Ons eten heeft meer invloed op de botten dan we denken. Het bepaalt namelijk of onze botten sterk blijven of broos worden. Wat is het beste eten voor sterke botten?

Met ons voedsel wordt elk gedeelte van ons lichaam van bouwstoffen en brandstof voorzien. Van de botten wordt vaak gedacht dat ze gewoon een kapstok voor ons lichaam zijn waar verder niets mee gebeurt, maar alles wat we eten heeft er een directe inwerking op. Om dat te begrijpen moeten we ons eerst verdiepen in het begrip zuur-basebalans en weten welke rol calcium (kalk) en andere mineralen daarbij spelen.

De zuur-basebalans wordt uitgedrukt op een schaal voor pH (potentie van Hydrogeen (waterstof)), die loopt van 0 tot 14. Een pH van 7 is neutraal, onder de 7 spreken we van zuur en daarboven van basisch.

In het lichaam ontstaan zuren (die bijtend zijn), meestal als gevolg van metabole (stofwisselings-) processen bij bewegen of ademhalen. Deze zuren worden ofwel uitgescheiden of geneutraliseerd (gebufferd) door mineralen of minerale zouten die basisch zijn. Voor een goed functionerende stofwisseling moet het bloed enigszins basisch zijn en een pH hebben van ongeveer 7,45; een kleine afwijking daarvan heeft al grote gevolgen. Een hogere basische waarde van 7,9 kan leiden tot tetanus (kaakklem) en zelfs tot de dood, terwijl een zuurwaarde van 6,9 al oorzaak kan zijn van een fataal diabetisch coma. Met de juiste pH van het bloed is het lichaam in homeostase (zijn alle lichaamsfuncties in evenwicht).
Het lichaam kent een aantal mechanismen om de zuur-basebalans in evenwicht te houden.

• Bij de ademhaling ademen de longcellen koolzuur uit wat als kooldioxide (CO2) via de longen het lichaam verlaat, waardoor de zuurbelasting afneemt.
• Spierbewegingen maken melkzuur aan door glycogeen (opgeslagen koolhydraten) af te breken, waardoor energie wordt geproduceerd maar het zuurgehalte stijgt.
• De nieren reguleren het zuur-base-evenwicht van het bloed door naar behoefte meer basische of meer zure urine te produceren.
• Als het bloed te zuur is, geven de botten calcium en andere bufferende (neutraliserende) mineralen aan het bloed af (botafbraak).
• Wanneer ons eten is verteerd, draagt het bij aan het zuur-base-evenwicht. Het effect hangt samen met het restproduct, dat ofwel overwegend zuur (fosforzuur, zwavelzuur) of overwegend base (meestal calcium, ijzer, magnesium, kalium of natrium) bevat. De meeste plantaardige voeding is basisch, zoals groenten, fruit en zeewier. Eiwitten en koolhydraatrijke voeding is zuur; denk daarbij aan suiker, meel, bonen, granen, vis, gevogelte, vlees en eieren1.

Acidose (verzuring)
De kleinste verschuiving naar een lagere pH van het bloed (acidose of verzuring genoemd) onttrekt al calcium aan de botten om zo het bloed meer basisch te maken2. In studies bij muizen is bevestigd dat metabole acidose leidt tot versterkte botafbraak en dat het botgroei verhindert3.
Dr. Colin Campbell van de Cornell Universiteit heeft tezamen met de Universiteit van Oxford en de Chinese Academie voor Preventieve Geneeskunde in Beijing een overzichtsstudie geleid naar het eetpatroon en de voedingstoestand onder de Chinese bevolking in de vroege jaren negentig. Zij vonden dat het zuur- en calciumniveau in de urine van vrouwen van middelbare leeftijd en ouder sterk beïnvloed werd door hun eetgewoonten. Zuurvormende voedingsmiddelen verhoogden de hoeveelheid calcium in de urine. Dierlijke eiwitten bleken de boosdoener te zijn, niet de plantaardige4. Uit onderzoek onder vegetariërs blijkt inderdaad dat zij minder vaak lijden aan osteoporose (poreuze botten door botontkalking) dan mensen die vlees eten.

Wanneer we te veel zuurvormende voedingsmiddelen eten, wordt er calcium en andere mineralen aan onze botten onttrokken. Het eten van veel eiwitten, zoals in vlees, kan verzuring veroorzaken. Maar meestal ontstaat verzuring doordat we te veel voedsel eten dat veel geraffineerde koolhydraten bevat, zoals pasta, koekjes, cake, gebak, witbrood en witte rijst.