat ze had geleerd dat ze besloot om zelf op onderzoek uit te gaan.

Vaccinonderzoek onder de loep
Haar onderzoek, waarvoor Donegan ook gegevens bij het ONS had verzameld, mondde uit in een onderzoeksartikel met de titel Vaccinatable diseases and their vaccines. Daarin beschrijft ze onder andere de statistieken vanaf ongeveer 1850 en analyseert ze het beperkte aantal onderzoeken dat beschikbaar is over de veiligheid en werkzaamheid van vaccins.
Opvallend genoeg bestaan er geen duidelijke, open, objectieve en goed opgezette onderzoeken naar de veiligheid van vaccinaties, zegt Donegan in haar artikel. Bovendien wordt in de onderzoeken die wel voorhanden zijn, steevast geconcludeerd dat vaccins veilig zijn – zelfs als dat niet door de onderzoeksresultaten wordt onderbouwd.

Aangeklaagd
Donegan, die sinds 1990 ook homeopaat is, trad op als getuige-deskundige in een belangrijke rechtszaak over vaccinatie, waarin een moeder tegen de wil van haar gescheiden echtgenoot in, weigerde om haar kind te laten inenten. Omdat Donegan zich in een rechtszaak had uitgesproken tegen vaccinatie, besloot het GMC om tegen haar op te treden.
De getuige-deskundige die het tuchtcollege in deze zaak aanwees, was de arts David Elliman, een medisch specialist in de jeugdgezondheidszorg bij het Great Ormond Street Hospital in Londen. Voordat Elliman op de hoorzitting verscheen, had hij vier maanden nodig om de bewijsstukken die Donegan had aangeleverd, te beoordelen.

Kritiek weggevaagd
Bij het kruisverhoor moest Elliman toegeven dat er in de afgelopen dertig jaar inderdaad geen goede gerandomiseerde placebogecontroleerde onderzoeken waren gedaan naar vaccins voor kinderen. Van zijn 67 kritiekpunten op Donegans bewijs, bleven er uiteindelijk maar twee over.
Over deze aanzienlijke overwinning werd in de media niet gerept, terwijl de kranten op de eerste dag van de zitting wel kopten met ‘Huisarts beschuldigd van misleiding tuchtcollege over gevaren BMR-vaccin’.
Donegans conclusie was: ‘Als ouders zeggen: “Ik maak me zorgen over de veiligheid van vaccins”, dan krijgen ze te horen: “U snapt er niets van, want u bent geen dokter.” Maar als dokters het zeggen, dan worden ze aangeklaagd wegens ernstig professioneel wangedrag.’

De inhoud van dit artikel is grotendeels gebaseerd op de website van Jayne Donegan: http://www.jayne-donegan.co.uk

Vaste prik in Nederland
Nederlandse kinderen van zes weken tot twaalf jaar oud worden binnen het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) gratis ingeënt tegen twaalf infectieziektes:
• Difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP),
• Bof, mazelen en rodehond (BMR),
• O.a. hersenvliesontsteking door Haemophilus influenzae type b (Hib), meningokokken C en pneumokokken,
• Hepatitis B,
• Baarmoederhalskanker door humaan papillomavirus (HPV).

Hoewel deze vaccinaties niet verplicht zijn, laat 95 procent van de Nederlandse ouders hun kinderen inenten. Desondanks was er in 2012 een kinkhoestepidemie in Nederland. Ook heerste er in 2013 een mazelenepidemie in gebieden waar relatief veel kinderen niet zijn ingeënt vanwege religieuze bezwaren.

Bron: Website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); http://www.rivm.nl